Morgunblaðið - 25.03.2001, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 SUNNUDAGUR 25. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
VIKAN 18/3–24/3
 SEX ára stúlka lést í
sundlauginni í Grindavík
á föstudag. Stúlkan var í
skólasundi en hefðbund-
inni kennslustund var lok-
ið. Lögreglan í Keflavík
rannsakar tildrög slyss-
ins.
 EKKERT verður slakað
á öryggiseftirliti lögreglu
í Leifsstöð þrátt fyrir af-
nám vegabréfaeftirlits
með aðild Íslands að
Schengen frá 25. mars.
Meðal ráðstafana sem
gerðar hafa verið er
fjölgun eftirlitsmyndavéla
í flugstöðinni úr 24 í 64.
 ÁFANGAKÝRSLA sem
unnin var fyrir dóms-
málaráðuneytið leiðir í
ljós að skipulegt vændi
fari fram hérlendis og
vændi eigi sér stað meðal
ungs fólks í vímu-
efnaneyslu. Dóms-
málaráðherra hefur
ákveðið að skipa nefnd til
að gera tillögur að við-
brögðum við niðurstöðum
skýrslunnar.
 RÚMLEGA 37% borg-
arbúa tóku þátt í kosn-
ingum um framtíð Vatns-
mýrarinnar og stað-
setningu Reykjavíkur-
flugvallar 17. mars. 49,3%
vildu flytja flugvöllinn
annað en 48,1% vildu hafa
hann áfram í Vatnsmýr-
inni.
 TVEIR flugvirkjar hjá
Flugleiðum og vitorðs-
maður þeirra hafa játað
aðild að hasssmygli. Flug-
virkjarnir voru hand-
teknir á laugardag í síð-
ustu viku er þeir vitjuðu
bögguls sem innihélt 850
g af hassi.
Eldsneytisskortur
meðal orsakaþátta
LÍKLEGIR orsakaþættir flugslyssins
í Skerjafirði 7. ágúst í fyrra, þegar TF-
GTI, sex manna eins hreyfils flugvél af
gerðinni Cessna 210 Centurion fórst,
eru gangtruflanir og afltap hreyfilsins
sem urðu vegna skorts á eldsneyti til
hreyfilsins vegna þess að eldsneyti á
þeim tanki sem stillt var á gekk til
þurrðar. Þetta er meðal niðurstaðna í
skýrslu Rannsóknarnefndar flugslysa,
sem kom út á föstudag. Aðrir líklegir
orsakaþættir eru og nefndir, svo sem
að flugmaður virðist ekki hafa gengið
úr skugga um hvert eldsneytismagn
var á tönkum vélarinnar fyrir brottför
frá Vestmannaeyjum, hann hafi van-
metið eldsneytiseyðsluna og að flug-
maðurinn hafi ekki beint nefi flugvél-
arinnar tafarlaust niður til að halda
eða ná upp hraða til nauðlendingar á
haffletinum eftir að hreyfillinn missti
aflið.
Verkfalli sjómanna
frestað með lögum
FRUMVARP ríkisstjórnarinnar um
frestun verkfalls sjómanna til 1. apríl
varð að lögum á Alþingi á mánudags-
kvöld. Fyrstu bátarnir héldu á veiðar
þegar sama kvöld. Sjómannaverkfallið
hafði þá staðið í tæpa fjóra sólar-
hringa. Stjórnarandstaðan gagnrýndi
lagasetninguna harðlega og sjómenn
voru ósáttir við hana.
Davíð Oddsson forsætisráðherra
sagði að ástæðan fyrir því að ríkis-
stjórnin flytti frumvarpið væri að ekki
væri hægt að horfa upp á það, þegar
einhver gangur væri kominn í viðræð-
ur sjómanna og útvegsmanna og þeir
virtust vera farnir að tala um efnis-
atriði, að verðmæti sem næmu á annan
milljarð glötuðust.
Í nefndaráliti minnihluta sjávarút-
vegsnefndar Alþingis lýsti stjórnar-
andstaðan andstöðu sinni við ákvörð-
un ríkisstjórnarinnar.
INNLENT
Átök í Makedóníu
HERINN í Makedóníu hélt í vikunni
uppi harðri sókn gegn albönskum
skæruliðum í fjöllunum upp af borg-
inni Tetovo í norðvesturhluta landsins,
skammt frá landamærunum að Kos-
ovo-héraði. Skæruliðunum var á mið-
vikudag gefinn sólarhringsfrestur til
að gefast upp eða hverfa á braut en
þess í stað juku þeir árásir sínar sem
leiddi til harðari átaka við hermenn
Makedóníuhers eftir því sem á leið vik-
una. Tveir atkvæðamestu stjórnmála-
flokkar albanska minnihlutans í Mak-
edóníu gáfu á þriðjudag út yfirlýsingu
þar sem þeir hvöttu skæruliða til að
leggja niður vopn og hverfa friðsam-
lega aftur til heimila sinna. Albönsku
uppreisnarmennirnir í Makedóníu
segjast vera heimaræktuð hreyfing
sem berjist fyrir meiri réttindum í
landinu, en þar eru slavneskir íbúar
mun fleiri en albanskir og hafa tögl og
hagldir í stjórn hins fyrrverandi júgó-
slavneska lýðveldis. Makedónísk yfir-
völd segja aftur á móti að albönsku
uppreisnarmennirnir starfi í tengslum
við skæruliða handan landamæranna, í
Kosovo, og hafi það að markmiði að
stofna sjálfstætt ríki Albana í norður-
hluta Makedóníu. Leiðtogar þriggja
helztu stjórnmálaflokka Kosovo-Alb-
ana undirrituðu á föstudag yfirlýsingu
þar sem þeir skoruðu á albanska upp-
reisnarmenn í Makedóníu að „leggja
tafarlaust niður vopn“.
