Tíminn Sunnudagsblað - 14.04.1963, Blaðsíða 19

voru bæði krakkar, og heyrði hún
sagt, að hann væri umskiptingur. Þó
kunni enginn frá því að segja, hvern
ig það gerðist eða hvar það bar til.
Vilborg kvaðst hafa spurt móður sína
um þetta — Guðrúnu, dóttur Vigfús-
ar prests á Snæfoksstöðum — og hún
hefði sagt sér, að Beinteinn væri ekki
umskiptingur af völdum huldufólks.
En breyting hefði orðið á honum um
það bil, að hann var tveggja ára. Áður
hefði hann verið efnisbarn. Vilborg
sagðist ekki hafa verið ánægð með
þetta svar þá, sjö ára gömul. En það
væri sér fullnægjandi svar, þegar
hún sagði mér þessa sögu, þá um
fimmtugt.
Það, sem nú verður sagt frá Bein-
teini, er að mestu leyti eftir sögu
hans sjálfs. Og það mátti furðu gegna,
hve hann sagði vel frá. Aldrei bland-
aði hann neinu inn í sögur sínar, er
ekki kom við þeirri sögu, er hann
var að segja. En hann sagði aðeins
aðalþráðinn, án orðmælgi, frá upp-
hafi til enda. Það skipti engu máli,
hvort sagan var um eitthvað það,
sem hann hefði átt að láta ógert, eða
annað efni, sem hann taldi sig ekki
eiga sök á.
Hann sagð'i, að á unglingsárum sín-
um hefði sig langað til þess að smíða
eitthvað, og hið fyrsta, sem hann
reyndi í þeirri grein, var að steypa
og selia tinhnappa. Hafði hann eign-
azt mót til þess að steypa hnappana
í. En báglega gekk honum að eign-
ast tinið. Svo var það einu sinni, að
hann átti ekkert tin, en átti vísan
kaupanda að hnöppum. í þessum
vandræðum tók hann gamla silfur-
skeið, sem Gísli, húsbóndi hans á
Villingavatni, átti og hugðist steypa
úr henni hnappa. Braut hann hana
í sundur og lét brotin í deigluna. En
brotin vildu ekki bráðna eins og tinið,
svo að honum dvaldist nokkuð lengi
við þetta. Loks heyrir hann, að Gísli
kemur. Kveðst hann þá hafa fleygt
öllu saman upp fyrir smiðjuaflinn.
Gisli sá eldinn og spurði, hvað hann
væri að smíða. Beinteinn svaraði fáu
til. En Gísli fór þá að leita og fann
það, sem drengurinn hafði fleygt
upp fyrir aflinn.
„ Varð hann ekki vondur við þig?“
spurði ég.
„Það var von hann yrði það“, svar
aði Beinteinn. „Þetta átti ég ekki að
gera“.
„En varstu ekki barinn eða flengd
ur fyrir þetta?“
„Nei. En hann lokaði smiðjunni og
geymdi sjálfur lykdinn, svo að ég
komst aldrei í smiðju eftir þetta“.
Annað atvik sagði hann mér frá
uppvexti sínum á Villingavatni. Þá var
það verk hans ag reka kýrnar á haga
á morgnana, þegar búið var að mjólka
þær. Þetta var um vor fyrir fráfærur.
Annars var það venja á Villingavatni,
T í M I N N - SUNNUDAGSBLAÐ
að kýrnar voru reknar 'i hagann með
ánum, og skyldi smalinn gæta þeirra
á daginn og koma með þær heim
á kvöldin til mjalta, ásamt ánum. í
þetta skipti átti hann að reka kýrnar
suður á Selflatir, um hálftíma gang
frá Villingavatni. En þegar hann
kom suður í Hlíðarskarð, skammt fyr-
ir norðan Selflatirnar, þá finnur hann
þar dauða tófu. Dettur honum í hug
að binda tófuskrokkinn í halann á
tuddanum og sjá, hvernig honum
verði við. Kvað hann tuddann hafa ver
ið spakan og latrækan. Hann var með
snæri í buxnavasanum, og með því
batt hann tófuna í halann á bola.
Gekk hann svo frá öllu, ag ekki losn
aði, þótt tuddinn tæki viðbragð. Þeg-
ar hann hafði komið þessu í kring,
sagðist hann hafa slegið í bola. „En
það varð minna gamanig en ég hafði
hugsað mér á meðan ég var að út-
búa þetta: Tuddinn varð vitlaus og
kýrnar líka“. Allt stökk af stað og
Beinteinn á eftir. Suður á Torfastaða-
mýrum komst hann þó fyrir gripina,
enda voru þeir þá farnir að dasast.
Þar var honum hjálpað til þess að
losa tófuskrokkin úr halanum á bol-
anum. Sagðist hann hafa verið lengi
að koma kúnum upp að Villingavatni,
því að þær voru ærið þreyttar orðnar.
