Pressan - 24.10.1991, Blaðsíða 8

8
FIMMTUDAGUR PRESSAN 24. OKTÓBER 1991
Þjónustuíbúðir aldraðra
Blokkir med þjónustuíbúdum fyrir aldrada hafa sgrott-
ið upp á undanförnum árum víðsvegar um bæinn. íbúð-
irnar eru seldar fullfrágengnar og hinir öldruðu þurfa
ekki að gera annað en flytja inn. Yfir þessum byggingum
svífur einhvers konar öryggisský. Fólk hefur það á tilfinn-
ingunni að þarna búi aldraðir við öryggi og áhyggjulaust
ævikvöld. En svona einfalt er það ekki.
„Ég bý í glæsilegri umgjörð utan um ekkert," segir
öldruð kona sem við ætlum að kalla Rúnu vegna þess að
hún óskar eftir nafnleynd.
Rúna keypti sér þjónustuíbúð á
vegum Samtaka aldraðra í Bólstað-
arhlíðinni og hélt að hún væri að
kaupa sér öryggi í ellinni. „Ég var
að kaupa mér öryggi og umhyggju
þegar ég gæti ekki séð um mig
sjálf."
En nú er Rúna búin að komast að
því að hún er næstum alveg eins ör-
yggislaus og þegar hún bjó ein í
stórrj blokkaríbúð
„Þetta er alveg grátlegt en ég
reyni að gráta ekki yfir þessusegir
hún.
ALDRAÐIR KAUPA EINUNGIS
HUGMYNDINA UM ÖRYGGI
Eldri borgarar sem PRESSAN
hafði samband við virtust halda eða
hafa verið talin trú um að þessar
íbúðir byðu upp á að einhver hugs-
aði um þá og hjálpaði þeim. Aðrir
bjuggust við öryggisvörslu og jafn-
vel hjúkrunarhjálp. í flestum tilfell-
um eru húsverðir við blokkirnar en
þeir eru ekki á vakt allan sólar-
hringinn og eiga oftast frí um helg-
ar. Fæstir íbúar þjónustuíbúðanna
sem PRESSAN ræddi við vildu tala
undir nafni og var fólkið hrætt við
neikvætt umtal í blokkunum.
Fólkið segir að það hafi fyrst og
fremst verið Samtök aldraðra sem
gáfu því þessa hugmynd um öryggi
sem var svo alls ekki til staðar.
Markmið Samtaka aldraðra er að
koma upp þjónustuíbúðum fyrir
aldraða til að sporna við einangrun
ellinnar og skapa afkomuöryggi og
hjúkrunaraðstoð. Ýmislegt vantar
upp á að þetta markmið hafi náðst,
en það sem samtökunum hefur tek-
ist er að byggja 241 íbúð víðsvegar
um borgina. Þessar íbúðir bjóða upp
á félagsskap íbúanna við annað
aldrað fólk, en þar er lítið öryggi fyr-
ir fólk sem getur ekki séð um sig
sjálft og engin hjúkrunaraðstoð.
Sigurdur Gudmundsson, gjald-
keri samtakanna, segir að þegar
fólk kaupir þessar íbúðir viti það að
„þar er engin hjúkrunaraðstoð og
að það er að kaupa sig inn í samfé-
lag fólks sem er á sama aldursstigi
og hugarfarslega svipað".
„Þetta er ekki staður fyrir fólk
sem er sjúkt," segir Ebba Björnæs á
Dalbrautinni, einn fárra íbúa þjón-
ustuíbúðanna sem treystu sér til að
tala undir nafni.
„Fólk fær hér einhverja hjálp á
daginn, en á kvöldin og um helgar
er það jafn vel sett og fólk sem býr
í venjulegri blokk og verður að gera
allt sjálft," segir Ebba.
Að sögn Sigurðar er markmið
samtakanna að koma á stofn full-
komnum hjúkrunarheimilum en
það er svo dýrt að það er varla fyrir-
sjáanlegt í náinni framtíð.
BYGGINGARSAMVINNUFÉLÖG
ALDRAÐRA
Það voru Samtök aldraðra sem
fyrst byggðu eignaríbúðir fyrir aldr-
aða árið 1982. Seinna byggði Félag
eldri borgara samskonar íbúðir.
Ástæðan fyrir þessu framtaki var sú
að Reykjavíkurborg hafði ekki bol-
magn til að anna eftirspurninni eftir
þessum íbúðum. Samtökin byggðu
sjálf litlar eignaríbúðir og fóru þess
á leit við Reykjavíkurborg að hún
byggði og ræki þjónustumiðstöðvar
í nágrenni íbúðarblokkanna.
„Þjónustumiðstöðvarnar voru
baráttumál fyrir okkur í langan
tíma," segir Hans Jörgensson, vara-
formaður Samtaka aldraðra.
„Reykjavíkurborg var ekki tilbúin
að byggja þessar þjónustumiðstöðv-
ar eins ört og við vildum," segir
Hans.
Engar þjónustumiðstöðvar voru
reistar við fyrstu blokkina en Sam-
tök aldraðra gerðu samning við
borgina um miðstöð við aðra blokk-
ina sem þau reistu. Hún komst þó
ekki í gagnið fyrr en tveimur árum
eftir að íbúarnir fluttu inn.
Síðan hefur það alltaf verið háð
nýjum samningum hvort Reykjavík-
Við sumar þessar þjónustuíbúðir sem
byggingarsamvinnufélög aldraðra hafa byggt hefur borgin
reist og rekiö þjónustumiðstöðvar. Þessar miðstöðvar eru
ekki bara fyrir aldraða í blokkunum, heldur aldraða í
hverfinu og ekki oþin á kvöldin og um helgar.
urborg byggir og rekur þjónustu-
miðstöð við þessar íbúðir sem Sam-
tök aldraðra láta byggja eða ekki.
ENGIN ÞJÓNUSTA Á KVÖLDIN
Við sumar af þessum blokkum
hafa verið byggðar þjónustumið-
stöðvar reknar af Reykjavíkurborg.
Oft hagar þannig til að innangengt
er úr blokkunum í þessar miðstöðv-
ar. Þær þjóna öldruðum í öllu hverf-
inu, ekki bara þeim sem búa í blokk-
unum.
Þjónustumiðstöðin selur hádegis-
verð og síðdegiskaffi þeim sem það
kjósa. Þarna er líka boðið upp á
föndur, hárgreiðslu, fóta- og hand-
snyrtingu, ásamt leikfimi og stund-
um böðun. Ef fólk er veikt og kemst
ekki í hádegismat er hann sendur til
þess.
Oft er heimilishjálp fyrir allt
hverfið rekin út frá þessum mið-
stöðvum.
Það sem'aldraðir eru hvað sárastir
yfir er að engin þjónusta er fyrir
hendi eftir klukkan fimm á daginn
og ekki um helgar heldur. Þeir
verða þá að treysta því að ekkert
komi fyrir þá á þessum tíma og sjá
um sig sjálfir.
„Það er þetta sem mér finnst svo
agalegt, því þetta er ekkert öryggi,"
segir Rúna.
Ef slys ber að höndum er það „ná-
ungakærleikurinn sem bjargar",
segir Ebba. „Það að hafa enga þjón-
ustu á kvöldin og um helgar setur
þetta fólk við sama borð og þá sem
eiga heima í bara venjulegri og
miklu ódýrari blokk úti í bæ,“ segir
Ebba.
AÐEINS REYKJAVÍKURBORG
BYGGIR HINAR EIGINLEGU
ÞJÓNUSTUÍBÚÐIR
„Það er bara ekki réttnefni að