Vikublaðið - 17.12.1992, Page 13

VIKUBLAÐIÐ
Fimmtudagur 17. desember 1992
13
komið 48 íslenskar barnabækur og
níutíu erlendar barnabækur. Þar af
eru bara átta unglingabækur. Hins
vegar eru fræðibækur og hvers kyns
handbækur fyrir yngri börn 18 tals-
ins. Þær eru allar erlendar. Ungling-
arnir fá lítið til að lesa.
Sigrún: Barnabókunum hefur
fjölgað mjög mikið núna.
Silja: Alveg geysilega mikið og
ekki síst íslenskum.
- Hvað er að gerast? Er þessi
vanvirta grein bókmenntanna sem
enginn má heyra minnst á jafn-
framt sú eina sem vex og dafnar?
Friðrik: Kannski sé að verða
tímabær breyting á því.
Silja: Þetta er til dæmis eina bók-
menntagreinin á íslandi sem er verð-
launuð sérstaklega. Það er hægt að
senda bók í Vöku Helgafell og fá
hana útgefna sem verðlaunabók árs-
ins og svo verðlaunar Fræðsluráð
Reykjavíkur á hverju vori bestu
barnabók síðasta árs.
Samkeppnin hjá Voku Helgafelli
hlýtur að minnsta kosti að orka mjög
hvetjandi. I hana hafa borist allt upp í
áttatíu handrit. Þeir sem eru með góð
handrit halda áfrarn að vinna þau og fá
þau svo útgefin fyrr eða seinna.
- Heldurðu ekki að þeir fari
bara út og hengi sig sem ekki fá
verðlaunin?
Silja: Við hlytum að hafa frétt af
því ef það væri afskaplega algengt.
Eigin bækur
- Við höfum minnst á verð-
launabókina Benjamín dúfu en
hvað með þína bók, Silja? Það
gladdi mig að þú skyldir birta þar
kvæðið um fuglinn sigursæla eftir
Jónas Arnason.
Siija: Ég er að vona að sem allra
flestir, bæði í'oreldrar, afar og ömm-
ur, langafar og langömmur, finni í
þessari bók allt mögulegt sem þau
voru búin að gleyma en hafa gaman
af að sjá aftur. Þarna eru kaflar úr
bókum sem ekki hafa verið gefnar út
í marga áratugi, þarna eru vísur, þul-
ur og þjóðsögur og svo eru auðvitað
nýrri bækur líka. Af því tagi eru kafl-
ar úr yfir hundrað barnabókum eftir
62 höfunda.
- Þú hefur raðað þessu á 365
daga til að lesa fyrir börnin. Er
það miðað við árstíma?
Silja: Já. Árstíðahringnum er
fylgt. Ævintýri og þjóðsögur eru út
um allt. Kaflarnir úr barnabókunt
byrja hins vegar á vetri og svo kemur
vor með sauðburði. Svo kemur sum-
arið en ef þú lítur á efnisyfirlitið þá
eru þar nánast engar þjóðsögur. Bara
kirkjusmiðurinn á Rein af því að hún
er bundin í tíma og Átján barna faðir
í álfheimum. Þar er fólk á engjum og
bindur krakkann heima. Svo kemur
haust og þá fara krakkarnir í skóla.
Þar koma allar skólasögurnar inn og
svo eru það vetrar- og jólasögurnar.
Sigrún: í þessari bók reynir á það
hvers textinn er megriugur, vegna
þess hve lítið er af myndum.
Myndir: Jens Alexandersson
íslenskar barnabókmenntir standa í harðri sam-
keppni við erlent efni sem oft er mjög lélegt, en
ódýrt íframleiðslu.
Eitt það besta sem hœgt er að gera fyrir börn er
að lesa fyrir þau upp úr góðri bók.
Silja Aðalsteinsdóttir, Sigrún Eldjárn og Friðrik
Erlingsson í kaffthúsrabbi við Vikublaðið.
Silja: Vissulega en bókin er
reyndar ætluð til upplestrar. Börnin
eiga ekki að lesa hana sjálf. Það á að
lesa upp úr henni fyrir þau og ég
held að eitt það besta sent hægt er að
gera fyrir barn sé að lesa upp fyrir
það. Maður nær svo margvíslegum
árangri með því móti. Maður nær til-
finningatengslum við barnið. Maður
fær umræðuefni. . .
