Íslendingaþættir Tímans - 06.09.1973, Blaðsíða 5

Guðmann Sigtryggur Hjálmarsson
Hinn 21. ág. s.l. andaðist á heimili
sinu á Blönduósi Guðmann Hjálmars-
son trésmiður, eftir langa og erfiða en
æðrulausa baráttu við kvalafullan
sjúkdóm. Hné þar i valinn æskuvinur,
flestum vinfastari, hlýr en svo hljóð-
látur, að aldrei gustaði af honum, þótt
umhverfis hann blési ýmsum vindum
og ekki alltaf af einni átt.
Guðmann Sigtryggur, — en svo hét
hann fullu nafni —, fæddist i Valadal i
Skagafjarðarsýslu 4. mai árið 1900.
Foreldrar hans voru Stefania Guð-
mundsdóttir og Hjálmar Sigurðsson
söðlasmiður. Foreldrar Stefaniu voru
Þuriður Stefánsdóttir og Guðmundur
Sigurðsson. Þau bjuggu i Vatnshlið
langan aldur. Foreldrar Hjálmars
voru Sigurður Sigurðsson, bóndi á
Skeggsstöðum og kona hans Margrét
Hjálmarsdóttir. Standa þar mest að
húnvetnzkar ættir, sem hér verða ekki
raktar.
Guðmann ólst að mestu upp i Vatns-
hlfð, fyrst hjá afa sinum og ömmu, sið-
ar hjá Pétri móðurbróður sinum og
konu hans Herdisi Grimsdóttur.
Vatnshlið var mjög i þjóðbraut þá,
gestagangur tiður og gestrisni við-
kunn. Guðmann komst þvi i snertingu
við furðu margt manna þótt á fjalla-
býli væri. Þar var lifað margþættu
menningarlifi, lesið fjölmargt þeirra
bóka, er þá voru fyrir hendi og tónlist
rækt af kostgæfni, þó þar væri aðeins
einveran dauf i fámenni afskekktra
dala og fjarða, þegar ærsl og hlátur
barnanna heyrist ekki lengur. Og
skrýtnir mega þeir menn vera, sem
liggja þeim á hálsi fyrir það.
Ekki hefur verið búið á Kirkjubóli
siðan Samúel fluttist þaðan, og gerist
nú langt á milli góðbændanna á þeim
slóöum.
Samúel Guðmundsson var tæpur
meðalmaður á hæð, en þykkur undir
hönd og þéttur á velli. Glaður jafna og
þýður i viðmóti, og góður heim að
sækja, skapheill og vinfastur. — Með
honum er fallinn i valinn góður dreng-
ur, fyrirmyndar bóndi og hinn nýtnasti
þegn i hvivetna.
Og nú kembir norðan næðingurinn
kaldar hærur Glámu ofan yfir eyddan
bæinn á Kirkjubóli. (1947)
B.Sk.
heimanám fyrir hendi. Pétur var
söngvinn og lék vel á orgel. Dróst þar
að ungt fólk og söng við. Guðmann
byrjaði þvi snemma að fitla við nótur
en eingöngu á eigin spýtur, þegar
hjálp Péturs er frátalin. Þó hann heföi
á þvi einu að byggja i þessari grein
réðust þau mál svo, að tónlist fylgdi
honum til leiðarloka og þó löngum að-
eins i tómstundum og oftast sem þegn-
skylda.
19ára réðist Guðmann til náms i tré-
smiði hjá Eggert Melsteð á Akureyri.
Þá voru mest byggð timburhús þar og
i nágrenni. Fengu þvi nemendur sér-
staka þjálfun i að höggva saman hús-
grindur, þótt það sé nú horfið úr bygg-
ingasögu þjóðarinnar. Þetta nám
stundaði hann þrjú ár, og lauk þvi
samkvæmt þeim kröfum, sem þá voru
gerðar.
Guðmann hvarf heim að námi loknu
og kvæntist skömmu siðar Margréti
Þorvaldsdóttur, eyfirzkrar ættar, —
Hún lézt á fyrsta sambúðarári þeirra.
Næstu ár stundaði hann smiðar að
talsverðu leyti. 1927 réðist- hann að
Ytra-Tungukoti. Reyndist sú ráöning
honum heillaskref. Arið eftir kvæntist
hann Ósk Skarphéðinsdóttur, smiðs
Einarssonar, er þá réð húsum þar.
Reyndist hún Guðmanni frábær föru-
nautur og þó bezt, er þyngst féll við
leiðarlok.
Þau bjuggu i Ytra-Tungukoti næstu
fimm ár, en fluttust þá til Blönduóss,
þar sem hann stundaði smiðar meðan
orkan entist, lengst i trésmiðjunni
Stigandi h/f. Þetta eru aðeins örfá
drög að hinni almennu starfssögu Guð-
manns Hjálmarssonar. Hún sýnir
starfsaman en hljóðlátan iðnaðar-
mann, sem stundaði iðn sina án þess
að brjótast þar til valda eða metorða á
nokkurn hátt. Þar var dyggð i starfi
höfuðeinkennið, og þó að ógleymdri
hlýðinni hagleikshönd, sem aldrei tap-
aði handtaki i vangaveltur um við-
fangsefnið. Það blasti löngum við hon-
um fullmótaö unz það lá fyrir fullsmið-
að.
Guðmann tók allmikinn þátt i fé-
lagsmálum á Blönduósi. Hann sat
mörg ár i stjórn Verkalýðsfélags A,-
Hún. Hann var og einn af stofnendum
Iðnaðarmannafélags A.-Hún., og átti
sæti i stjórn þess yfir 20 ár og fulltrúi
þess á mörgum þingum Landssam-
bands Iðnaðarmanna. Á þrjátiu ára
afmæli félagsins var hann kosinn heið-
ursfélagi þess. Hann var og um skeið
varamaður Blönduósshrepps i sýslu-
nefnd og sat nokkra fundi sýslunefnd-
ar. Slik seta er ekki likleg til að marka
djúp spor, enda mun þess ekki vart
þar. Þar mun hann hafa setið með sin-
um sérkennum, — sinni hugljúfu
dyggð i garð þess er leysa skyldi hvert
sinn, en jafn fjarri óvæginni baráttu og
austrið vestrinu.
Ég drap áður á söngnæmi hans og
ást þá á söng og söngmenntun, sem
entist honum til leiðarloka. En Vatns-
hlfð var ekkert sérstæð fram yfir ýmsa
aðra bæi i Bólstaðahlíðarhreppi þá.
Söngur var þá rikilát almenningseign
þar. Þó áttu söngfélög karlakórar
ekki fyrstu skref sin þar, ef saga
þeirra mála væri rakin fyrir austur-
hluta Húnavatnsþings. Litlu eftir 1920
stofnuðu systkinin Finnbogi og Elin
Theodórs karlakór og leituðu söng-
manna viða um' héraðið. Var hann
nefndur Sýslukórinn. Skömmu eftir,
að æfingar voru hafnar, fluttist einn
stofnendanna úr héraðinu. Var Guð-
mann þá felldur i skarðið. Þó átti hann
yfir 30 km leið tif æfinga, — oft gang-
andi. Einn þeirra félaga átti yfir 40 km
leið fyrir höndum. Þætti slikt ærið erf-
islendingaþættir
5