Pressan - 01.07.1993, Blaðsíða 12

S KOÐA N I R
12 PRESSAN
Fimmtudagurinn 1. júlí 1993
PRESSAN
Útgefandi Blað hf.
Ritstjóri Karl Th. Birgisson
Ritstjórnarfulltrúi Sigurður Már Jónsson
Ritstjórn, skrifstofur og auglýsingar:
Nýbýlavegi 14 -16, sími 64 30 80
Faxnúmer: Ritstjórn 64 30 89, skrifstofa 64 31 90,
auglýsingar 64 30 76
Eftir lokun skiptiborös: Ritstjórn 64 30 85,
dreifing 64 30 86. tæknideild 64 30 87
Áskriftargjald 798 kr. á mánuöi ef greitt er með VISA/EURO
en 855 kr. á mánuði annars.
PRESSAN kostar 260 krónur í lausasölu
Kratar í sálar-
kreppu
Brottför Jóhönnu Sigurðardóttur úr embætti varafor-
manns Alþýðufloklcsins er að sumu leyti táknræn fyrir ástand
og ímynd flokksins síðustu misseri. Meðal almennings hefur
hún verið talin „sál“ Alþýðuflokksins, sú sem stóð vörð um
grundvallaratriði í stefhu hans á meðan aðrir gerðu mála-
miðlanir í venjubundnu pólitísku dægurþrasi. í kjölfar spill-
ingarumræðu síðustu vikna er þess vegna vel við hæfi að
flokkurinn sé nú búinn að tapa þessari sál.
1 síðustu viku var rakið stuttlega í þessu blaði hvernig
stjórnmálaflokkarnir hafa úthlutað embættum og öðrum
bitlingum til flokksgæðinga hin síðari árin. I ljós kom að Al-
þýðuflokkurinn er afkastamestur allra í þessu sambandi, þeg-
ar litið er til þess hversu stutt hann hefur setið í ríkisstjórn-
um. Myndin yrði enn dekkri ef tekið væri tillit til stærðar —
eða öllu heldur smæðar — flokksins.
Ráðherraskipti flokksins komu ekki þessari umræðu af
stað, heldur staðfestu rækilega staðreyndir málsins. Þá varð
ekld hjá því komizt að nýleg umfjöllun Alþýðublaðsins um
Vilmund Gylfason minnti fólk á hver fýrirheit flokkurinn gaf
fýrir ekki margt löngu um siðferði og sanngjamar leikreglur í
stjórnsýslu.
Forysta Alþýðuflokksins, heilbrigðisráðherra meðal ann-
arra, hefur reynt að réttlæta spillinguna með hjali um að
stjórnmálamenn eigi ekki að gjalda þess í atvinnuumsóknum
að hafa verið í pólitík, ef þeir eru á annað borð hæfir í stöð-
una. Þetta er í bezta falli slæm blekking.
Skýrasta dæmið er embætti forstjóra Tryggingastofnunar
ríkisins. Það embætti hefur ekki einu sinni verið auglýst laust
til umsóknar, hvað þá að vitað sé hverjir sækja um stöðuna,
en samt kýs heill stjómmálaflokkur að láta eins og tiltekinn
þingmaður, Karl Steinar Guðnason, sé búinn að fá embættið
og færir til ráðherrastóla í samræmi við það. Sem betur fer
hefur nú spurzt að einn reyndasti tryggingasérffæðingur
landsins, Jón Sæmundur Sigurjónsson, hyggist sækja um
stöðuna líka og eflaust verða fleiri um þessa vinnu. Það verð-
ur fróðlegt að fylgjast með faglegu mati heilbrigðisráðherra
Alþýðuflokksins þegar kemur að þeirri stöðuveitingu.
Afsögn Jóhönnu Sigurðardóttur hefur ekki stórpólitísk
áhrif á stefnu eða störf Alþýðuflokksins. Það hlýtur þó að
vera áhugamönnum um siðvæðingu stjórnmála áhyggjuefhi
að þar einangraðist enn meira sá ráðherra Alþýðuflokksins
sem minnst hefur komið nálægt spillingarmálum síðustu
vikna og mánaða.
