Morgunblaðið - 20.07.2002, Blaðsíða 22

VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
22 LAUGARDAGUR 20. JÚLÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
PHARMACO hefur fest kaup á um
51% hlutabréfa í Delta hf. Kaupverð
bréfanna er um átta og hálfur millj-
arður króna og verður greitt fyrir þau
með hlutabréfum í Pharmaco auk
þess sem gefin verða út ný bréf.
Renni fyrirtækin saman í eitt, eins og
stefnt er að, kemur Pharmaco til með
að greiða alls um 17 milljarða króna
til að eignast allt hlutafé í Delta. Hlut-
hafarnir á bak við þau tæpu 49%
hlutafjár sem eftir standa fá sent yf-
irtökutilboð í hlutabréf sín frá
Pharmaco á næstu vikum. Fáist sam-
þykki þeirra fyrir yfirtökunni verður
Delta hf. sameinað Pharmaco hf.
Tæplega 15% þess hlutafjár sem
Pharmaco keypti var í eigu þriggja
aðila. Fjárfestingarfélagið-Brúskur
ehf., Deiglan-Áman ehf. og Stein-
grímur Wernersson skiptu á öllum
sínum hlutabréfum í Delta hf.,
32.229.526 að nafnvirði á genginu 77,
fyrir bréf í Pharmaco. Fyrir átti
Pharmaco örlítinn hlut í Delta en
tryggði sér að auki kaup á hlutafé í
Delta að nafnvirði 79.049.008 sem eru
um 36% hlutafjár. Með þessum við-
skiptum hefur Pharmaco tryggt sér
samtals rúmlega 51% heildarhluta-
fjár í Delta og nemur eignarhluturinn
116,5 milljónum króna sem jafngildir
genginu 73 í Pharmaco.
Delta hf. var stofnað árið 1981 en
frá árslokum 1998 hafa umsvif fyrir-
tækisins tæplega fimmtánfaldast, að
því er fram kemur í fréttum Kaup-
hallar Íslands. Fyrirtækið selur 20
samheitalyf til 20 landa, mest í Vest-
ur-Evrópu, og er framarlega á sviði
þróunar þess konar lyfja. Í kjölfar
sameiningar við lyfjafyrirtækið
Omega Farma ehf. og kaupa á danska
markaðsfyrirtækinu United Nordic
Pharma hefur Delta hf. styrkt stöðu
sína verulega. Gengi bréfa fyrirtæk-
isins hefur hækkað um ríflega 75%
frá áramótum og markaðsvirði þess
er talið vera um 17 milljarðar.
Pharmaco hf. hefur einnig styrkt
stöðu sína að undanförnu, með sam-
einingu fyrirtækisins við hið búlg-
arska Balkanpharma árið 2000.
Framleiðslugeta Pharmaco hf. er
mjög mikil og með opnun nýrrar full-
kominnar lyfjaverksmiðju í Dupnitza
í Búlgaríu á árinu eykst hún enn frek-
ar. Gengi hlutabréfa í Pharmaco hef-
ur aukist um tæp 70% frá áramótum.
Markaðsverðmæti 46 milljarðar
króna eftir samruna
Sameinað fyrirtæki mun verða með
þeim verðmætustu hérlendis auk
þess að keppa við stærstu samheita-
lyfjafyrirtæki á evrópskum mörkuð-
um. Markaðsvirði sameinaðs fyrir-
tækis mun væntanlega verða um 46
milljarðar miðað við gengi
bréfa þeirra nú. Til saman-
burðar má geta að verðmæti
Íslandsbanka, sem er stærsta
félag sem skráð er í Kauphöll
Íslands, er um 46,5 milljarðar,
skv. frétt frá Kaupþingi.
Forstjórar fyrirtækjanna
eru ánægðir með viðskiptin og
telja að fyrirtækin bæti hvort
annað upp. Ekkert hefur verið
ákveðið um undir hvaða merkj-
um sameinaða fyrirtækið mun
starfa né heldur hvernig yfir-
stjórn þess verður skipuð.
Delta er góður kostur
Forstjóri Pharmaco, Sindri
Sindrason, segir fyrirtækin tvö
eiga vel saman og telur þau
bæta hvort annað upp.
