Morgunblaðið - 12.08.2005, Blaðsíða 16

16 FÖSTUDAGUR 12. ÁGÚST 2005 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
HIRO Yamagata, japanskur lista-
maður sem býr í Bandaríkjunum,
vill fá að endurgera búddalíkneskin
frægu í Bamiyan í Afganistan sem
talibanar eyðilögðu 2001. Það vill
hann gera með því að varpa leysi-
geislum á klettana þar sem líkneskin
stóðu.
Afgönsk stjórnvöld hafa lengi haft
áhuga á að búddastytturnar í Bam-
iayn verði endurgerðar en þær voru
höggnar í klett í Bamiyan-dal í mið-
hluta Afganistans fyrir 1.500 árum,
talibanar sprengdu þær hins vegar í
loft upp 2001 þar sem þeir töldu þær
„skurðgoð“ og í andstöðu við lögmál
íslams. Ekki er vitað hvernig verk-
efni Yamagatas yrði fjármagnað og
UNESCO, Menningarmálasjóður
Sameinuðu þjóðanna, á eftir að
leggja blessun sína yfir verkið. Hef-
ur hann áður hafnað hugmyndum að
endurgerð líkneskjanna, en m.a.
þarf að huga að því að endurgerðin
skaði ekki klettana í Bamiyan og þá
má hún ekki kosta óhóflega mikið.
-

(



.'/



'

$
01((234
56
7  

'$


8$10 
 

9
"

 ( ( %$




1"

 

 !"# ! $%&!%'(




  
)

11 
.
1 /




, !
% :%3;
&%3
AQ8B<D9A-<
?-D9A-<
 ,
 
, !#0$, %*$(

# $  ,
7#0$0(, $
+0(#0$$
0 $,3 , * $ $

 $%2

 

 






  
8,
"$1(J $J ! 

3($+7

,
'%,
, 

$
"(A#3
J  

0$   , !"
7$ $ J $J,:3(+# (,3*%


, *$ $ %
+ 3
<="5 
   , 
"
2 2  ,7 $$ $ !  (
*
,
,
J,
$%(0%"
=$ R7 $ !% *$
,
<<A *0$ ( 
,
 $*$,
,'$%
1$ (:
!$$0*
11!* $ 0%$$
 7# 
# ($
%# $ ,  ($$* *%-*(
<<>5 $
#  $ 
1$ (:3*%*
 J  
 * $%7 $+ ,
+
#  0$(3*%$

#0
(
C% 0,*!$ $ ,
A $
1$ (:0
 

9 *%7#%  $( $ 




 ( (

 ?
1

21
($





 
=
 ( (
/




(

@(
A B(
 


(
 + C 1
'
 

,1 
($

$1 '(



 



 
    
 





  
 


 




