Vísir Sunnudagsblað - 23.01.1938, Blaðsíða 5

VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ
Húsið stendur við vatn og á
framhliðinni eru níu glug'gar í
þremur röðum og árla á morgn-
um, er sól er risin, minna þeir
á augu, sem gleðin býr í, yfir
að liorfa á sólargeislana,, elta
skugga hlynviðarlrjánna með-
fram gangstígnum við lækinn
—- án þess nokkuru sinni að ná
í þá. Við liúsið stendur liávaxið
furutré, sem minnir á sólhlif
sem snýr öfugt, en ef hún væri
útþanin, mundi alt húsið standa
i skugga hennar. Þakið er odd-
mjótt og niðurslútandi, í sviss-
neskum stíl, aðlaðandi eins og
hænhús sveitgnna.
„Sál mannsins“, hugsaði
Grei, er hann hugleiddi að
kaupa þetla liús, „þráir loft og
ljós, og i öllu striti mannanna
og haráttu má lesa í auguin
þeirra þessa þrá lijartans,
þessa löngun til þess að breiða
út faðfn sinn móti öllu hinu
fagra, sem veröldin hefir að
hjóða. Og hún kann að vera ein-
malia, ráfandi þótt hún liafi
fundið aðra sál og sameinast
henni og lifi áfram í sálum
harnanna. En jafnvel þótt svo
sé, verður eigi sagt: Það er full-
komnað, því að sálin þarf sitt
eigið luis — og það er eins mik-
ilvægt sálum fjölskyldunnar,
eins og likaminn einstaklingn-
um. Húsið er lilaðið af steini,
steypt eða reist af viði, en þar
fyrir geymir það eigi síður en
líkami mannsins, í leiðslum
valns og gass og liita sem ligg-
ur um húsið eins og æðar um
mannslíkamann, í rafmagns og
símaþráðum, fullum orku, ljóss
og hljóms, í gluggum, sem
minna á augu, með veggi
klædda skriðjurtum, sem lilyða
árstíðunum, en leika á árin.“
í þessa ált voru hugsanir
Grei’s, þvi að liann liafði á sín-
um tíma tekið sér konu, og liún
alið honum þrjá sonu, og það
var sem hann hafði helst kosið,
og nú loks, er hann hafði safnað
nógu fé til þess að gela verið
öruggur um liag sinn og fram-
tíð, hafði hann ákveðið að
kaupa liúsið við valnið.
„Nú,“ sagði hann við konuna
sína, „nú erum við komin.“
Og þótt liún að jafnaði væri
ekki sama sinnis og hann, lét
hún sér vel líka að þessu sinni.
Henni féll vel live lcyrt var
þarna og henni likaði mæta vel
hve litlu þakherhergjunum var
• 5
r—:------------------^
SMASAGA
EFTIR
Gr. BORGESE.
V____________________^
liaganlega fyrir lcomið og þægi-
lega. Og svo taldi liún víst, að
i matj urtagarðinum mundi vera
unt að rækta ársforða af kart-
öflum, og nægilegt grænmeti
handa þeim þann tíma ársins,
sem þau mundu búa þarna,
mánaðartíma um páskaleytið
og fjóra sumarmánuðina. Og
hörnin undu sér í fjörunni. Þau
fundu þar gráar steinvölur með
gullnum kornum i og þau liéldu,
að þetta væri verðmætir steinar.
Ef Grei hefði ekki fundist það
ósmekklegt, hefði liann látið
höggva í stein einhvern gamlan
og góðan, viðeigandi málshátt,
oft yfir liafðan, en jafn sannan
fyrir því — eða eitthvað, sem
hæði var gaman og alvara í, til
dæmis: Hingað erum við kom-
in og hér ætlum við að vera.
Eða þá að úthúa sólskífu á vegg-
inn með liinum gömlu einkunn-
arorðum: Sérhver stund særir,
en hin síðasta veldur banasári.
En þótt lionum flygi þetta og
annað i hug, framkvæmdi liann
það ekki, en í stað orðanna Villa
Ernestine, á marmaraplötu yfir
liliðinu, hafði liann látið seíja
annað orð, sem ef til vill var
of skáldlegt í augum þeirra, sem
fram lijá fóru, en í augum Grei’s
geymdi mikla fegurð. Hann gaf
húsinu sínu nýtt nafn og kallaði
það Garð. Þar ætlaði hann að
hvílast. Hann var kominn að
ferðalokum og þráði frið og ör-
yg'gi. Nú var það i rauninni alt
fengið sem hann hafði lielst
kosið og framliald gat á orðið.
Framhliðin á liúsinu vissi að
vatninu, en til beggja enda voru
tré og' grasivaxnar brekluir.
Vinstra megin, í hálfs kílómetra
fjarlægð, reis vegg'ur hár úr
jörðu. Það var kirkjugarðsvegg-
urinn. Þessi staður var Grei Iíka
liugþekkur. Hann var svo kyr-
látur og snotur, fanst honum.
Og þótt Grei væri að eins fimt-
ugur hafði hann ákveðið, að
þarna og hvergi annarstaðar
skyldi lík hans til moldar borið
á sínum tíma. Hann færði það í
tal við prestinn, að búa fjöl-
skyldu sinni þar einkagrafreit,
en þegar hann komst að því
hvei; kostnaðurinn mundi verða,
sló liann því á frest að taka
nokkura ákvörðun.
„Það er nógur tími“, sagði
hann við konuna sina, sem var
tíu árum yngri. „Það verður
ódýrara seinna.“
Elsti sonur lians stundaði lat-
inunám og hjó sig nú undir
liaustprófið. Sat hann að lestri
i veröndinni, en systkini hans,
sem voru yngri, kusu heldur að
leika sér á veginum, sem lá að
garðinum.
