Morgunblaðið - 13.05.2003, Blaðsíða 27

FYRIR þremur áratugum lagði Tryggvi Helgason flugmaður á Akureyri
til að gerð yrðu jarðgöng undir Vaðlaheiði við litla hrifningu heimamanna.
Stór hluti Norðlendinga sem lagðist gegn þessari hugmynd Tryggva
Helgasonar fyrir þrjátíu árum viðurkennir nú að heppi-
legra hefði verið að setja Vaðlaheiðargöng í forgangsröð á
undan Héðinsfjarðargöngum sem samgönguráðherra
kynnti á blaðamannafundi fyrir þremur árum. Flest rök
hníga nú að því að Vaðlaheiðargöng séu arðbær fjárfesting
eins og fram kom í frétt DV þriðjudaginn 14. janúar sl. Með
fyrirhuguðum stórframkvæmdum á Austurlandi aukast
flutningar á þessari leið m.a. vegna batnandi vegar um Há-
reksstaðarleið og vegna þess að norðurleiðin er orðin talsvert styttri en
suðurleiðin á milli Mið-Austurlands og Reykjavíkur. Austfirðingar sem eru
utan þessa svæðis hafa í auknum mæli sótt hluta þjónustu sinnar til Ak-
ureyrar. Nefnd sem skipuð var af stjórn sveitarfélaga í Eyjafirði og Þing-
eyjarsýslum til undirbúnings fyrir stofnun félags um framkvæmd og rekst-
ur Vaðlaheiðarganga kemst að þeirri niðurstöðu að þessi göng séu arðbær
framkvæmd, tæknilega einföld og fjárhagslega vel framkvæmanleg. Án
þátttöku ríkisins verður þó ekki ráðist í þessa framkvæmd. Aðal áhrifa-
svæði Vaðlaheiðarganga myndi ná frá Hörgárbyggð í vestri og yfir alla
Suður-Þingeyjarsýslu til austurs. Samtals eru íbúar á þessu svæði um 23
þúsund. Betri vegtenging um Vaðlaheiðargöng er talin afar mikilvæg bæði
með tilliti til atvinnusóknar og stækkunar Eyjafjarðarsvæðisins í einn
þjónustukjarna. Heimamenn í hinu nýja Norðausturkjördæmi sjá nú eftir
því að hafa sýnt þessari hugmynd Tryggva Helgasonar fyrirlitningu. Fyrr-
verandi andstæðingar Vaðlaheiðarganga í þessu kjördæmi sem snúist hafa
gegn Héðinsfjarðargöngum viðurkenna nú að þessi framkoma við Tryggva
Helgason hafi verið óþörf. Vel hafa þeir nú unnið fyrir kaupinu sínu. Fyrir
norðan og víðar er nú viðurkennt að þetta tækifæri hefði átt að grípa strax
og það gafst fyrir þrjátíu árum. Það er varasamt að eyðileggja góð tæki-
færi með fréttafölsunum og það í dagblöðum sem mark er tekið á. Til voru
menn fyrir norðan og víðar sem nutu þess að kalla þessa hugmynd flug-
mannsins fyrrverandi stærsta samgönguhneyksli Íslandssögunnar. Við-
urkennt er nú að Vaðlaheiðargöng hefði vel verið hægt að bjóða út með
Austfjarðagöngum í fyrsta pakka í stað Héðinsfjarðarganga ef þingmenn
Norðurlandskjördæmis eystra hefðu séð sóma sinn í því að styðja þessa
hugmynd Tryggva Helgasonar í samgöngunefnd Alþingis. Fyrverandi
þingmenn þessa sama kjördæmis sem snerust gegn Vaðlaheiðargöngum og
byggingu álvers við Eyjafjörð eiga nú mörgum spurningum ósvarað. Því
fer fjarri að andstæðingar Vaðlaheiðarganga og fyrverandi þingmenn hafi
eitthvað lært af fyrri mistökum. Önnur hugmynd sveitarstjórnanna í Húna-
þingi, Skagafirði og á Eyjafjarðarsvæðinu um jarðgöng úr Hjaltadal yfir í
Hörgárdal í Eyjafirði getur samhliða Vaðlaheiðargöngum stytt norðurleið-
ina á milli Mið-Austurlands, Austur-Héraðs og Reykjavíkur um 100 km.
Þegar hafður er í huga nýr vegur yfir Þverárfjall á milli Blönduóss, Skaga-
strandar og Sauðárkróks. Þetta getur þýtt að suðurleiðin yrði um 200 km
lengri en norðurleiðin. Stytting norðurleiðarinnar á milli Mið-Austurlands
og Reykjavíkur næst aldrei án þess að tilkomi þrenn jarðgöng inn í Mjóa-
fjörð samhliða nýjum göngum undir Oddsskarð. Eftir að samningar við Al-
coa í Bandaríkjunum voru kláraðir 15. mars sl. verður ekki komist hjá því
að Mjóafjarðargöng auk annarra ganga undir Oddsskarð verði framarlega
í forgangsröð á næstu árum til þess að stækkun Fjarðarbyggðar í eitt at-
vinnu- og þjónustusvæði verði að veruleika. Ákvörðun ríkisstjórnar Davíðs
Oddssonar um að bjóða út næsta haust stutt jarðgöng undir Almannaskarð
og að framkvæmdir skuli hefjast næsta vetur var tekin á réttum for-
sendum.