Verðfall á mörkuðum
VERULEGT verðfall varð í vikunni á
evrópskum fjármálamarkaði vegna
ótta við efnahagssamdrátt og frétta af
versnandi afkomu fyrirtækja. Helztu
verðbréfavísitölur í Lundúnum,
Frankfurt og París, sem lækkuðu um
allt að 30% á síðasta ári, hafa ekki ver-
ið lægri en nú í nokkur ár. Í Bandaríkj-
unum hélt Dow Jones-vísitalan áfram
að lækka en Nasdaq-tæknivísitalan
hækkaði nokkuð í lok vikunnar, eftir
mikla lækkun á síðustu mánuðum.

STAÐFEST var í vik-
unni, að gin- og klaufa-
veiki hefði stungið sér nið-
ur bæði í Hollandi og í
írska lýðveldinu en fram
að því var Frakkland eina
Evrópulandið utan Bret-
lands, þar sem hin bráð-
smitandi búfjárveiki hafði
greinzt. Brezk yfivöld
telja að faraldurinn muni
ná hámarki þar í landi eft-
ir tvo mánuði en standa
jafnvel fram í ágúst. Sýkt
dýr hafa fundizt á yfir 500
brezkum býlum.

BANDARÍSK stjórnvöld
vísuðu á fimmtudag fjór-
um meintum njósnurum
Rússa úr landi og til-
kynntu stjórninni í
Moskvu að 46 Rússar til
viðbótar yrðu að fara frá
Bandaríkjunum fyrir 1.
júlí. Ígor Ívanov, utanrík-
isráðherra Rússlands, lýsti
því síðan yfir að brott-
rekstri rússnesku sendi-
ráðsmannanna yrði svarað
með því að reka jafn-
marga bandaríska sendi-
menn frá Rússlandi. Er
þetta alvarlegasta njósna-
deilumál landanna frá því
á dögum kalda stríðsins.

LEIÐTOGAR Evrópu-
sambandsins komu saman
í Stokkhólmi í lok vik-
unnar til að ræða fjár-
málamarkaðs- og vinnu-
markaðsmál í ESB, en
ástandið í Makedóníu, gin-
og klaufaveikifaraldurinn
og tengsl ESB og Rúss-
lands settu mark sitt á
dagskrána m.a. vegna
nærveru forseta Rúss-
lands og Makedóníu, sem
báðir voru boðsgestir.
ERLENT
HUGMYNDIR hafa verið uppi um
það um skeið hjá Landhelgisgæslunni
að sameina fjareftirlit fiskveiðistjórn-
unar og fleiri verkefni, sem Land-
helgisgæslan sér um, og stjórnstöð
Tilkynningaskyldu íslenskra fiski-
skipa. Þessi verkefni skarast að
nokkru og því myndi nást fram
ákveðin hagræðing, að sögn Haf-
steins Hafsteinssonar, forstjóra
Landhelgisgæslunnar, en hugmyndin
hefur verið kynnt fyrir dómsmálaráð-
herra, sjávarútvegsráðherra og út-
vegsmönnum.
Tilkynningaskyldan hefur um ára-
bil verið starfrækt af Slysavarna-
félagi Íslands og er nú rekin af Slysa-
varnafélaginu Landsbjörgu. Hug-
myndin með sameiningu Tilkynn-
ingaskyldunnar og stjórnstöðvar
Landhelgisgæslunnar er sú að bæði
myndi öryggi aukast vegna leitar- og
björgunarstarfs og kostnaður minnka
vegna hagræðingar sem af samein-
ingunni leiðir.
Frá stjórnstöð Landhelgisgæsl-
unnar er margvíslegum verkefnum
sinnt og hefur þeim heldur farið fjölg-
andi. „Landhelgisgæslan er ábyrg
fyrir leitar- og björgunarstörfum á
hafinu og við erum einn helsti við-
bragðsaðilinn í þeim efnum og stjórn-
stöðin er líka fjarskiptamiðstöð fyrir
varðskipin og flugflota okkar,“ segir
Hafsteinn Hafsteinsson í samtali við
Morgunblaðið.
„Önnur helstu verkefni stjórn-
stöðvarinnar eru fjareftirlit með fiski-
skipum en ákveðnar veiðar eru háðar
slíku eftirliti. Við tókum fyrir nokkru
upp nýtt og fullkomið tölvustýrt til-
kynningakerfi sem þýðir að skipin til-
kynna sig sjálfvirkt til okkar og þann-
ig eru bæði staðsetning þeirra og
allar hreyfingar tilkynntar hingað.