    
Vill endurgera
búddastytturnar
BRESKA lögreglan handtók í gær
tíu menn, sem yfirvöld segja vera
ógnun við öryggi þjóðarinnar, og
þykir víst, að þeim verði vísað úr
landi. Öfgasinnaður múslímaleiðtogi,
sem búsettur er í London, fordæmdi
handtökurnar og sakaði bresk yfir-
völd um að vera í herferð gegn aröb-
um og múslímum.
„Forsætisráðherra Bretlands,
Tony Blair, þarf að gera sér ljóst að
Bretland, sem þekkt er fyrir að virða
mannréttindi, má ekki verða graf-
reitur slíkra réttinda,“ sagði múslím-
aleiðtoginn Yasser al-Serri, en menn-
irnir voru handteknir í London og
miðhéruðum Englands. Segir innan-
ríkisráðherrann, Charles Clarke, þá
hafa verið handtekna því þeir hafi
verið taldir ógna þjóðaröryggi. Að-
stæður hafi breyst mjög upp á síð-
kastið og nauðsynlegt sé að bregðast
hart við þeim sem það geri.
Talið er, að um múslímska öfga-
menn sé að ræða, sem margir hverjir
hafa áður setið fangageymslur lög-
reglu.
Sendiherra al-Qaeda
Meðal þeirra er jórdanski klerkur-
inn Omar Mahmood Abu Omar, einn-
ig þekktur undir nafninu Abu Qat-
ada, sem oft hefur verið kallaður
„andlegur sendiherra al-Qaeda í Evr-
ópu“ og lýst sem áhrifamesta öfga-
klerki í Bretlandi. Hann hefur búið í
Bretlandi síðastliðin tólf ár en árið
1993 var honum veitt pólitískt hæli í
landinu. Hann hefur undanfarið verið
undir ströngu eftirliti breskra yfir-
valda enda er vitað til þess að hann
hafi verið í sambandi við róttæka
hópa í Bretlandi, á Ítalíu, í Frakk-
landi, Þýskalandi og á Spáni. Að sögn
breskra yfirvalda fundust 18 mynd-
bandsspólur með ræðum Abu Qatada
í blokkaríbúð í Hamborg, sem notuð
var af þremur flugræningjanna sem
réðust á New York borg 11. septem-
ber 2001.
Í fjarveru hans hefur jórdanskur
dómstóll einnig dæmt hann til lífstíð-
arfangelsisvistar vegna fjölda
sprenginga þar í landi.
Harðlínuklerkar hafa árum saman
fengið að búa í Bretlandi og kynna
þar boðskap sinn óáreittir, öðrum
Evrópuríkjum til mikils ama. Hefur
því verið haldið fram að „Londonist-
an“ hafi verið orðið öruggt hæli fyrir
herskáa múslíma.
Mannréttindasáttmáli Evrópu
kveður á um að ekki sé hægt að vísa
úr landi þeim sem búist er við að geti
sætt ofsóknum í heimalandi sínu.
Ríkisstjórn Bretlands hefur af því til-
efni upp á síðkastið átt í viðræðum
við tíu ríki, þar á meðal Líbanon, Als-
ír og Jórdaníu, um að þeir sem Bret-
ar vísi úr landi muni ekki sæta illri
meðferð er þeir snúi aftur til heima-
lands síns.
Mannréttindasamtök segja slíka
samninga þó lítils virði því þeir tryggi
á engan hátt mannúðlega meðferð.
Bakri handtekinn í Líbanon
Omar Bakri Mohammed, sýr-
lenskur klerkur og leiðtogi hópsins
al-Muhajiroun, sem hefur bækistöð í
London, var einnig handtekinn í Líb-
anon í gær. Hann á mögulega yfir
höfði sér ákærur um landráð í Bret-
landi.
Bakri, sem hefur líbanskt vega-
bréf, var handtekinn þar sem hann
var á leið í myndver líbanskrar sjón-
varpsstöðvar í Beirút, en þar átti
hann að mæta í viðtal.
Kom klerkurinn til Líbanons á
laugardag eftir að hafa hneykslað
bresku þjóðina með því að lýsa því yf-
ir að hann myndi ekki gefa lögreglu
upplýsingar um múslíma sem skipu-
legðu sprengiárásir. Sólarhring eftir
að Tony Blair hét hertum aðgerðum
gegn íslömskum klerkum, yfirgaf
Bakri Bretland.
Líbönsk yfirvöld gáfu ekki upp fyr-
ir hvað Bakri hefði verið handtekinn,
en lög þar í landi kveða á um að halda
megi mönnum í allt að 72 klukku-
stundir án þess að þeim sé birt