BLAÐAMENN Bergljót Friöriksdóttir, Friörik Þór Guömundsson,
Guörún Kristjánsdóttir, Gunnar Haraldsson, Jim Smart
Ijósmyndari, Kristján Þór Árnason myndvinnslumaöur,
Pálmi Jónasson, Sigríöur H. Gunnarsdóttir prófarkaiesari,
Snorri Ægisson útlitshönnuöur, Steinunn Halldórsdóttir,
Telma L. Tómasson.
PENNAR Stjórnmál: Árni Páll Árnason.Einar Karl Haraldsson,
Guömundur Einarsson, Hannes Hólmsteinn Gissurarson,
Hrafn Jökulsson, Hreinn Loftsson, Möröur Árnason,
Ólafur Hannibalsson, Óli Björn Kárason, Þórunn Sveinbjarnardóttir,
Össur Skarphéðinsson.
Llstlr: Einar Örn Benediktsson, mannlíf, Guömundur Ólafsson,
kvikmyndir, Gunnar Árnason, myndiist, Gunnar Lárus Hjálmarsson
popp, Kolbrún Bergþórsdóttir bókmenntir, Martin Regal Ieiklist.
Teikningar: Ingólfur Margeirsson, Kristján ÞórÁrnason,
Snorri Ægisson, Einar Ben.
Setning og umbrot: PRESSAN
Filmuvinnsla, plötugerö og prentun: 0DDI
STJÓRNMÁL
Að rœkja skyldur við hugmyndaarf
„Alþýðubandalagið getur
með sanni sagt að það hafi síst
fjórflokkanna stundað pólit-
ískar mannaráðningar.“ Þetta
stendur réttilega í síðustu
PRESSU en skýring Friðriks
Þórs Guðmundssonar og
Gunnars Haraldssonar fær
ekki staðist. Þeir segja í um-
fjöllun sinni að líkast til sé það
„vegna skammrar setu við
kjötkatlana". Kenningin um
að allir séu eins, ef ekki í verki
þá að innræti, er fjölmiðla-
mönnum svo tiltæk að stund-
um slengja þeir henni ffarn án
rökstuðnings,
Alþýðuflokkurinn hefur
verið stórtækastur í pólitísk-
um mannaráðningum „hin
síðari misseri“ samkvæmt
könnun þeirra félaga. Með
þessu orðalagi hlýtur að vera
átt við að ekki sé litið marga
áratugi affur í tímann. Skoð-
um ríkisstjórnarsetur flokk-
anna frá og með 1971 til 1993
og gerum ráð fýrir að það séu
umræddar kjötkatlasetur. Þá
kemur í ljós að Alþýðuflokk-
urinn hefur verið skemur í
ríkisstjórn en Alþýðubanda-
lagið. Framsókn á metið, 19
1/2 ár, Sjálfstæðisflokkur
kemur næst með 11 ár, þá Al-
þýðubandalagið fast á hæla
hans með 10 ár og loks Al-
þýðuflokkurinn með 7 1/2 ár í
ríkisstjórn á þessu tímabili.
Litli flokkurinn, sem hefur
setið skemmst í ríkisstjórn
allra flokka á síðastliðnum
tveimur áratugum, er stór-
EINAR KARL
HARALDSSON
tækastur í pólitískum manna-
ráðningum „hin síðari miss-
Jón Ormur Halldórsson
segir í viðtali við PRESSUNA
að Alþýðubandalagið hafi
einna helst viljað hreinsa sig af
pöiitískuir, mannaráðnins-
um. Tölfræðin og dæmin
virðast styðja þá kenningu og
minna má á þá áherslu flokks-
ins að stofnanir hins opin-
bera, m.a. menntastofnanir,
fái aukið sjálfstæði. Á sama
tíma eru núverandi stjórnar-
flokkar að gera opinber fýrir-
tæki að hlutafélögum þar sem
ráðherra skipar beint alla
stjómarmenn og þar með að
auka ráðherrastýringu og pól-
itískar útdeilingar á bitlingum.