Vaðlaheiðargöng
Eftir Guðmund Karl Jónsson
Höfundur er farandverkamaður.
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 13. MAÍ 2003 27
www.fotur.net
RSH.is
Dalvegi 16b • 201 Kópavogur
Sími 544 5570 • Fax 544 5573
www.rsh.is • rsh@rsh.is
TETRA
VERSLUN • VERKSTÆÐI
Radíóþjónusta Sigga Harðar
Öll
þjónusta
fyrir TETRA
símkerfið á
einum stað
Fjarskipti
framtíðarinnar
w
w
w
.d
es
ig
n
.is
©
2
0
0
3
Nemendur frá
Spartan-skólanum athugið
Spartan-flugskólinn býður nú BS.-gráðu í flugtækni-
stjórnun (Aviation Technology Management)!
Bættu samkeppnisstöðu þína og tekjumöguleika
með fullu námi.
Í náminu er lögð áhersla
á viðskiptastjórnun
Tulsa, OK - U.S.A. Licenced by: OBPVS
Hafið samb. við Damon Bowling með tölvupósti:
dbowling@mail.spartan.edu eða í fax +1-918 831 5234
eða í síma +1 918 836 6886.
Borgartúni 28, símar 520 7901/520 7900
Yfir 60 ára frábær reynsla
Skógarhlíð 18, sími 595 1000.
www.heimsferdir.is
Verð kr. 49.950
M.v. 2 í stúdíó/íbúð, flug, gisting,
skattar. Alm. verð kr. 52.450.
Ferðir til og frá flugvelli, kr. 1.800.
Síðustu sætin til Mallorca þann 9. júní í
eina eða 2 vikur. Sumarið er komið og yndislegt veður á þessari feg-
urstu eyju Miðjarðarhafsins. Þú bókar núna, og tryggir þér síðustu sæt-
in, og fjórum dögum fyrir brottför hringjum við í þig og tilkynnum þér
hvar þú býrð. Að sjálfsögðu nýtur þú traustrar þjónustu fararstjóra
Heimsferða allan tímann.
Síðustu 18 sætin
Munið Mastercard
ferðaávísunina
Stökktu til
Mallorca
9. júní
frá kr. 39.963
Verð kr. 39.963
M.v. hjón með 2 börn, 2–11 ára, flug,
gisting, skattar. Alm. verð kr. 41.961.
ÞRÓUNIN í ferðaþjónustunni
hefur leitt til æ fjölbreyttari
starfaflóru. Kröfur ferðamanna
hafa breytzt. Þeir
ferðast meira á eig-
in vegum eða í
smærri hópum,
einkum í auglýstum
ferðum. Ferðaskrif-
stofurnar hafa lagt
gífurlega áherzlu á
lága verðlagningu hjá þjónustuað-
ilum. Meðal ráðstafana í þá átt er
að senda einn mann í stað tveggja
með hópunum. Þannig sparast
laun og enn meiri kostnaður á
gisti- og matsölustöðum úti á
landi, þar eð hótel og gististaðir
krefjast greiðslu fyrir gistingu og
mat bílstjóra og leiðsögumanna,
séu hópar fámennari en 20 manns.
Félag hópferðaleyfishafa er
sundurleitur hópur. Innan hans
ríkir frumskógarlögmál sam-
keppninnar og ekki hægt að
vænta þess af honum, að þar sitji
menn á sátts höfði og komi sér
saman um margt. Svo virðist þó,
sem fáum rúturekendum, sem
halda að þeir séu að missa spón úr
aski sínum, hafi tekizt að fá meiri-
hluta fyrir ályktuninni, sem getið
er á baksíðu Mbl. (28/04/03). Mörg
fyrirtækjanna, sem standa að
þessum samtökum, bjóða allar
stærðir af rútum til leigu án bíl-
stjóra, þ.m.t. til ökuleiðsögumanna
og þykjast góð að halda þeim
gangandi á niðursettu verði.
Vegna síaukins þrýstings notenda
þessarar þjónustu um lág verð,
hefur mörgum rútueigendum
reynzt erfitt og stundum ókleift að
endurnýja flotann á viðunandi
hátt, þótt vissulega séu til skín-
andi dæmi á hinn veginn.