Friðrik: Ef foreldrar ætla að eiga
einhverja möguleika í samkeppninni
við sjónvarpið þá er þetta eitt helsta
trompið. Að bjóðast til að lesa upp úr
góðri bók.
Silja: Ég held líka að ef Sögu-
stundin kemst inn á heimilin þá geti
hún örvað fólk til þess að fara á
bókasöfnin og leita að sögunum sem
kaflarnir eru sóttir í.
- Hvað er að segja af þínuni
bókum, Sigrún? Þú ert með tvær.
Sigrún: Það er reyndar bara ein
sem ég skrifa. Það er: „Sól skín á
krakka“ sem Rauði krossinn bað mig
um að útbúa.
- Hvernig finnst þér að láta
panta hjá þér bækur? Rennur
þetta þá bara uppúr þér eins og ýtt
sé á takka?
Sigrún: Nei. Þetta var miklu erf-
iðara en venjulega. Ég er vön að
skrifa bara urn eitthvað sem mér
finnst skemmtilegt en þarna þurfti ég
að útvega mér alls kyns upplýsingar
og skoða mikið af myndum. Það
varð hins vegar mjög gaman.
- Fannst þér ekkert hamlandi
að aðrir væru að gera pöntun í
þína sköpunargáfu?
Sigrún: Nei, ég tók það nú ekki
þannig en ég myndi ekki vilja standa
í því alltaf að afgreiða pantanir.
- Að lokum langar mig til að
spyrja ykkur hvort það er ekki
þrúgandi fyrir höfunda að bera
skilgreiningar markaðarins á bak-
inu. Þegar þið setjist niður til þess
að skrifa fyrir börn þá þurfið þið
að laga ykkur að hugmyndum út-
gefenda og gagnrýnenda um það
hvað börn eru og hvað þau vilja.
Lokist þið ekki inni í nokkurs kon-
ar búri fordóma og fyrirframhug-
mynda?
Sigrún: Ég leiði aldrei hugann að
öllurn þessum vandræðuin sem þú
ert að tala um. Ég reyni bara að gera
skemmtilegar sögur. Það er einna
frekast að ég ráðgist við bömin mín
um það hvemig þær eigi að vera.
Friðrik: Ég hef auðvitað ekki
langa reynslu af þessu en ég held að í
togstreitunni milli þess listræna og
þess hagnýta geti vel verið nokkur
sköpunarkraftur.
Hann notar djús!
Nú eru jólablöðin tekin að koma
út og þar á nteðal GÁLGÁS, blað
Alþýðubandalags Héraðsmanna. Þar
eru ásamt mörgu góðu efni öðru birt
Þankabrot frá þingmannstíð eftir
Helga Seljan. I niðurlaginu korna
tvær góðar sögur:
„Eg hef alla tíð verið einlægur og
líklega ákafur bindindismaður og
bjórandstæðingur og það fór ekki
dult. Það varð mér þó alltaf til ávinn-
ings, ekki síðurn í hópi þeirra sem
ekki voru sama sinnis. En því segi ég
þetta hér undir lokin vegna þess að
ég heyrði afbragðsgóða sögu af
bindindissemi minni á dögunum.
Spurt var hvort ég væri ekki bindind-
ismaður og svarið var:
„Jú, blessaður vertu.
Hann notar ekki einu sinni rak-
spíra.
Hann notar djús.“
Þá hætta þeir ekki!
Og í lokin skal ég svo enda mitt
mærðarhjal á sögunni góðu þar sem
tveir menn ræddu um það hvers-
vegna ég hefði hætt þingmennsku:
„Það er víst af því hann var svo
slæmur í bakinu", sagði annar.
„í bakinu", sagði hinn.
„Ég held hann hefði nú ekki þurft
að hætta þessvegna.
Það hefði frekar verið ef hann
hefði verið slæmur í höfðinu.“
„Nei ekki aldeilis.
Það er nú einmitt einkennið.
Þá hætta þeir ekki.“
Jóla-
skrautíð
í Hlaðvarpanum er margt að sjá
og nú er það jólaskraut af ýmsum
toga sent konurnar bjóða uppá í
kjallaranum. Þetta er fyrsta árið
sem þær starfrækja jólamarkað í
Hlaðvarpanum og meiningin er að
halda áfram þannig að fólk geti
gengið að því sem vísu að fá allt
sitt jólaskraut á einum stað. Þarna
eru kerti, borðar, lampar, jólaengl-
ar og margt margt fleira. Yfir jóla-,
jólafrú er Helga Thorberg.