Jón Ormur heldur því ffam
að sú spilling sem komið hafi
fram í Alþýðuflokknum nú á
síðustu árum sé nóg fyrir
marga til að þeir hafi engan
áhuga til að tengjast þeim
flokki. Hrafn Jökulsson er
einn þeirra sem glöptust til
fylgis og starfa fýrir Alþýðu-
flokkinn af þeim sökum einna
helst að krataflokkurinn væri
sérstakur merkisberi umbóta
og sanngjarnra leikreglna í
stjómsýslu. Nú þegar hann er
staddur í miðri „litlu Italíu“
íslenskra stjórnmála verður
honum það helst fýrir að snúa
sverði sínu stuttu að Alþýðu-
bandalaginu í stað þess að
bregða brandi innan Alþýðu-
flokksins, þar sem þörfin er
mest á siðbótarriddurum.
I PRESSUgrein Hrafhs er
klifað á þeirri kenningu að
innræti Alþýðubandalags-
manna sé ekkert betra en
krata og má vera að slíkur
málflutningur sé huggun
harmi gegn. Hinsvegar leyfi ég
mér að halda fram þeirri
skoðun að Hannes Hólm-
steinn Gissurarson hafi nokk-
uð til síns máls þegar hann
fullyrðir í Alþýðublaðinu 22.
júní síðastliðinn að Ólafur
Ragnar Grímsson hafi tekið
hlutverk vandlætarans í ís-
lenskri pólitík í arf frá Vil-
mundi Gylfasyni. Skýringin á
því að Alþýðubandalagið hef-
ur ekki verið stórtækt í pólit-
ískum mannaráðningum, þó
að það hafi setið lengur en Al-
þýðuflokkurinn í ríkisstjórn á
síðastliðnum tveimur áratug-
um, kann að vera sú, að Al-
þýðubandalagið og forystu-
menn þess ræki skyldur sínar
við þennan hugmyndaarf.
Höfundur er framkvæmdastjóri Al-
þýðubandalagsins.
„Nú þegar Hrafn er staddur í miðri „litlu
Ítalíu“ íslenskra stjórnmála verður hon-
um það helstfyrir að snúa sverði sínu
stuttu að Alþýðubandalaginu í staðþess
að bregða brandi innan Alþýðuflokksins,
þar sem þörfin er mest á siðbótarriddur-
um.“
„Minn herra á engan vin “
Kaffistofa Alþingis er
eins og allar aðrar kaffi-
stofur: Þar skiptast
menn á slúðri yfir vínar-
brauði og rúnnstykkj-
um. Og kaffistofan okk-
ar er líka vettvangur
samsærismanna sem
halla sér fram á borðið
og tala í hálfum hljóð-
um. Þegar ég sé þing-
menn sem sitja svona og
umla og eru alvarlegir til
augnanna, — þá veit ég
að eitthvað spennandi er
að gerast. Og sest við
næsta borð, panta vínar-
brauð hjá Þórdísi og
sökkvi mér ofan í Tím-
ann. Það er svo gott að
hlusta yfir leiðurunum
hans Jóns Kristjánssonar
vinar míns.
Þær sátu þarna tvær
um daginn, heilög Jó-
hanna og Rannsí, báðar
nýkomnar úr Miðjarð-
arhafssólinni. Rannsí var
í glænýrri dragt sem hún
hefur áreiðanlega keypt í
Mónakó. En hún var
ekkert glöð, og örlaði
ekki á breiða, stórtennta
brosinu hennar sem æv-
inlega hlýjar mér um
hjartarætur en Páll
Höllustaðabóndi líkir
við húnvetnska gæð-
inga. Jóka var eins og
þrumuský þegar hún
drap í hálfreyktri sígar-
ettu í undirskálinni þetta
var í reyklausum hluta
kaffistofunnar) og sagði:
„Ég er einfaldlega búin
að fá nóg.“
Ég varð fýrir dálitlum
vonbrigðum: ég hafði
haldið að kannski
myndi ég heyra eitthvað
nýtt. En hún hélt áfram:
„Ég er að íhuga að segja
mig úr Alþýðuflokkn-
um.
Mér svelgdist næstum
á vínarbrauðinu en þær
tóku ekki eftir mér þar
sem ég faldi mig á bak
við Tímann.