Þegar ESB-reglurnar um tak-
markanir vinnutíma tóku gildi
hérlendis, starfaði fjöldi reyndra
ökumanna á rútuflotanum og sá
sér akk í komandi sumarvertíðum
ár hvert. Þessari tekjuleið var
kippt úr höndum þeirra og flestir
snéru sér að öðrum verkefnum,
þ.m.t. að aka dauðum farmi. Við
nánari athugun á ESB-lögum og
reglum kom í ljós, að stjórnvöld-
um hérlendis hefði verið í lófa lag-
ið að fá undanþágur vegna sér-
aðstæðna ferðaþjónustunnar á
Íslandi. Það er enn þá hægt en
ekkert er gert í því. Margir barn-
ungir og óreyndir bílstjórar voru
ráðnir í staðinn fyrir hina brott-
horfnu, jafnvel á stærstu bílana án
frekari þjálfunar í akstri en blaut-
an stimpil upp á aukin ökuréttindi.
Þessir ungu ökumenn eru víða að
aka fyrir mun lægra kaup en hinir
reyndari gerðu, enda finnst mörg-
um þetta ævintýraleg vinna og
ánægjan og útrásin er kaupauki.
Öryggismál eiga að vera og eru
vonandi hjartans mál allra, sem
setjast undir stýri í rútu með
ómetanlegan farm fyrir aftan sig.
Alls staðar er misjafn sauður í
mörgu fé og spurningin er fremur
hvenær en hvort slys verða.
Kjarni ökuleiðsögumanna er harð-
duglegur og velþjálfaður hópur í
akstri og leiðsögustörfum. Hann
hefur uppfyllt brýna þörf, sem
hefur myndazt vegna ofan-
greindrar þróunar í ferðamálum,
og óhætt er að fullyrða, að færri
ferðamenn hefðu komið til lands-
ins, ef ekki hefði verið hægt að
draga verulega úr kostnaði með
þjónustu þeirra.
Sem betur fer hafa ekki orðið
alvarleg slys í þessum ökuleið-
söguferðum, þótt annað sé uppi á
teningnum í almennum rútuakstri
hin síðari ár. Þetta má vonandi
þakka varúð og metnaði starfandi
ökuleiðsögumanna. Þar sem not-
endur þjónustu ökuleiðsögumanna
sáu ekki ástæðu til að ganga fram
fyrir skjöldu í kjölfar fyrstu árás-
arhrinu hópferðaleyfishafa í apríl í
fyrra, stofnuðu u.þ.b. 50 manns
Félag ökuleiðsögumanna 22. apríl
2002. Tilgangurinn var að eignast
sameiginlegan málsvara til baráttu
fyrir sjálfsögðum starfsrétti. Þetta
félag á ekkert annað skylt við Fé-
lag leiðsögumanna en að allir öku-
leiðsögumenn í félaginu verða að
hafa leiðsöguréttindi frá við-
urkenndum skóla auk aukinna
ökuréttinda.
Langflestir starfandi ökuleið-
sögumenn eru nægilega vel að sér
um land og þjóð til að geta leyst
bæði störfin vel af hendi. Innan
þessa hóps eru bæði atvinnurek-
endur og launþegar og þar af leið-
andi eru uppi mismunandi sjón-
armið varðandi takmörkun fjölda
farþega í ferðum með þeim. Flest-
ir geta þeir sætt sig við einhvern
lagaramma um starfsemina, s.s.
um hámarksfjölda farþega eftir
eðli ferða og lágmarksþjálfun ný-
liða í greininni. Verði þessari
starfsemi sniðinn stakkur með lög-
um og reglugerðum verður vissu-
lega að hafa stjórnarskrárbundinn
rétt okkar í huga.
Almennt eru ökuleiðsögumenn
hlynntir auknum kröfum, sem lúta
að öryggi og menntun, en vilja, að
stjórnvöld flumbri ekki að neinu
með niðurstöður og ályktanir
einnar hagsmunaklíku að leið-
arljósi. Ökuleiðsögumenn krefjast
þess að vera með í ráðum frá upp-
hafi til enda, komi til setningar
laga og reglugerða um þessa
starfsemi. Mér finnst ástæðulaust
að fjölyrða um notkun handfrjáls
búnaðar við ökuleiðsögu, þar sem
þegar eru til lög, sem banna sím-
töl í bílum án hans.
Það er einnig ástæða til að biðja
forsvarsmenn Umferðarstofu að
vera orðvarari um heila og vax-
andi starfstétt. Margir landar okk-
ar eru illa að sér í þessum efnum
og eiga það til að taka allar full-
yrðingar opinberra aðila hátíðlega.
Margir ökuleiðsögumenn hafa
fundið afleiðingar orða Óla H.
Þórðarsonar í fjölmiðlum í fyrra-
vor brenna á baki sínu síðan.
Eru rútukóngar
að fara á
taugum?
Eftir Friðrik Haraldsson
Höfundur er ökuleiðsögumaður.