„Við erum í lyfjaframleiðslu
og sölu erlendis, í Mið- og Aust-
ur-Evrópu. Við höfum verið að
byggja upp Balkanpharma
sem selur lyf mest á þetta
svæði. Í síðasta mánuði af-
greiddum við sölu á heildversl-
uninni sem við rákum hér á Ís-
landi. Það gerðum við fyrst og
fremst vegna þess að rekstur
hennar var of ólíkur þeim rekstri sem
við erum komin í í Búlgaríu. Við vild-
um nýta það fé sem við losuðum með
sölu heildverslunarinnar til að fjár-
festa áfram í kjarnastarfsemi okkar,
lyfjaframleiðslunni. Til að styrkja enn
frekar þá einingu sem þar er er Delta
mjög góður kostur. Þetta er fyrirtæki
sem stendur framarlega í lyfjaþróun
og við þekkjum vel til þess. Þessi fyr-
irtæki passa mjög vel saman og bæta
hvort annað upp. Það sem helst stóð í
vegi fyrir að við gætum keypt eða
sameinast Delta var heildverslunin,
sem var í beinni samkeppni við Delta.
Þegar við seldum hana skapaðist
tækifæri til að fjárfesta í Delta og
stefna að samruna. Nú höfum við
keypt meirihluta en höfum áhuga á að
sameina fyrirtækin í náinni framtíð.
Við teljum að með því munum við búa
til mjög öflugt fyrirtæki á sviði sam-
heitalyfja og getum staðið hverjum
sem er á sporði.“
Sindri segir að verði af samrun-
anaum sé búið að leggja drögin að því
að hið sameinaða fyrirtæki geti farið
inn á hvaða markað sem er. „Við
teljum markaðinn í Austur-
Evrópu mjög áhugaverðan og
höfum verið að ræða um að
fjárfesta enn frekar á því
svæði. Jafnframt munum við
sækja á þau mið sem Delta
hefur verið á.“
Sindri tekur fram að eftir
eigi að koma í ljós hvernig þeir
hluthafar sem eftir standa
taki yfirtökutilboði Pharmaco
en segist frekar eiga von á að
því verði vel tekið. „Það getur
tekið nokkurn tíma að ljúka
ferlinu. Okkur liggur í sjálfu
sér ekkert á í þeim efnum. Við
teljum að fyrirtækin geti
starfað áfram hvort í sínu lagi
en byrjað að samnýta styrk-
leika hvors fyrirtækis fyrir sig
þar sem því verður við komið.“
Sindri segist ekki gera ráð
fyrir fækkun starfsfólks. „Við
sjáum starfsfólk Delta sem
þeirra helsta styrkleika. Það
er gífurlega mikilvægt fyrir
okkur að nýta þá þekkingu
sem er fyrir hendi hjá Delta.
Hagurinn af þessu á ekki að
felast í því að geta skorið nið-
ur. Það góða við þetta er að við
erum að leggja saman fyrirtæki sem
eru að mörgu leyti ólík þótt þau starfi
á sama markaði. Við fáum mjög mikið
út úr samrunanum, en það er ekki
sjálfgefið að svo sé þegar samruni á
sér stað,“ segir Sindri.
Uppbygging, ekki niðurskurður
Hjá Delta ríkir ánægja með við-
skiptin. Að sögn Róberts Wessman,
forstjóra Delta hf., hefur sameining
Delta og Pharmaco verið rædd í
nokkurn tíma. „Fyrirtækin eru búin
að vera að ræða um bæði samstarfs-
möguleika og hugsanlega samein-
ingu. Það eru klárlega mikil
samlegðaráhrif í rekstri þessara
tveggja fyrirtækja. Þessar vangavelt-
ur um hvernig og hvort við ættum að
stíga skrefið til sameiningar enduðu
þannig að ákveðið var að Pharmaco
keypti 51% í Delta.“ Róbert segir
næstu skref óráðin. Ekkert hafi verið
ákveðið hvernig stjórn hins samein-
aða félags verði háttað. Hann segir
kaupin nú vera fyrsta skrefið í átt að
sameiningu. „Mér finnst þetta mjög
spennandi skref. Delta hefur verið að
vaxa gríðarlega undanfarið og við ætl-
um okkur að setja 25 ný lyf á markað
á næstu þremur árum. Með því að
gera úr þessum tveimur fyrirtækjum
eina heild erum við komin með stærð
af fyrirtæki sem hentar vel á erlenda
markaði,“ segir Róbert.
Hann segir að þótt sameinað félag
verði eitt þeirra alstærstu hér á landi
snúist samruninn fyrst og fremst um
að styrkja stöðu félaganna beggja er-
lendis. Ekki sé um niðurskurð að
ræða. „Delta hefur farið úr því að
vera með 100 starfsmenn í 600 á
tveimur og hálfu ári. Við munum
halda áfram að byggja upp öflugt fé-
lag og munum því áfram þurfa að
ráða til okkar hæft starfsfólk. Því er
ekki að skipta að við séum að fara að
skera niður,“ segir Róbert.