„Or Alþýðuflokkn-
um,“ sagði Rannsí
klökk. „Hvað verður þá
um mig?“
Það hvein í Jóku: „Ert
þú ekki orðin þing-
flokksformaður? Ég hót-
aði helvítinu honum
Jóni Baldvini að segja
mig úr flokknum og
ganga í Kvennalistann ef
þú yrðir ekki ráðherra
og svo tekur þú bara við
þingflokksformennsku
eins og ekkert sé.“
Vá, hugsaði ég, um
leið og ég lét augun
hvarfla um íturvaxna
kynbombu í spegli Tím-
ans. Ganga til liðs við
Kvennalistann! Nú yrði
Jim Beam Hannibalsson
loksins kjaffstopp.
Nú hrundi Kalli
Steinar inn um dyrnar:
ógreiddur, svitagljáandi
og lufsulegur í þvældum
jakkafötum. Bók eftir
Laxness stóð upp úr
öðrum jakkavasanum
og af bungunni á hinum
vasanum mátti ráða að
hann væri vopnaður Lö-
venbrá eins og venju-
lega.
Nokkra stund stóð

hann í dyrunum og var
á svipinn eins og maður
sem er að reyna að átta
sig á einhverju. Augun
hvörfluðu stefnulaust
þangað til hann festi
sjónir á flokkssystrum
sínum. Hann gerði al-
varlega tilraun til að
hvessa augun á þær en
kom síðan — lengri
leiðina — að borðinu.
Þar datt hann ofan í stól,
seildist eftir sígarettu úr
pakka Jóhönnu og stakk
henni öfugri upp í sig.
Jóka fitjaði upp á
trýnið og ég sá hvernig
hrollur fór um dragt-
klæddan líkama Rannsí-
ar. Kalli fiskaði Laxness
upp úr vasanum (þetta
reyndist vera Islands-
klukkan eins og venju-
lega), fletti fram og aft-
ur, hallaði sér fram á
borðið og sagði við
kaffikönnuna:
„Minn herra á engan
vin.“
Rannsí strauk ímynd-
aða mylsnu af borðinu
ogsagði: „Jæja.“
Það glumdi í Islands-
klukkunni þegar Kalli
skellti bókinni aftur.
„Minn herra á engan
vin,“ endurtók hann.
„Alls engan vin. Ég á
engan vin í öllum heim-
inuni. Hvergi.“
Ég hélt hann ætlaði að
fara að gráta en þá tók
hann á sig rögg og
hvæsti ffarnan í Rannsí:
„Þú hélst að þú fengir
að verða ráðherra á
minn kostnað.
Aldeilis
e k k i .
V e i s t u
hvað einn
ónefndur
joðbé sagði?
Ha? Hann sagði:
Ég sé enga ástæðu
til að gera einhvem
53 ára fyrrverandi
talsímavörð á ísa-
firði að umhverfis
ráðherra! Sagði
hann. 53 ára
fyrrverandi
talsíma-
vörður
á Isa-
firði!"
Kalli
h a 11 -
aði sér aftur í stólnum
og hló skálkslega.
„Ég er nú ennþá bara
52,“ sagði Rannsí særð.
Kalli tók ekki eftir þvi.
„Og nú ætlið þið líka að
hafa af mér Trygginga-
stofnun! Minn herra á
engan vin. Jón Sæ-
mundur ætlar að stinga
undan mér. Hvað á ég
að gera? Fara að kenna
aftur í Barnaskóla Kefla-
víkur? Ég gerði það í
sextán ár. Vitiði hvað
kennarar fá í laun?“
Hann þagnaði, enda
tilhugsunin skelfileg.
Jafnvel þingverðir fá
hærri laun en kennar
Oddur þingvörður, sá sem
hér hefur skrif sín í PRESS-
UNA, er hugarfóstur dálk-
höfunda, en aðrar persónur
hafa í fúlustu alvöru tekið
að sér að stjóma landinu.
Einstakir atburðir og efnis-
atriði eiga sér stoð í raun-
veruleikanum, en em stíl-
færð og ýkt í samræmi við
tilefnið hverju sinni.