Morgunblaðið - 07.07.2004, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 MIÐVIKUDAGUR 7. JÚLÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
GEIR H. Haarde, fjármálaráðherra
og varaformaður Sjálfstæðisflokks-
ins, segir að ríkisstjórnin hafi með
nýja fjölmiðlafrumvarpinu fundið
leið, með ábyrgum hætti, til að af-
stýra þjóðaratkvæðagreiðslu sem
óhjákvæmilega hefði farið fram í
skugga mikillar réttaróvissu um
form hennar og fyrirkomulag. Kom
þetta fram í máli Geirs á fundi
Varðar – fulltrúaráðs sjálfstæðis-
félaganna í Reykjavík, sem haldinn
var í Iðnó í gær, um nýja fjölmiðla-
frumvarpið.
Kvaðst hann sömuleiðis telja að
með þeim breytingum sem ætlunin
væri að gera með nýja fjölmiðla-
frumvarpinu, einkum þeim sem
snúa að því að skjóta gildistöku aft-
ur fyrir næstu þingkosningar, hefði
botninum verið kippt undan mál-
flutningi forseta Íslands, þegar
hann ákvað að undirrita ekki nú-
gildandi fjölmiðlalög. „Finni hann
sér hins vegar aðrar ástæður til að
undirrita ekki ný lög, er að mínum
dómi ljóst, að fyrir honum vakir
annað en það sem hann hélt fram í
upphafi, og hann er þá að ganga
annarra erinda, og jafnframt kom-
inn enn dýpra á kaf í stjórnmála-
deilur samtímans. Slíkt er að sjálf-
sögðu mjög alvarlegt mál og afar
óheppileg þróun ef sú verður raun-
in.“
Geir velti því fyrir sér hvað gerð-
ist ef forseti Íslands synjaði nýju
lögunum staðfestingar. „Þá gerist
það,“ sagði hann, „að þau lög taka
eigi að síður gildi. En gömlu lögin
falla úr gildi samkvæmt ákvæðum
nýju laganna. Þá vakna að sjálf-
sögðu aftur allar spurningarnar um
fyrirkomulag þjóðaratkvæða-
greiðslu og málið verður að því leyti
komið í fullkominn hring. Ég trúi
því ekki að forsetinn vilji taka á sig
ábyrgðina á því.“
Atkvæðagreiðslu afstýrt
Geir fór í erindi sínu yfir fjöl-
miðlamálið og ástæður þess að rík-
isstjórnin hefði markað sér nýja
stefnu í því. Hann sagði að eftir að
forseti Íslands hefði synjað fjöl-
miðlalögunum staðfestingar 2. júní
sl. hefði skapast nýtt pólitískt lands-
lag. Þá hefði legið fyrir að túlka
stjórnarskrárákvæði, þ.e. 26. gr.
stjórnarskrárinnar, sem hefði legið í
þagnargildi í sextíu ár. „Niðurstaða
ríkisstjórnarinnar var sú, eins og ég
gat um áðan, að hvað sem liði
vangaveltum fræðimanna, væri
óhjákvæmilegt að túlka ákvæðið svo
að efna bæri til þjóðaratkvæða-
greiðslu um málið.“ Geir sagði að í
kjölfarið hefði komið fram djúp-
stæður ágreiningur meðal lögfræð-
inga um það hvernig standa bæri að
atkvæðagreiðslunni. Flestir þeirra
hefðu þó verið þeirrar skoðunar að
rík réttarpólitísk rök væru fyrir því
að setja sérstök skilyrði um at-
kvæðamagn. Um það atriði hefði þó
verið mikil réttaróvissa. „Því er
ljóst að þótt ríkisstjórnin hefði beitt
sér fyrir lögleiðingu hóflegra og
málefnalegra skilyrða um lágmarks-
fjölda kjósenda, sem þyrfti til að
fella lög úr gildi, sem Alþingi hefur
sett, hefðu orðið miklar deilur um
slíkar reglur í þjóðfélaginu og engin
sátt ríkt um form eða fyrirkomulag
atkvæðagreiðslunnar,“ sagði hann.
„Um atkvæðagreiðsluna hefði, við
þessar aðstæður, getað risið dóms-
mál og þar með óvissa um það hvort
niðurstöður hennar hefðu haldið
gildi sínu til frambúðar. Slíkt ástand
er auðvitað óviðunandi og ábyrgð-
arhluti að efna til þjóðaratkvæða-
greiðslu við þess háttar aðstæður.