ákæra.
AP
Sheik Omar Mahmood Abu Omar,
einnig þekktur sem Abu Qatada, er
einn þeirra tíu sem lögreglan í
Bretlandi handtók í gær vegna ótta
um að þeir ógni þjóðaröryggi.
Tíu menn handteknir
í nafni þjóðaröryggis
Breskur múslímaleiðtogi fordæmir handtökurnar sem aðför að múslímum
Eftir Jóhönnu Sesselju Erludóttur
jse@mbl.is
Bagdad. AP, AFP. | Einn af helstu
frammámönnum sjíta í Írak krafðist í
gær sérstaks sjálfstjórnarsvæðis fyr-
ir þá í mið- og suðurhluta landsins.
Kemur þessi krafa fram aðeins fjór-
um dögum áður en drög að nýrri
stjórnarskrá eiga að liggja fyrir.
Abdul Aziz al-Hakim, leiðtogi lang-
stærsta stjórnmálaflokks sjíta, sem
eru í meirihluta á íraska þinginu,
sagði á fundi með fréttamönnum í
hinni helgu borg Najaf að þörf væri
fyrir sérstakt sjálfstjórnarsvæði fyrir
sjíta og raunar væri verið að ræða
hvort þau ættu að vera tvö.
Sumir aðrir stjórnmálamenn í röð-
um sjíta hafa nefnt þetta áður og til
dæmis Ahmed Chalabi, sem í eina tíð
var í miklu uppáhaldi hjá bandaríska
varnarmálaráðuneytinu en síðar sak-
aður um að hafa komið íröskum rík-
isleyndarmálum í hendur Írana.
Þetta er hins vegar í fyrsta sinn sem
Hakim vekur máls á þessu en um leið
er hann óhjákvæmilega að taka undir
kröfur Kúrda um sjálfstjórn í Norð-
ur-Írak þar sem þeir ráða sér nú að
miklu leyti sjálfir.
Súnnítar óttast
um sinn hlut
Súnnítar hafa ekki tekið vel í þess-
ar hugmyndir en þeir óttast að fái
sjítar mið- og suðurhlutann og Kúrd-
ar norðurhlutann verði þeirra hlutur
heldur rýr í roðinu og ekki síst vegna
þess að olíulindirnar eru mestar í suð-
ur- og norðurhlutanum. Mahmud
Othman, sem á sæti í stjórnarskrár-
nefndinni, sagði þó í gær að súnnítar
væru einnig að ræða sjálfstjórnar-
eða sambandsríkishugmyndina í sinn
hóp.
Þessi umræða getur orðið til að
tefja eitthvað fyrir stjórnarskrár-
drögunum en ekki bara hún. Í nefnd-
inni er tekist á um fleiri mál, til dæmis
um réttindi kvenna og um hlutverk
íslams, það er að segja hver eigi að
vera tengslin á milli ríkisvaldsins og
trúarinnar.
Gefa undir fótinn
með sambandsríki
Einn helsti leiðtogi sjíta í Írak vill sjálfstjórnarsvæði
fyrir þá í mið- og suðurhluta landsins
Kuala Lumpur. AFP. | Yfirvöld í Malasíu
lýstu í gær yfir hættuástandi vegna
loftmengunar í tveimur borgum á
vesturströnd landsins, Kuala Selang-
or og Port Klang. Fór mengunarstig-
ið (API) þar yfir 500 í gær en það er
metið hættulegt fari það yfir 300.
Mengunina má rekja til skógarelda
á eyjunni Súmötru í nágrannaríkinu
Indónesíu. Hefur loftmengun í land-
inu aldrei mælst jafn mikil og hefur
hún ekki farið yfir hættumörk frá
árinu 1997. Skólum hefur verið lokað
sem og flestum verslunum og opin-
berum stofnunum og fólki verið ráð-
lagt að halda sig innandyra hafi það
kost á því en bera að öðrum kosti önd-
unargrímur.
Abdullah Ahmad Badawi, forsætis-
ráðherra Malasíu, lagði það til við
moskur í gær að beðið yrði fyrir rign-
ingu. Einnig greindi hann frá því að
hann hefði boðið forseta Indónesíu,
Susilo Bambang Yudhoyono, aðstoð
við að ráða niðurlögum skógareld-
anna. Fælist hjálpin í skýjasöllun og
því að senda slökkviliðsmenn á vett-
vang.
Þykkt mengunarský hefur nú legið
yfir höfuðborginni, Kuala Lumpur, í
rúma viku og truflað flugsamgöngur
og skipaumferð.
Hættuástand í Malasíu
vegna loftmengunar
Reuters
Maður selur öndunargrímur á götu í miðborg Kuala Lumpur. Hættu-
ástandi vegna loftmengunar var lýst yfir í grennd við borgina í gær.