Íslendingaþættir Tímans - 19.01.1980, Blaðsíða 15

Kristrún Sveinsdóttir,
Hrafnkelsstööum
Fædd 2. sept. 1930.
Ddin 24. sept. 1979.
Mér er dagurinn minnisstæöur. Gamalt
timburhús á htíl, tvö reyniviöartré og
blomabeö undir suöurhliö, er mynd sem
greypt er i huga minn.
Ennþá minnisstæöari er mér samt
kveðjan, móttökur húsfreyjunnar á
Hrafnkelsstööum Sigriðar Haraldsdóttur,
*tiö siöan hefur mér fundist hún vera
öióðir mín. Nú hefur hun orðið aö sjá á
bak dóttur sinni Kristrúnu sem lést þann
24. sept. s.l. eftir þunga sjúkdómslegu, en
allan þann tlma hefur hún létt henni byrð-
lr>a meö nærveru sinni. Það er þraut sem
fárra er aö leysa. Já minningin um Hrafn-
kelsstaöier mér kær. Ekki bara húsbænd-
Ur, heimiliö allt, fólkið sem átti þar
beima, umhverfiö , vinnan. Allt þetta var
i svo miklu samræmi og öþvingað. Hvaö
®tvikin gátu oröiö skemmtileg þar. Þeys-
andi á hestum á engjar, heim aftur renn-
nndi blaut eftir rigningardag, dottiö af
baki i blauta mýri, koma heim og hljóta
nærgætna aöhlynningu. Allt er þetta
ógleymanlegt.
Við Kristrún uröum fljótt vinkonur, hún
varð mér strax mjög kær, heilsteypt og
fölskvalaus. Meira tryggðartröll hef ég
ekki þekkt. Minni hennar var einstakt,
hún mundi aö ég held allt sem hún las, þó
var þaö mikiö. Hún var ekki dómhörð á
fólk og hún sagöi alltaf heldur minna en
hún vissi. Hún var næm á ljóö og þoldi
ekki aö skakkt væri fariö meö. Hún kunni
vel aö meta góöan skáldskap og las ekki
það sem lélegt var aö hennar mati.
Kristrún var frændrækin og ættarstolt
hennar brást ekki. Þannig er myndin af
Rúnu á Hrafnkelsstööum i huga mlnum.
Stundum heyrum við að þessi eða hinn
séof góður fyrirheiminn, þá er átt viö aö
viökomandi sé ekki nógu dugandi i' barátt-
unni um lifsinsgæði, þessi sem metin eru I
krónum og aurum. Éghyggað Rúna veröi
talin ein þeirra sem lltiö mátti sin i þeirri
gli'mu, enda lagöi hún ekki svo mjög upp
úr sllkum verðmætum. Gott dæmi um það
er þegar hún eitt sinn fékk loforð hátt-
settra verklýösleiðtoga um bæjaribúö, en
Rúna stundaði atvinnu sina um áraraöir I
Reykjavlk og var alltaf i leiguhúsnæöi.
Þaöfór hins vegar svo, aö hún var svikin
um þessa Ibúö þrátt fyrir marggefin lof-
orð. Þaö hvarflaöi ekki aö henni aö taka
hart á þvi. Hún bjóst viö aö til sliks lægju
eðlilegar orsakir, aö einhver sem meira
þyrfti á húsnæöi aö halda hlyti>aö ganga
fyrir.
Annað dæmi vil ég tilfæra sem seglr
einnig stórt. I hennar hinstu legu, þegar
hún var altekin oglifsvon á veikum þræöi
spuröi hún mig hvort ég héldi aö hún heföi
þetta af.
Ég gat ekki falsaö fyrir henni, eöa gefiö
gyliivonir, svo var traust hennar mikið.
Ég sagöist halda það kraftaverk. Heldur
þú, Lilja, að vel verðitekiöá móti mér?
var næsta spurning, þvl var enginn vandi
aðsvara. En sjálfsmat hennar og kritlk á
eigin persónu bendir til aö hún hafi gert
miklu meiri kröfur til sjálfrar sln heldur
en annarra, sem er gagnstætt þvl sem
maöur á aö venjast.
