Morgunblaðið - 25.10.2005, Page 10

10 ÞRIÐJUDAGUR 25. OKTÓBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
KVENNAFRÍDAGURINN
„VIÐ þurfum byltingu,“ sagði Katrín Anna
Guðmundsdóttir, fulltrúi kvennahreyfingar-
innar, á gríðarfjölmennum baráttufundi á
Ingólfstorgi í gær, en samkvæmt lögreglu
voru hátt í 50.000 manns, aðallega konur, í
miðbæ Reykjavíkur þegar mest var, og því
líklega um að ræða fjölmennasta baráttu-
fund hér á landi frá upphafi.
„Við þurfum að finna að við eigum rétt á
okkar skoðunum og tilfinningum og við eig-
um ekki að vera umburðarlynd gagnvart
misrétti. Við eigum að agnúast út í öll atriði
sem varða jafnrétti, bæði stór og smá, því
hér duga hvorki vettlingatök né hænuskref.
Við þurfum byltingu. Við þurfum róttækar
breytingar og við þurfum að skoða heild-
armyndina,“ sagði Katrín.
Bregðast mætti við sumum vandamálum
hratt ef samstaða næðist, þar með talið kyn-
bundnum launamun. „Við getum útrýmt
launamun fyrir sömu störf strax á morgun
með því að afnema launaleynd. Launaleynd
er ekki í samræmi við lögmál markaðarins
því þau gera ráð fyrir að við höfum allar
nauðsynlegar upplýsingar fyrir hendi til að
taka ákvarðanir. Launaleynd stendur því
beinlínis fyrir þrifum að við náum launajafn-
rétti,“ sagði Katrín.
Hún sagði þó afnám launaleyndar aðeins
leysa hluta vandans: „Eftir stendur að við
þurfum að leysa þann launamun sem er á
milli hefðbundinna kvenna- og karlastétta,
skiptingu heimilisstarfa og annarra þátta
sem hafa áhrif á starfsval kvenna og karla
og stöðu kynjanna í samfélaginu.“
Íslenskukunnátta
stærsta hindrunin
Aðeins lítill hluti þeirra sem sóttu bar-
áttufundinn komst að á Ingólfstorgi, og því
mikill fjöldi kvenna sem hlustaði á það sem
fram fór eins og hægt var í gegnum hátalara
sem komið var fyrir utan torgsins. Að sögn
lögreglunnar í Reykjavík gekk allt vel fyrir
sig, þótt gríðarleg umferð væri við miðborg-
ina fyrir fundinn og fram á kvöld.
Amal Tamimi, stjórnarkona í samtökum
kvenna af erlendum uppruna, ræddi málefni
kvenna af erlendum uppruna á baráttufund-
inum í gær. Hún sagði að stærsta hindrunin
fyrir konur af erlendum uppruna væri
skortur á íslenskukunnáttu. „Við höfum ekki
allar efni á dýrum námskeiðum sem fram
fara á kvöldin eftir 10 tíma vinnudag.“
Amal sagði konur af erlendum uppruna
vilja frían aðgang að íslenskukennslu, bætta
atvinnulöggjöf, og fá menntun sína metna.
„Og við viljum samfélag sem sér það sem
við höfum fram að færa, ekki bara það sem
á vantar,“ sagði hún að lokum.
Fulltrúar heildarsamtaka launþega létu
líka í sér heyra á baráttufundinum í gær.
„Konur eru ekki metnar að verðleikum og
hefðbundin kvennastörf eru enn láglauna-
störf. Launamisréttið er tímaskekkja og
smánarblettur á íslensku samfélagi,“ sagði
Marín Þórsdóttir.
„Jafnrétti snýst um mannréttindi. Það
þarf samstöðu allra, kvenna og karla, í bar-
áttunni fyrir jafnrétti. Það er samstöðu og
baráttu verkalýðsfélaganna og hinna ýmsu
kvenréttindahreyfinga að þakka að við þok-
umst í rétta átt – þrátt fyrir að hægt miði,“
sagði Kristrún Björg Loftsdóttir.
Allt breyst en
jafnframt ekkert
Valgerður H. Bjarnadóttir, fulltrúi dætra
kvennafrídagsins fyrir 30 árum, eins og hún
kallaði sig, gerði að umtalsefni tilfinningar
sínar á kvennafrídeginum 1975, og sagði að
eftir þann dag hefði annars vegar allt breyst
en hins vegar ekkert.
„Annars vegar hætta konur vinnu átta
mínútur yfir tvö vegna vitundar um launa-
misréttið sem á okkur bitnar og hins vegar
virðast fáir tilbúnir í þann slag og fórn-
arkostnað sem fylgir því að jafna laun
kvenna og karla í raun. Annars vegar hafa
konur náð að opna eigin augu og annarra
fyrir óþolandi ofbeldi sem konur í öllum
stéttum og á öllum aldri verða fyrir af hendi
sumra karla og karlveldisins og hins vegar
er eins og ekkert nái að stöðva glæpinn,“
sagði Valgerður.
„Hér duga
hvorki vett-
lingatök né
hænuskref“
Eftir Brján Jónasson
brjann@mbl.is
STAÐA kvenna á fjölmiðlum og áhrif þeirra
á fjölmiðlaumræðuna var umræðuefni fund-
ar fjölmiðlakvenna í gær. Að honum stóðu
Blaðamannafélag Íslands og Félag frétta-
manna.
Stuttar framsögur á fundinum höfðu þau
Elín Hirst, fréttastjóri Sjónvarpsins, Þóra
Kristín Ásgeirsdóttir, fréttamaður á Stöð 2,
og Gunnar Hersveinn heimspekingur. Arna
Schram, formaður BÍ, stýrði fundinum en
að loknum framsöguerindum fóru fram um-
ræður. Samþykkt var ályktun um aðhald og
launamál sem er svohljóðandi:
„Fjölmennur fundur kvenna í fjölmiðlum í
Iðnó, mánudaginn 24. október, krefst þess
að fjölmiðlar og stjórnendur þeirra gefi upp
kyngreind laun eftir deildum til þess að
staðreyndir um launamun kynjanna komi í
ljós. Fundurinn krefst þess að fjölmiðlar
tryggi aðkomu kvenna að stjórnun og
ákvörðunum fjölmiðla og umræðu um sam-
félagið.
Fjölmiðlar eiga að veita aðhald. Ef fjöl-
miðlakonur sætta sig við lægri laun og hálf
mannréttindi, eru þær ekki marktækar þeg-
ar þær beina kastljósinu að öðru sem betur
mætti fara í samfélaginu, og þaðan af síður
fjölmiðlarnir þar sem þær starfa.“
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Gefin verði upp kyngreind laun