Með þátttöku Íslendinga í Schengen-
samstarfinu er okkur falið að fylgjast
með erlendum skipum sem koma til
landsins. Við þurfum að taka á móti
farþega- og áhafnalistum og koma
þeim upplýsingum til ríkislögreglu-
stjóra.“
Nýtt tölvukerfi
við fiskveiðieftirlit
Eftirlit Landhelgisgæslunnar með
íslenskum og erlendum fiskveiðiskip-
um vegna veiða samkvæmt milliríkja-
samningum úr sameiginlegum fiski-
stofnum er umtalsvert. Er það unnið
fyrir sjávarútvegsráðuneytið vegna
ákvæða í samþykktum Norðaustur-
Atlantshafsfiskveiðinefndarinnar,
NEFAC. Þessi þáttur er nánast fullt
starf eins manns.
Hafsteinn segir að búast megi við
að auknar kröfur verði gerðar um
fjareftirlit með íslenskum sem er-
lendum skipum innan lögsögunnar og
hugsanlegt er að við ákveðnar að-
stæður þurfi að taka upp eins konar
umferðarstjórn skipa. Veiðiskýrslum
hefur að nokkru leyti verið komið á
rafrænt form sem Landhelgisgæslan
tekur við og kemur til Fiskistofu.
Stefnt er að því að koma öllum veiði-
skýrslum á rafrænt form. Allt þetta
segir hann kalla á meiri mannafla í
stjórnstöðinni. Þar starfa í dag sex
manns auk aðalvarðstjóra sem sér um
daglega stjórn verkefna undir stjórn
yfirmanns gæsluframkvæmda. Einn
maður er á vakt utan dagvinnutíma.
„Stjórnstöð Landhelgisgæslunnar
sinnir því margs konar verkefnum en
ég vil leggja sérstaka áherslu á ör-
yggisþáttinn. Það getur skipt máli og
kannski ráðið úrslitum á neyðar-
stundu að vita nákvæmlega hvar við-
komandi skip eða bátur eru stödd,
hvernig veður, straumar og sjólag eru
og hvaða skip eru nálæg sem hægt
væri að biðja að aðstoða.
Aðalverkefni Tilkynningaskyld-
unnar er fjareftirlit vegna öryggis
skipa en einnig leit og björgun og seg-
ir Hafsteinn verkefnin því skarast við
verkefni stjórnstöðvar Landhelgis-
gæslunnar. Hann segir þessa skörun
geta valdið töfum og í dag sendi
stjórnstöðin upplýsingar um stað-
setningar fiskiskipa í fjareftirlitinu,
sem einungis er hjá Landhelgisgæsl-
unni, tvisvar á sólarhring til Tilkynn-
ingaskyldunnar.
„Það sem vakir fyrir okkur er að
auka enn á öryggi sjófarenda með því
að einfalda yfirstjórn björgunar á haf-
inu því þá yrðu björgunartækin virkj-
uð af einum aðila. Kostnaður útgerða
ætti að minnka og nokkur sparnaður
verður við sameiningu þessara stjórn-
stöðva. Þannig yrðu allar upplýsingar
um skipin á einum stað, boðleiðir yrðu
styttri og á neyðarstundu er hægt að
fá samstundis upplýsingar um fjar-
lægð björgunartækis eða nálægra
skipa við þann sem er í neyð og hægt
að bregðast strax við.“
Samstarfið
ávallt gott
Hafsteinn segir gott samstarf hafa
ávallt verið milli Landhelgisgæslunn-
ar og Slysavarnafélagsins Lands-
bjargar. „Með þessu verkefni, að taka
Tilkynningaskyldu íslenskra skipa til
okkar, myndi í raun sameinast björg-
unarmiðstöðvar þessara tveggja að-
ila. Á þann hátt verður einnig unnt að
auka samstarf Landhelgisgæslunnar
og sjóbjörgunar Slysavarnafélagsins
Landsbjargar við strendur landsins.“
Einnig bendir Hafsteinn á í þessu
sambandi að hægt yrði að hafa eftirlit
markvissara. Unnt yrði að beina því á
staði sem litlar upplýsingar koma frá
og mögulegt yrði að stunda gæslu-
flugið úr meiri hæð. Þannig yrði yf-
irferð meiri og flugkostnaður minni
og það sama væri að segja um varð-
skipin, þau væru með allar upplýsing-
ar um staðsetningar fiskiskipa og
gætu stundað skyndiskoðanir mun
jafnar en verið hefur.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Guðni Skúlason, varðstjóri í stjórnstöð, situr hér við skjáinn þar sem sjá má hreyfingar skipanna. Fjær er Hall-
dór Nellet, skipherra og yfirmaður gæsluframkvæmda.
Samruni myndi auka ör-
yggi og minnka kostnað
Hugmyndir um sameiningu Tilkynningaskyld-
unnar og stjórnstöðvar Landhelgisgæslu