Funduðu með fyrirtækjunum
fyrir tveimur dögum
Karl Wernersson er talsmaður
þess hóps fjárfesta sem skipti á tæp-
lega 15% hlut sínum í Delta fyrir hlut í
Pharmaco. Í hópnum eru Fjárfesting-
arfélagið-Brúskur ehf., Deiglan-Ám-
an ehf. og Steingrímur Wernersson.
Að baki honum stendur, auk bræðr-
anna Steingríms og Karls, systir
þeirra, Ingunn Wernersdóttir.
„Forsvarsmenn Pharmaco höfðu
samband við okkur fyrir tveimur dög-
um. Þeir upplýstu okkur um að þeir
væru búnir að tryggja sér 36% eign-
arhlut í Delta, og kynntu okkur hug-
myndir um framtíðarsýn sameinaðs
félags. Okkur leist vel á hugmyndirn-
ar og ákváðum að taka þátt í þessu
verkefni með þeim. Við skiptum því á
hlutabréfum okkar í Delta og bréfum
í Pharmaco til að greiða fyrir samrun-
anum,“ segir Karl. Hann segir ljóst að
félögin bæti hvort annað upp á marga
vegu. „Þau starfa ekki á sömu mörk-
uðum þannig að skörunin er mjög lítil.
Samruninn gefur því tækifæri til enn
frekari vaxtar. Félögin eru bæði til-
tölulega lítil á alþjóðlegan mæli-
kvarða og þessi samruni mun auka á
samkeppnishæfni þeirra,“ segir Karl.
Pharmaco hf. kaupir 51% hlutafjár Delta hf. fyrir 8,5 milljarða króna og stefnir að sameiningu
Bæta hvort
annað upp
Sindri Sindrason Róbert Wessman
Gangi sameining Pharmaco hf. og Delta hf. upp verður til lyfjarisi
með markaðsverðmæti um 46 milljarða króna. Eyrún Magnús-
dóttir spurði forstjóra fyrirtækjanna um þennan næststærsta
samruna Íslandssögunnar og fékk álit sérfræðinga.
eyrun@mbl.is
BÚNAÐARBANKINN – VERÐBRÉF hefur
umsjón með kaupunum á Delta. Guðmundur
Guðmundsson, forstöðumaður fyrirtækjaráð-
gjafar Búnaðarbankans, segista telja samruna
Delta og Pharmaco munu verða þann næst-
stærsta sem fram hefur farið hérlendis, á eftir
samruna Íslandsbanka og FBA á sínum tíma.
„Í raun eru þetta 17 milljarðar sem Pharma-
co mun greiða með einum eða öðrum hætti
þegar upp er staðið. Á bak við þessa 8,5 millj-
arða sem greiddir eru nú er aðeins 51% hluta-
fjár en markmiðið er að kaupa 100% hlut í
Delta. Með því að eignast meirihluta í Delta
tekur Pharmaco á sig yfirtökuskyldu og mun
því gera þeim hluthöfum Delta sem eftir
standa tilboð í bréf þeirra á sama gengi og selt
var á. Á næstunni munum við senda tilboð til
allra hluthafa Delta og síðan hafa hluthafarnir
nokkrar vikur til að svara.“ Guðmundur segist
vænta þess að virði bréfa þeirra hluthafa sem
eftir standi muni aukast verulega í kjölfar
skipta þeirra á bréfum í Pharmaco. Hann seg-
ir virði bréfanna nú þegar hafa aukist um 7%.
„Úr þessu verður til feiknarlega sterkt lyfja-
fyrirtæki með eigið fé vel á annan tug millj-
arða. Fyrirtækið verður eftir samrunann í
flokki með stóru samheitalyfjafyrirtækjunum
í Evrópu. Þetta verður alvöru fyrirtæki á al-
þjóðavísu. Þar að auki mun það líklega skapa 7
til 8 milljarða króna rekstrarhagnað á þessu
ári. Styrkleiki Delta hefur verið sá að koma
samheitalyfjum sínum fljótt á markað og vera
með öfluga þróunardeild. Í þessum bransa er
mikilvægt að koma fyrstur inn á markað.
Styrkur Pharmaco liggur í gríðarlega mikilli
framleiðslugetu, t.d. í Búlgaríu. Pharmaco
hefur byggt upp öflugt dreifinet í Mið- og
Austur-Evrópu á meðan Delta er sterkt á
mörkuðum í vestanverðri Evrópu. Sameinuð
eru þessi fyrirtæki í góðri stöðu. Þetta er ekki
samruni til sparnaðar,“ segir Guðmundur.
Stærð sameinaðs félags gæti aukið áhuga er-
lendra fjárfesta á íslenskum markaði
Að mati greiningardeildar Landsbankans
undirstrika kaupin hið mikilvæga hlutverk
sem verðbréfamarkaður gegnir í hagkerfinu.
