Íslendingaþættir Tímans - 19.01.1980, Blaðsíða 12

Hólmfríður Halldórsdóttir
prófastsfrú frá Setbergi við Grundarfjörð
Hinn 4. nóv. sl. lést I Landspitalanum I
Reykjavik HólmfriBur Halldórsdóttir,
ekkja Jósefs Jonssonar, prófasts að Set-
bergi.
HUn fæddist i Reykjavik 19. febr. 1891,
eina dóttir hjónanna Halldórs JÖnssonar,
gjaldkera f Landsbanka Islands, og Krist-
jönu Pétursdóttur. Börn Kristjönu og
Halldórs voru fimm. Af fjórum sonum er
nú einn á llfi, Jón, fyrrv. söngstjóri,
niræóur aó aldri.
Aö Hómfriöi Halldórsdóttur stóBu gagn-
merkar ættir. Foreldrar Halldórs voru
hjónin JónHalldórsson, bóndi aB Bjarnar-
stööum i BúBardal, og kona hans Hólm-
friBur Hansdóttir, bónda aB SyBri-Nes-
völlum viB Mývatn. Kristjana, kona Hall-
dórs, var dóttir Péturs GuBjohnsen,
organleikara i Reykjavik. Ættir Hólm-
friBar verBa ekki raktar lengra hér, en
þess getiB aB listrænir hæfileikar voru
mjög sterkir þættirl eiginleikum foreldra
hennar beggja og forfeBra. Sérstaklega
hefur tónlistin veriB þar ráBandi.
HómfriBur Halldórsdóttir hafBi i rikum
mæli erft tónlistarhæfileika ættmenna
sinna og fjölhæfar gáfur. Hiin var kona
friB sýnum. Foreldrar HómfriBar, Hall-
dór bankagjaldkeri og Kristjana voru
vegna meðfæddra hæfileika sinna og lífs-
aBstöu I hópi þess fólks, er þá myndaBi
kjarna I forustuliBi höfuBborgarinnar.
HómfríBur Halldórsdóttir ólst upp á
menningarheimili og ekkert var til sparaB
til að búa hana sem best undir lifiB eftir
þvi sem þá þekktist.
Framhaldsnám stundaBi hiín fyrst hér
heima, siBan tónlistarnám I Danmörku og
býskalandi meB mjög góBum árangri.
Þótt foreldrar frú HómfriBar létu henni
i té, eins og áBur er fram tekiB, allt er
henni mátti aB liBi verBa I uppvextinum,
tel ég mig hafa fyrir þvi örugga vissu, aB
uppeldi hennar var framkvæmt af stjórn-
semi og öruggum aga. ÞaB kom fram i
hennarháttum og í framkvæmd hennar á
uppeldi barna sinna. Hins vegar má gera
ráB fyrir þvi, aB sá undirbúningur, er hún
hlaut i foreldrahúsum undir lifebaráttuna
hefði e.t.v. aB verulegu leyti miBast viB
það sviB, er umhverfiB skóp.
HólmfriBur Halldórsdóttir réBi yfir
stórbrotnum og fjölbreytilegum hæfileik-
um svo aB þau verk er hún þurfti af hendi
aB leysa, fórust henni vel.
Þann 15. júni 1916 giftist HólmfriBur
ungum presti, sr. Jósef Jónssyni frá öxl f
Þingi. Hjónaband þeirra var farsælt, enda
byggt á gagnkvæmu trausti og virBingu.
ÞaB stóB f nær sex áratugi. Sr. Jósef lést
29. júll 1974.
12
AriB 1919 verBa þáttaskil I lifi Hólm-
friBar Halldórsdóttur. Þá flytur fjölskyld-
an aB prestsetrinu Setbergi i Snæfellsnes-
prófastdæmi. Þar var sr. Jósef nýkjörinn
prestur. Þar varheimili þeirra I 35 ár, eBa
þar til sr. Jósef hætti prestskap aB mestu.
Eftir þaB var heimili þeirra i Reykjavik.
Þau HólmfriBur og sr. Jósef eignuBust
fimm börn, sem öll eru á lifi, einnig ólu
þau upp bróðurdótturHólmfriBar. Nokkur
bræBrabarna Hólmfriðar dvöldust hjá
prestshjónunum aö Setbergi i sumarvist.
Börn prestshjónanna aB Setbergi eru
þessi:
Halldór skrifstofustjóri, giftur Unni
Jakobsdóttur, Kristjana, verslunar-
maBur, var gift Friðþjófi Óskarssyni.