Því var ákveðið að fara aðra leið og
afstýra þjóðaratkvæðagreiðslunni.“
Geir fór yfir efnisatriði hins nýja
frumvarps, en gert er ráð fyrir því
að lögin, verði þau samþykkt, taki
gildi haustið 2007. „En af hverju
þarf að samþykkja lög núna sem
ekki eiga að taka gildi fyrr en
haustið 2007,“ spurði hann og hélt
áfram: „Svarið við því er það að rík-
isstjórnin markaði sína stefnu með
lögunum frá því í maí. Það er mik-
ilvægt að öllum á þessum markaði
sé ljóst að frá þeirri stefnu hefur
ekki verið hvikað. Það er jafnframt
mikilvægt að ekki myndist þannig
tómarúm, varðandi setningu nýrra
laga, að aðilar á markaðnum viti
ekki hvar þeir standa. Þeir eiga rétt
á því að fá aðlögunartíma að nýjum
lögum, en einmitt vegna þess er
ljóst að verði lagasetningu frestað
til dæmis til ársins 2007, kæmu slík
lög ekki til framkvæmda fyrr en
2009 eða 2010. Vill einhver það, aðr-
ir en þeir sem hafa hagsmuni af því
að engar reglur gildi um þessi mál?“
Brjóti ekki stjórnarskrá
Auk Geirs var Bjarni Benedikts-
son, alþingismaður, frummælandi á
fundinum. Fjallaði hann m.a. um
efnisatriði hins nýja frumvarps og
sagði að í aukningu á hámarkseign-
arhlut markaðsráðandi fyrirtækja í
ljósvakamiðli fælist mikil tilslökun.
„Þeir aðilar sem hafa komið að
þessum fyrirtækjum hafa kallað eft-
ir 25% heimild en við höfum talið að
það væri óhóflegt miðað við það
markmið sem þetta frumvarp hefur,
þ.e. að takmarka eignarhlut og af-
skipti markaðsráðandi aðila hér á
Íslandi af þessum rekstri.“ Bjarni
vék einnig að því ákvæði í frum-
varpinu sem gerir ráð fyrir því að
útvarpsréttarnefnd geti afturkallað
útvarpsleyfi uppfylli leyfishafar
ekki skilyrði laganna eftir gildistöku
þeirra. Samkvæmt núgildandi fjöl-
miðlalögum renna útvarpsleyfi hins
vegar út eftir gildistíma sinn.
„Því hefur verið haldið fram, af
ýmsum aðilum, að þetta sé mikil
þrenging á þeim réttindum sem þeir
aðilar sem starfa á markaðnum hafa
samkvæmt gildandi lögum. Það má
hugsanlega í lögfræðilegu tilliti til
sanns vegar færa. En þá skulum við
ekki gleyma því að frumvarpið eins
og það var í meðförum þingsins
fyrst í vor var einmitt með þessum
sama hætti og þetta frumvarp,“
sagði hann.
Bjarni minnti á að fjallað hefði
verið um þetta atriði í nefndaráliti
meirihluta allsherjarnefndar þings-
ins sl. vetur. Þar hefði nefndin talað
um að viðkomandi aðilar á mark-
aðnum hefðu ríkar skyldur til þess
að takmarka sitt tjón vegna aftur-
köllunar leyfa. „Við útilokuðum það
ekki í okkar nefndaráliti á sínum
tíma að slík afturköllun leyfis gæti
leitt til bótaskyldu en það þyrfti að
skoða í hverju tilviki fyrir sig.“
Bjarni ítrekaði að eignarréttar-
ákvæði stjórnarskrárinnar tryggði
mönnum bótarétt í tilvikum sem
þessum „en það þýðir samt ekki að
lögin sem slík standist ekki stjórn-
arskrá,“ sagði hann.
Morgunblaðið/ÞÖK
Geir H. Haarde á fundi sjálfstæðismanna um nýja fjölmiðlafrumvarpið
Frumvarpið leið til að af-
stýra þjóðaratkvæðagreiðslu
Botninum kippt
undan málflutn-
ingi forsetans
Fjölmenni var á fundi Varðar í Iðnó í hádeginu í gær um hið nýja fjölmiðlafrumvarp ríkisstjórnarinnar.
INGIBJÖRG Guð-
mundsdóttir lyfjafræð-
ingur lést á Droplaug-
arstöðum í gær, 6. júlí,
96 ára að aldri. Ingi-
björg fæddist 11. apríl
1908 í Reykjavík. For-
eldrar hennar voru
Geirlaug Stefánsdótt-
ur, húsmóðir og Guð-
mundur Bjarni Krist-
jánsson, skipstjóri og
kennari við Stýri-
mannaskólann í
Reykjavík.
Ingibjörg varð stúd-
ent frá Menntaskólan-
um í Reykjavík árið 1929 og lauk
prófi í lyfjafræðum frá Kaupmanna-
hafnarháskóla árið 1937.
Ingibjörg var formaður í Félagi ís-
lenskra háskólakvenna
og Kvenstúdentafélags
Íslands í 17 ár og tók
þátt í alþjóðastarfi há-
skólakvenna. Hún var
stofnandi InnerWheel
á Íslandi.
Ingibjörg var gift
Þorvaldi Guðmunds-
syni, forstjóra í Síld og
fisk, sem lést árið 1998.
Hún tók virkan þátt í
rekstri Hótels Sögu,
Hótels Holts og ann-
arra fyrirtækja með
manni sínum. Þau áttu
stærsta safn málverka í
einkaeigu á Íslandi og kom það oft
fyrir almenningssjónir.