Í þessu tilviki snýst það um möguleikann á
aukinni samþættingu og uppbyggingu á stærri
rekstrareiningum sem vonandi leiða til auk-
innar samkeppnishæfni og sóknar á mörk-
uðum. Sé litið á málið í þrengra samhengi má
sjá að með samrunanum verði hlutabréf að öll-
um líkindum seljanlegri og þar með fái hlut-
hafar betra verð. Stærð sameinaðs félags gæti
gert það að verkum að áhugi erlendra fjár-
festa á íslenskum hlutabréfamarkaði aukist.
Greiningardeild Landsbankans telur eink-
um þrjá þætti kaupa Pharmaco á Delta geta
myndað virðisaukandi samlegðaráhrif. Í
fyrsta lagi geti nýting á lyfjaþekkingu Delta
og framleiðslugetu Balkanpharma gefið hinu
nýja félagi sterkari stöðu á markaði. Delta býr
við sérstakar aðstæður þar sem félagið nýtur
þess að ekki hefur verið sótt um aðferða-
einkaleyfi á Íslandi fyrir mörg lyf sem notuð
eru á heilbrigðisstofnunum. Það gerir að verk-
um að Delta getur framleitt lyf án þess að
leggja út í verulegan þróunarkostnað á sjálfu
lyfinu og getur svo selt þau inn á helstu mark-
aði í Vestur-Evrópu þegar sérleyfin renna út.
Pharmaco starfrækir þrjár verksmiðjur í Dup-
nitsa, Troyan og Razgrad í Búlgaríu þar sem
einnig eru framleidd samheitalyf. Pharmaco
er nú stærsti lyfjaframleiðandi í Búlgaríu og
selur um 46% af framleiðslu sinni á innan-
landsmarkaði í Búlgaríu. Pharmaco býr yfir
öflugu framleiðslukerfi og því felst ákveðið
tækifæri í því að sameina þessa tvo kosti félag-
anna. Í öðru lagi megi líklega ná fram hagræð-
ingu í rekstri félaganna með þeirri áhættu-
dreifingu sem felst í aðgangi að
sameiginlegum markaðssvæðum þeirra. Hið
sameinaða félag starfi samanlagt á fleiri
mörkuðum en þau geri hvort í sínu lagi. Í
þriðja lagi felist möguleikar í samnýtingu
dreifingarkerfa og hlutfallslegri lækkun á
yfirbyggingu miðað við umfang.
Greiningardeild Landsbankans bendir á að
sé samruni fyrirtækja skoðaður sögulega sjá-
ist að oft getur reynst erfitt að ná fram til-
settum samlegðaráhrifum. Kaup Pharmaco á
Delta séu því ekki með öllu áhættulaus. Atriði
á borð við ólíka fyrirtækjamenningu geti auk-
ið kostnað eða jafnvel gert sameiningu óhag-
kvæma. Hluthafar verði því að fylgjast grannt
með framvindu mála. Greiningardeild Lands-
bankans telur verðlagningu á Pharmaco og
Delta fyrir samruna hóflega en að með sam-
runa ættu líkur á auknum vexti að aukast.
Deildin telur athyglivert að innherjar í báð-
um félögum hafa selt hlutabréf að undanförnu
vikum, síðast hafi GMGT Investment, sem er í
eigu Gueorg Tzvetanski, stjórnarmanns í
Pharmaco, selt 5,14% hlut. sinn í fyrirtækinu.
Lægri ávöxtunarkrafa
Iða Brá Benediktsdóttir hjá greiningardeild
Kaupþings segist telja það jákvætt fyrir hlut-
hafa beggja fyrirtækja ef verður af samein-
ingu. „Verð á þessum fyrirtækjum hefur verið
ágætt og við höfum mælt með kaupum í þeim
báðum. Fjárfestar munu að öllum líkindum
gera lægri ávöxtunarkröfu til sameinaðs fyr-
irtækis þar sem áhættan verður dreifðari í
kjölfar sameiningar. Þar sem fyrirtækin
starfa ekki á sömu mörkuðum ættu einnig að
nást full samlegðaráhrif. Hér er ekki um það
að ræða að fyrirtækin séu að berjast um sama
bitann. Sameinað fyrirtæki gæti þó frekar
vakið athygli stóru frumheitalyfjafyrirtækj-
anna og þar með gæti hættan á því að þeir geri
þeim erfitt fyrir að koma nýjum lyfjum á
markað aukist. Má þá vísa til málaferla Lund-
beck á hendur viðskiptavinum Delta. En þótt
sú hætta sé fyrir hendi er stærra fyrirtæki
mun betur í stakk búið að takast á við slíkt,“
segir Iða Brá.
Sautján milljarða samruni