Hann er látinn. Skafti, garöyrkjumaöur,
giftur Margréti Jónsdóttur, Jón, skrif-
stofumaBur, giftur Sigrúnu borsteins-
dóttur, Pétur kennari, giftur Rósu Dóru
Helgadóttur, Asa Gunnarsdóttir, gift
Gunnari Egilsson.
A uppvaxtarárum minum voru Set-
bergssystkinin, sérstaklega þau eldri,
ásamt frændliöi þeirra, er i sumardvöl
voru, leiksystkini min. Af þeim, er i
sumardvöl voru þar I nokkur sumur,
minnistég bræðranna Björns og Halldórs
Péturssona. Þeir eru nú báöir látnir. Mál-
verk mitt af hestahóp, sem er eitt af lista-
verkum Halldórs Péturssonar, minnir
mig á margar ánægjustundir frá bernsku-
árum minum I glimu viB hesta, ásamt
þeim Setbergsdrengjum.
Þegar unga prestsfrúin á Setbergi sett-
ist i húsmóBursætiB þar voriB 1919, fannst
mörgum sveitungum hennar, aB ekki
heföi sérstaklega veriB til þess hugsaB, aB
hún ætti eftir aB veröa prestskona I sveit.
ÞaB vakti þvf mikla eftirtekt og ánægju
þeirra, er veittu þvi athygli, aö unga
prestsfrúin gekk örugg til starfa, stjórn-
semi hennar og smekkvlsi var fljótt róm-
uB. Háttvisi HólmfriBar Halldórsdóttur
var slik, aB hún átti sér fáa jafnoka, og
enga fremri. HólmfriBur haföi þvi ekki
setið lengi i sæti prestskonunnar aB Set-
bergi, er heimili hennar var komiB i
fremstu röB I byggöarlaginu, og einnig
þekkt fyrir gestrisni og rausn.
ÞaB var mjög mikils viröi i huga
sóknarbarna Setbergssóknar, hversu
mikill þátttakandi prestsfrúin var i guðs-
þjónustunni meB orgelleik sinum. Þess
nutu sóknarbörnin öll þrjátfu og fimm ár-
in, sem þau prestshjón störfuBu aB Set-
bergi. Hæfileikar og kunnátta frú Hólm-
friBar á sviBi tönlistar var slik, aB hún átti
mikinn þátt i þvi aB setja sérstakan há-
tiöarblæ á allar guösþjónustur I Setbergs-
kirkju i þeirra tiö. ÞaB svo, aB frá
bernsku- ogæskuárum minum þar vestra
erumér guösþjónustur frá Setbergi ljósar
i minni.
HólmfriBur Halldórsdóttir hlaut hvort
tveggja, vinsemd og virBingu sveitunga
sinna.
Um svipaö leyti og prestshjónin, sr.
Jósef og frú HólmfriBur, fluttust aö Set-
bergi, fluttu foreldrar minir aö SuBur-Bár
i Eyrarsveit. Stutt var á milli þessara
bæja. Kynni foreldra minna og þeirra
prestshjónanna hófust fljótlega, og sú vin-
átta er myndaBist á milli frú HólmfriBar
og móBur minnar varö henni ómetanleg I
llfsbaráttu þeirri, er hún varö aB heyja
sem einstæö móöir. 1 vináttu sinni við
móöur mina komu mannkostir frú Hólm-
friBar vel fram. Samfundir þeirra uröu
móBur minni gleöistundir og einnig and-
legir orkugjafar. TryggB frú HólmfriBar
var slik, aö vinátta þeirra hélst meöan
báöar liföu.
ViB, börn Ingibjargar I Bár, minnumst
vináttu frú Hólmfriöar viö móBur okkar
meö sérstöku þakklæti.
Eins og fram hefur komiö i grein minni
voru þau prestshjónin, sr. Jósef Jónsson
ogkona hans, Hólmfriöur, mjög samhent.
Sr. Jósef vargóöur predikari. Honum var
eiginlegt I ræöum sinum aB vitna til oröa
meistarans, þegar hann sagBi:
„Sannleikurinn mun gerayöur frjálsa”-
Prófastsfrúin, Hólmfriöur Halldórs-
dóttir, var slík f orBum sinum oggjörBum,
aö i huga okkar, sem þekktum hana vel,
sannaöi hún meö breytni sinni, aö sann-
leikurinn og kærleikurinn eru þær stoöir
er hiB sanna manngildi hvllir á.
Viö hjónin færum börnum og öBrum aö-
standendum HólmfriBar Halldórsdóttur
innilegar samúöarkveöjur.
Halldór E. Sigurösson.
Islendingaþættir"