Ingibjörg og Þorvaldur eignuðust
þrjú börn.
Andlát
INGIBJÖRG
GUÐMUNDSDÓTTIR
EIMSKIPAFÉLAGSHÚSIÐ við
Pósthússtræti skipti formlega um
eigendur í síðustu viku þegar Bald-
ur Guðnason, forstjóri Eimskips,
afhenti Andra Má Ingólfssyni, for-
stjóra Heimsferða, lyklavöldin.
Það er fyrirtækið Heimshótel
ehf. – í eigu Heimsferða, sem kaup-
ir húsið en fyrirtækið hefur sömu-
leiðis fest kaup á Gjaldheimtuhús-
inu og er gólfrými húsanna yfir
5.000 fermetrar að stærð. Áformað
er að opna hótel í húsinu á næsta
ári, eins og fram hefur komið.
„Nú klárum við hönnunina sem
er langt komin og það er bara ver-
ið að bíða eftir síðustu at-
hugasemdum frá skipulags-
yfirvöldum. Við
áætlum, ef allt
gengur eftir, að
setja þetta í út-
boð í byrjun
ágúst og hefja
framkvæmdir í
september og
vonumst til að
opna þarna
glæsilegt fjög-
urra stjörnu hót-
el í mars,“ segir Andri Már.
Eimskipamerkið „tónað niður“
Allar framkvæmdir við húsið
verða innandyra og mun ytra byrði
hússsins verða óraskað og halda
sínum upprunalega hvíta lit. Blátt
merki Eimskipafélagsins og stafir
verða þó „tónaðir niður“, að sögn
Andra Más, hugsanlega með því að
mála þá í hvítu. „Það eru ekki allir
ferðamenn sem átta sig á því að
þetta er Þórshamar,“ segir hann til
áréttingar.
Heildarkostnaður við endur-
bætur hússins eru töluvert undir
upphaflegri kostnaðaráætlun en
kostnaður er ekki gefinn upp að
svo stöddu. Nafn hins nýja hótels
verður kynnt eftir um hálfan mán-
uð og upplýsir Andri Már það eitt
að það muni væntanlega tengjast
því hvenær húsið var byggt, þ.e. á
árunum 1919–1921.
Framkvæmdir við hótel
hefjast með haustinu
Heimsferðir hafa fengið lyklana að Eimskipafélagshúsinu
Andri Már
Ingólfsson
ÞINGFUNDUR Alþingis hefst kl. 11
í dag og er hið nýja fjölmiðlafrumvarp
ríkisstjórnarinnar fyrsta mál á dag-
skrá. Annað mál á dagskrá er frum-
varp stjórnarandstöðunnar um þjóð-
aratkvæðagreiðslu vegna fjölmiðla-
laganna. Í upphafi fundar er gert ráð
fyrir því að forseti þingsins, Halldór
Blöndal, úrskurði um það, að kröfu
stjórnarandstöðunnar, hvort frum-
varp ríkisstjórnarinnar teljist þing-
legt. Áður en þingfundur hefst, eða kl.
tíu, er stefnt að því að Halldór fundi
með formönnum þingflokkanna en
þar á m.a. að ræða störf þingsins
framundan.
Fara í allsherjarnefnd
Formenn Samfylkingarinnar,
Vinstrihreyfingarinnar – græns
framboðs og Frjálslynda flokksins
funduðu í gær ásamt formönnum
sinnaþingflokka. Þar var staðan í fjöl-
miðlamálinu rædd, að sögn formanna
flokkanna, og ákveðið að óska eftir því
að frumvarp stjórnarandstöðunnar
um þjóðaratkvæðagreiðsluna yrði
tekið á dagskrá þingsins í dag.
Steingrímur J. Sigfússon, formað-
ur Vinstri grænna, segir að stjórnar-
andstaðan líti svo á að Alþingi eigi að
ræða bæði frumvörpin. „Við viljum að
okkar mál fái þinglega meðferð og er
það skref í rétta átt að það er líka
komið á dagskrá,“ útskýrir hann. Þá
hafa formenn stjórnarandstöðuflokk-
anna ákveðið að taka sæti í allsherj-
arnefnd þingsins á þessu sumarþingi
þar sem umrædd frumvörp fara inn í
allsherjarnefnd á milli umræðna á
þingi.
Frumvörpin
tvö á dagskrá
þingsins
BJÖRGUNARBÁTURINN Gunnar
Friðriksson frá Ísafirði sótti vélar-
vana bát út í Ísafjarðardjúp um miðj-
an dag í gær.
Gekk greiðlega að draga bátinn á
land og sakaði engan, að sögn Til-
kynningarskyldu íslenskra skipa.
Báturinn, sex tonna plastbátur, var
staddur um það bil eina sjómílu út af
Arnarnesi fyrir mynni Skutulsfjarð-
ar þegar hann varð vélarvana. Skipið
Gunnar Friðriksson kom með bátinn
til hafnar kl. 17.30 í gærdag.
Vélarvana
í Ísafjarðardjúpi
♦♦♦