Fyrsta úrkomudaginn, sem
þau voru þar, stóðu lijónin i dyr-
uniim, hönd í liendi, og hlustuðu
á regndropana falla á laufin,
sem voru farin að þorna upp,
enda haustið í nánd, og þegar
regnið lirundi af þeim niður á
jörðina, fanst Grei glitrandi
regndroparnir eins og litlar
perlur.
„Ilér er yndislegt að vera —
lika á úrkomudögum“, sagði
hann við konuna sina.
„Mario! Ferdinando!“ kallaði
hún til yngri bræðranna og
hætti við: „Komið hingað þegar
i stað.“
I-Iún har hendina að vörum
sér, til þess áð leyna geispa.
Það vor oft mollulegt þarna á
sumrin, en á liaustin hlýtt og
vinsamlegt, nema þegar rigndi,
hægt, þungt — eða í vatnavöxt-
um, eins og eitt sinn, er flæddi
álveg upp að garðveggnum. Þá
varð svo grár og þunglyndisleg-
ur blær á öllu. En þegar sól
skein aftur og blár himininn
hrosti, eins og hann sjálfur væri
undrandi, hrosti svo fagurlega,
eins guð sjálfur liefði þennan
dag skapað liina hlikandi fcst-
ingu himinsins. ■— Á sunnudög-
um fór mergð híla fram lijá og
þeir hyrluðu upp rykinu á þjóð-
veginum, en þegar mánudagur
var runninn upp, og allir gcstir
farnir aftur til Milano, rikti
þögn «g kyrð i görðunum og
yfir vatninu samskonar kyrð og
ríkir þar, sem ekki er sofið, en
alt er að livílast, liressast — og
þessi mikla kyrð —• einkaníega
á kvöldin, þegar livergi sást
ljós, nema frá rauða ljósker-
inu, þar sem beygjan er á veg-
inum, liafði svipuð álirif og þeg-
ar menn hiiast við einhverju,
án þess að vona.
Grei fór tvívegis á viku hverri
til borgarinnar til þess að sinna
viðskiftum og hæta við auð
sinn. Hann fór þangað reglu-
lega, ekki vegna þess að hann
langaði til þess, eða vegna
neinnar hvatningar, þvi að liann
var þreyttur á erli lífsins. Hann
þráði fegurð einverunnar og
kyrð, eins og liann kallaði það
með sjálfum sér, og honum
fanst, að þessa þrá hefði hann í
rauninni alt af borið í hrjósti
frá harnsaldri, og þess vegna
var það ekkert kynlegt, þótt
liann hlvpi eins og glaður ungl-
ingur inn í seinustu lestina, sem
flutti þreytta eiginmenn út í
sveitirnar tilþess að njótaleyfis-
eða helgidaganna með konu og
börnum. Og þegar liann stóð á
þilfari ferjunnar, sem flutti
liann yfir vatnið, horfði hann
hátt — sæll í liuga -—- á stjörn-
urnar, ef nokkura stjörnu var
að sjá. Konan og drengirnir
tóku á móti honum á hryggj-
unni og fögnuðurinn var gagn-
kvæmur — þarna á bryggjunni.
En á leiðinni lieim að lnisinu
dró úr allri gleði. Og oft, þegar
þau hittust úti i garðinum eða
annarstaðar, Grei og kona lians,
eða hann og drengirnir, var eins
og ekkert umræðuefni væri til.
Elsti sonurinn, drengurinn,
fimtán ára, var orðinn þrálynd-
ur. Og hrátt var eins og gömlu
herhergin i húsinu, þar sem var
svo lágt undir lof t, og liafði ver-
ið svo liugnunar- og friðsamlegt,
geymdi minningar um ótal
smávægilegar, langar, þreyt-
andi, tilgangslausar og ástæðu-
lausar deilur, en oft, í lok slíkra
deilna, varð Grei nú að orði:
„Við erum ekki orðin nógu
gömul, til þess að lifa lífi okkar
í einveru."
„Mér líkar vel liér,“ sagði
konan hans, „eg hirði ckkert
um að liafa fjölda fólks í kring-
um mig. En við ættum að fá
nýja lampa i setustofuna, svo
að við tökum ekki eins eftír
livað alt verður þunglyndislegt á
úrkomudögum.“
Úrkomur voru þeirrar liöfuð
umræðuefni. Og það var lika
um þær liugsað, án þess að um
þær væri talað. Þegar veður
virtist gott vaknaði hrifni í
liugum kommnaj' og clsta son-
arins. En á morgnana, snemma,
]iegar Grei vaknaði, og hann sá
úrkomuskýin færast þéttara og
þéttara saman, var eins og liann
yrði upp með sjálfum sér, eins
og liann hefði sjálfur nokkur á-
hrif, til hans kasta liefði komið.
En það var ckkert ánægjuefni
.að sjá rakahlcttina á ncðstu
hæðinni verða stærri og stærri,
eftir því sem lengur leið á haust-
ið og úrkomur urðu tíðari. Og
þegar þrjú ár voru liðin var
gleðin yfir að eiga lieima úti á
landsbygðinni horfin. Nú von-
aði Grei og fjölskylda hans eft-
ir þeirri stund, er þau gæti flutt
þaðan. Trén við norður-járn-
hrautarstöðina í Milano virtust
nu fegurri í augum þeirra, en
])ilviðirnir — og asfaltbornar
göturnar i Milano virtust ekki
eins gráar og vatnið.
Aprílkvöldin við vatnið voru
fegurri en orð fá lýst, þegar
silfurlilir brumknapparnir fóru
að koma í ljós og spörfuglarnir
liófu kvak sitt. — En stundum