Morgunblaðið - 11.01.2004, Blaðsíða 30

30 SUNNUDAGUR 11. JANÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Sæki um leyfi til að fara fót-gangandi frá Wazir Ak-barkhan-bæklunarmið-stöðinni að IndiraGhandi-barnaspítalanum.
Yfir,“ segir Steina í talstöð, þar sem
hún stendur við stórt öryggishlið
ásamt blaðamanni. Steina er í Ka-
búl á vegum Alþjóða Rauða kross-
ins og öryggisráðstafanir eru mikl-
ar. Fljótlega kemur svar í gegnum
talstöðina. „Móttekið. Þú getur far-
ið. Yfir og út.“
Gönguferðin tekur nokkrar mín-
útur og Steina býður blaðamann
velkominn á skrifstofu sína. Hún til-
kynnir í gegnum talstöðina að hún
sé komin á áfangastað og hellir tei í
bolla.
Útvarpið sterkasti miðillinn
„Ég kom til Kabúl í október.
Samningurinn minn er í ár og á
tímabilinu á ég að vera búin að opna
miðstöðina og þjálfa upp afganska
sjúkraþjálfara til að vinna þar.
Meiningin er að hér starfi þrír til
fjórir sjúkraþjálfarar, sem verði
sérhæfðir í meðferð á börnum með
heilalömun. Þeir eiga bæði að geta
unnið með börnin og miðlað vitn-
eskju til foreldranna. Hér vita
menn lítið sem ekkert um heilalöm-
un. Læknar veigra sér við að segja
fólki að ekki sé hægt að lækna
börnin, einungis sé hægt að vinna
með einkennin og gera það besta úr
því sem orðið er. Bara það að gera
fólki skiljanlegt hvað er í gangi og
hvers vegna börnin eru svona, get-
ur orðið heilmikil vinna.
Þegar miðstöðin verður tilbúin
munum við gefa út fréttatilkynn-
ingu þess efnis. Stór hluti afgönsku
þjóðarinnar er ólæs og fáir hafa að-
gang að sjónvarpi. Hér er útvarp
hins vegar sterkur miðill og menn
hafa sagt að ég megi eiga von á hol-
skeflu af fólki þegar þetta fer í fjöl-
miðla. Starfsemin verður frí og
þörfin er mikil.“
Smíðað og málað
Þegar Steina kom til Kabúl var
nýbúið að endurgera húsnæðið þar
sem miðstöðin verður. Það var mál-
að og gert nothæft. Hún hefur síðan
komið upp viðeigandi búnaði, látið
smíða bekki og gera spelkur, dýnur
og pullur. Búið er að útvega leik-
föng og setja upp rimla og spegla.
Flest allt er að verða tilbúið. Sama
dag og blaðamaður hittir Steinu er
útskrift úr PIT-sjúkraþjálfaraskól-
anum í nágrenninu.
„Stefnan er að ráða tvo til þrjá af
þeim sem voru að útskrifast. Ég
mun síðan reyna að finna út hvað
þeir kunna og byggja ofan á það.
Undanfarin ár hefur verið hægt að
halda uppi ákaflega litlu skólahaldi
hér í Afganistan. Mikil vinna er
framundan við að mennta fólk. Hér
tekur nám til sjúkraþjálfara einung-
is tvö ár. Meðferðarvinna með börn
er töluvert sérhæfð og að vinna með
heilalömuð börn er síðan enn sér-
hæfðara. Heilalömun er flókið fyr-
irbæri sem erfitt getur verið að eiga
við. Mitt verkefni verður að þjálfa
afgönsku sjúkraþjálfarana fyrir
starfið.
Þegar börnin fara síðan að koma
til okkar verða þau skoðuð og met-
in. Við munum ráðleggja foreldrum
varðandi umönnun þeirra, til dæmis
hvernig best sé að halda á þeim,
hvernig sniðugt sé að láta þau sitja
og hvernig best sé að gefa þeim að
borða. Eins munum við kenna
styrktaræfingar. Eitt af því sem
fólk hefur mestar áhyggjur af er
hvort börnin munu geta gengið.