Nú er Rúna dáin. Ég leiði hugann aö
þessum atvikum öllum, myndin hefur
breyst, þaö er aö segja gamla húsiö á
hólnum er horfib, einnig trén og blóma-
beöin. En þaö eru komin ný hús og ný
blómabeð á Hrafnkelsstaöi. Þetta er
framvinda llfsins og hana stöövar enginn.
Já, nýir taflmenn á skákborð staöarins.
En samt sem áður mun aldrei takast að
blása það miklu lifi I þessa nýju hugmynd
að hún jafnist á viö þá sem eldri er, og
greypt er, djúpt I huga minn.
Elsku Rúna min, haföu hjartans þökk
fyrir þina miklu tryggð viö mig og mína
fjölskyldu.
Lilja Guötnundsd.
þrótti miölaöi hún öörum óafvitandi, eins
°g jafnan veröur um þá sem miklir eru af
sjálfum sér. Hugöarefni hennar voru fjöl-
breytileg, og hún lét sig miklu varöa
hvaðeina sem til menningar horfði. Hún
las mikið, einkum hin síöari ár, og rækti
leikhúsferðir af kostgæfni bæði heima
fyrir ogerlendis. öörufremur var hún þó
leikin i þeirrilist aö kunna slfellt að njóta
Hðandi stundar.
A hverjum morgni var hún árla á
fótum, og byrjuöu þau hjón daginn meö
heimsókn I Sundlaug Vesturbæjar. „Þetta
er okkar hálfa llf,” sagöi hún um sund-
ferðirnar ekki alls fyrir löngu. Dag hvern
fór hún I gönguferöir meö manni slnum
um nágrenniö, og eru spor þeirra um
Vesturbæinn oröin mörg. ókunnugum
kynniað hafa virzt daglegar gönguferöir
Um sama borgarhverfiö fremur einhæf
’Ökun. Steinunn heföi þó ekki tekið I þann
streng. Sönnu nær var aö hver ferö væri
henni uppgötvun nýrra undra og sjón-
islendingaþættir
deildarhringurinn i hennar augum meö
nýju sniöi dag hvern eöa þá réttara sagt
að athyglinni væri beint að nýjum þáttum
þess mikla listaverks sem umlykur höfuö-
borg okkar og aldrei veröur skynjuð til
fulls, en er sibreytilegt næmri sjón.
Vökul og jákvæö athyglisgáfa var eitt
helzta persónueinkenni Steinunnar og
jafnframt örugg vörn þess að grár hvers-
dagsleiki sigi aö I hennar garö. Kynni af
henni vöktu óneitanlega spurninguna um
meðfædda og áunna eðliskosti. Sumum er
þaö leikur einn aö ráöa fram úr vanda
sem verður öörum þungur í skauti.
Steinunn greiddi úr hverju máli fyrir-
hafnarlaust aö þvi er virtist. Meöfæddir
hæfileikar hennar til sllkra viövika voru
augljósir. Þeirsem þekktu hana skildu þó
einnig að af vizku sinni haföi hún hugleitt
rök giftusamlegs lifs og öðlazt um þau
efni staðfasta vissu sem siöan varö
grundvöllur þeirrar lifsstefnu sem hún
fylgdi með óbifanlegri festu.
Steinunn Helgadóttir kvaddi þennan
heim langt um aldur fram. í þögn máttar-
valdanna kann aö hafa leynzt sú skýring
aö þessi þróttmikla og lifsglaöa kona
mætti ekki kynnast ellihrörnun.
A unglingsárum sinum dvaldist Stein-
unn um alllangt skeiö i Skotlandi. Æ siöan
virti hún mikils engilsaxneska menningu.
Hún náöi góöu valdi á enskri tungu.
Ókunnugir héldu stundum að hún talaði
ensku meö islenzkum hreim. Svo var þó
ekki. Hreimurinn var skozkur. Utan
tslands varö London henni kærust allra
staöa. Þangaö fór hún oft til aö njóta
þeirrahlutasem huganum lyfta. 1 London
steig hún sín siöustu spor, og þaöan hélt
hún inn á lönd eiliföarinnar, sem ugglaust
verða henni jafnljúf þvi umhverfi sem
hérvist hennar brá svo mikilli birtu yfir. 1
þeirri vissu er hun kvödd meö þökk og
virðingu.
Haraldur Bessason
15