Var komið kvöld, þegar hann kom
með þær heim, og hafði hann þá
gengið sundur skó og sokka.
Ég spurði, hvort hann hefði ekki
fengið harða áminningu fyrir þetta
tiltæki.
„Það var náttúrlegt“, sagði hann,
„sama og engin mjólk í kúnum og
lítil í marga daga á eftir“.
Aldrei gat Beinteinn þess, ag hann
hefði verið barinn eða flengdur fyrir
strákapör sín. Þess háttaðar sögur
endaði hann jafnan með sömu orðum:
„Ég sá nú eftir þessu á eftir og hét
því að gera það ekki aftur“. Hann
sagðist aldrei gera sömu vitleysuna
tvisvar.
Þegar hann kom til Ingimundar á
Króki, var hann kominn yfir tvítugt
og vildi þá fara til sjóróðra eins og
aðrir á hans aldri og það þótt yngri
væru. Ingimundur tók því ekki fjarri
og kom honum í skipsrúm á Þorláks-
höfn. Sagðist hann hafa orðið kátur,
þegar hann vissi, ag nú átti hann að
fara að róa eins og aðrir unglingar.
Svo fór hann í verið.Sá, sem tók að sér
ag vera lagsmaður hans, átti að sjá
til með honum við hirðingu aflans.
Hann sagði, að Ingimundur hefði
borgað manninum fyrir það og sömu
leiðis formanninum fyrir að taka sig.
Nú hófust róðrar, og var hann hafður
í andófi. Áralag kunni hann ekki á
sjó, þótt hann gæti gutlað á bátkænu
út í silunganet í Þingvallavatni í
logni. Félagar hans gerðu lítið úr hon
um og stríddu honum. Hann sagðist
hafa komið í svo vondu skapi í land
úr þriðja róðri, að hann anzaði eng
um manni, heldur gekk beint heim
í búð. Þar fór hann úr skinnklæðun-
um og lagði að því búnu af stað heim,
án þess að bragða matarbita. Þetta
var að áliðnum degi. Hvergi kom
hann við á bæjum, fyrr en í Reykja-
koti. Þar var honum boðin gisting,
en hana þáði hann ekki. Hann var
spurður frétta, hvort fiskaðiít og
hvernig á ferðum hans stæði. En
hann svaraði ekki neinum spurning-
um. Eftir stutta viðdvöl hélt hann
áfram ferð sinni upp að Króki. Fólk
í Reykjakoti var í þann veginn að
ganga til náða, þegar hann fór það-
an. En veður var stillt og gangfæri
gott.
Þegar hann kom ag Króki, var fólk
þar í svefni. En hann vakti upp og
gekk þegjandi til rúms síns. Anzaði
hann engu, þótt á hann væri yrt,
þáði ekki mat og breiddi upp fyrir
höfuð. Þá tók Ingimundur það ráð
að senda vinnukonu austur að Vill-
ingavatni og biðja Gísla, fóstra Bein-
teins, að koma og reyna að telja um
fyrir stráknum. Gísli kom tafarlaust.
Beinteinn sagði, að Gísli hefði ekki
spurt sig neitt um það, hvers vegna
hann var kominn heim. En hann hefði
látið bera sér mat og ráðlagt. sér
að matast. Beinteinn var tregur til
•þess í fyrstu. Eftir stutta stund fór
hann þó að bragða á matnum, því
að Gísli hélt honum að honum og
sagði: „Þú verður að borða. drengur
minn, svo að þú getir talað við mig
og sagt mér, hvað að þér er“.
Þar kom. ag Beinteinn gerði matn-
um full skil og tók að tala við Gísla
og hvern annan, sem á hann yrti. End
irinn varð sá, að Gísli fékk hann til
þess að fallast á að fara aftur í skip-
rúm sitt daginn eftir og láta sem
ekkert hefði í skorizt. Lagði Beinteinn
aí stag og kom út í Þorlákshöfn að
áliðnum degi. Sjómenn voru úti við
búðir sínar, er hann kom þangað, því
að ekki hafði gefið á sjó sökum brims.
Þegar hann kemur svo nærri, að hann
greindi org manna, heyrir hann, að
einn segir:
„Þarna kemur Beinteinn. Nú er
hann búinn að læra áralagið í Grafn-
ingnum".
Ekki kvaðst hann hafa yrt á neinn,
heldur haldið þegjandi til búðar sinn-
ar, og lítið sagðist hann hafa talað
við félaga sína þetta kvöld.
Morguninn eftir var sjóveður. Þeg-
ar þeir voru að skinnklæðast, kom
formaður einn, sem vantaði mann
vegna lasleika eins hásetans. Var
erindi hans að vita, hvort hann gæti
fengið lánaðan mann um daginn.
„Ég get lánað þér Beintein, ef hann
vill fara“, var svarið.
Beinteinn féllst á þetta. Fór hann
með manninum og var settur í andóf
355
/