Með réttri þjálfun er hægt að auka
líkurnar á því. Foreldrarnir koma
aftur með barnið nokkrum mánuð-
um síðar og þá athugum við hvaða
árangur hefur náðst. Ætli við mun-
um ekki fá mest af börnum á aldr-
inum eins til sex ára. Starfsemin er
hugsuð fyrir þann aldur. Því fyrr
sem byrjað er að vinna með börnin,
því betra.“
Sá auglýsingu á Netinu
Steina hefur starfað sem sjúkra-
þjálfari á Íslandi í tuttugu ár. Á
Greiningarstöð ríkisins hlaut hún
þjálfun í að vinna með heilalömuð
börn og síðustu ár hefur hún unnið
með heilasködduð börn, að mestu
eftir bílslys. Hvernig kom til að hún
fór til Afganistans?
„Ég sá auglýsingu á Netinu um
að í Kabúl vantaði barnasjúkra-
þjálfara. Ég hugsaði með mér að
þetta væri líklegast eina tækifæri
mitt í lífinu til að upplifa Afganistan
og hafði samband við Rauða kross
Íslands. Það varð úr að ég var send
út.
Að mestu leyti hef ég kunnað vel
við mig hérna. Þetta er auðvitað
gjörólíkt því að búa heima en ég
gerði ráð fyrir því. Varðandi starfið
henti ég mér hreinlega út í djúpu
laugina. Ég vissi í raun ekkert hvað
ég var að fara út í, hafði einungis
óljósa hugmynd um að það yrði erf-
itt! Vilji maður ekki troða sinni
menningu og sínum hugmyndum
upp á aðra verður maður að stíga
varlega til jarðar. Það hversu erfitt
þetta er gerir það hins vegar að
þeim mun meiri áskorun. Það er al-
veg nýtt fyrir mér að hafa eftirlit
með því hvort búið er að mála þetta
eða smíða hitt og það var nokkuð
sem ég átti ekki von á að þurfa að
hafa áhyggjur af. Starfið hefur hins
vegar verið skemmtilegt. Þetta hef-
ur verið mikil vinna og verður
örugglega enn strembnara þegar
við höfum opnað og börnin fara að
koma. Ég hlakka þó virkilega til
þess. Ástæðan fyrir því að maður er
að þessu er náttúrlega sú að maður
vill láta gott af sér leiða. Maður vill
sjá árangur af því sem maður er að
gera, að einhver njóti góðs af því.
Þó ekki sé um að ræða nema örlítið
betri líðan barnanna og aðeins meiri
getu þeirra til að fóta sig í lífinu.“
Ætlar Steina að vinna hjálpar-
starf annars staðar eftir að samn-
ingnum í Kabúl lýkur?
„Ég útiloka ekkert,“ svarar hún
brosandi. „Sagt er að þeir sem byrji
að þvælast svona fái létta bakteríu.
Það er mjög áhugavert að kynnast
öðrum menningarheimum og víkka
sjóndeildarhringinn. Slíkt er hverj-
um manni hollt.“
Spennandi verkefni
Verkefni Steinu er hugarfóstur
Alberto Cairo, starfsmanns Alþjóða
Rauða krossins, sem verið hefur í
Afganistan í fjöldamörg ár. Hann er
ítalskur og útvegaði fjármagn til
verkefnisins. Ítalski Rauði krossinn
fjármagnar það en hafði ekki
sjúkraþjálfara með þekkingu á
Hjálpar veikum
afgönskum börnum
Í nýuppgerðum hluta Indira
Ghandi-barnaspítalans í
Kabúl situr Steina Ólafs-
dóttir sjúkraþjálfari við
stórt skrifborð. Hún er í
óðaönn að koma á fót mið-
stöð fyrir börn með heila-
lömun og ráðgerir að opna
á nýju ári. Rauði kross Ís-
lands leggur til verkefnisins
það fé, sem íslensk börn
söfnuðu með tombóluhaldi
á árinu 2003 og Leikskólar
Reykjavíkur hafa veitt
rausnarlegan styrk. Sigríður
Víðis Jónsdóttir hitti
Steinu í Afganistan og
kynnti sér starfsemina.
Afgönsk börn við vegarkant í Kabúl.
Steina Ólafsdóttir sjúkraþjálfari í Kabúl ásamt afgönskum starfsfélaga. Steina hefur síðan í haust unnið að því á vegum
Alþjóðaráðs Rauða krossins að koma á laggirnar miðstöð til að aðstoða heilalömuð börn í Afganistan.
Ljósmynd/Sigríður Víðis