Tíminn - 22.06.1972, Blaðsíða 19

Fimmtudagur 22. jiini 1972.
tíminist *
19
Erlendnr
Framhald af
bls. 11.
Samvinnutrygginga og Starfs-
mannafélag Oliufélagsins.
Allmiklar endurbætur voru gerðar
á húsinu, er miðuðust við þá
félagsstarfsemi, sem þar skyldi
fara fram. Húsið var svo vigt og
afhent aðildarfélögunum þann 3.
júni 1971. Var félagsheimilinu gefið
nafnið: „HAMRAGARÐAR”.
Allmikil félagsstarfsemi hefur
verið i Hamragörðum, siöan
félagsheimilið var tekið i notkun.
Samkvæmt skýrslu hússtjórnar
voru á timabilinu 3. júni 1971 til 15.
mai 1972 haldnir 130 fundir eða
samkomur i Hamragörðum.
Samkomur þessar voru að vonum
misjafnlega vel sóttar, enda veitist
æði erfitt að halda uppi félagsstarf-
semi nú á timum, þegar sjónvarp
og margvislegir skemmtistaðir
draga til sin fólk. Það kemur fram i
skýrslu hússtjórnar, að þátt-
takendur á hinum 130 fundum og
samkomum voru samtals 2285.
Þá ber þess að geta, að forstjóri og
sérhver framkvæmdastjóri héldu i
Hamragörðum fundi með starfs-
fólkinu. Þannig voru á s.l. ári og
það sem af er þessu haldnir 8 slikir
fundir. A fundum þessum skýrðu
forstjóri og framkvæmdastjórar
frá rekstri og málefnum Sam-
bandsins og kaupfélaganna og
svöruðu fyrirspurnum frá starfs-
fólki.
Þá var á s.l. ári ákveðið, að fram-
kvæmdastjórnin skyldi halda fundi
með fulltrúum starfsfólksins. Einn
slikur fundúr hefur verið haldinn
með stjórn Starfsmannafélagsins i
Reykjavik. Eru slikir fundir ráð-
gerðir einnig með fulltrúum starfs-
manna i verksmiðjum Sambands-
ins á Akureyri.
Þessir fundir stjórnenda með
starfsfólki eiga að auka gagn-
kvæman skilning milli aðila.# Á
slikum fundum gefst starfsfolki
kostur á að fræðast um starfsemina
og einnig að koma á framfæri
sjónarmiðum sinum.
Að lokum skal minnzt á útgáfu
fréttabréfs, SAMBANDSFRÉTTA,
sem byrjað var að gefa út á s.l. ári.
Fréttabréfiö er Sent starfsfólki,
trúnaðarmönnum i kaupfélögun-
um, svo og fjölmiðlum. Þetta hefur
mælzt vel fyrir og hefur stuðlað að
þvi, að starfsfólk fær reglulega
margvislega vitneskju um það,
sem er að gerast i Sambandinu og
hjá samvinnufélögunum.
Fjölmiðlar hafa i all rikum mæli
notfært sér þessa fréttaþjónustu og
dagblöð þá stundum i fleiri en
einum tilgangi.
Ég sagði áðan, að aðgerðir i
félagsmálum hefðu á s.l. ári beinzt
að starfsfólkinu. Forráðamenn
Sambandsins gera sér ljóst, að
mikið veltur á starfsfólkinu,
hvernig starfsemin gengur. Gagn-
kvæmt traust milli starfsfólks og
stjórnenda er mjög þýðingarmikið
fyrir farsælan rekstur og þrótt-
mikla og jákvæða starfsemi.
Næstu aðgerðir i félagsmálum
hljóta að beinast að sjálfum félags-
mönnunum. 1 þvi efni má minnast
á sérstakt félagsmannablað. En.
útgáfa þess er nú i athugun.
V
Ég er nú kominn að siðasta þætti
þessa ávarps og mun þá minnast
með nokkrum orðum á framtiðina.
Óneitanlega er nokkur heykviði i
þeim, sem i dag stjórna atvinnu-
rekstri hér á landi, og er það ekki
nýtt fyrirbæri. Það alvarlegasta
nú er það, að ekki hefur reynzt unnt
að stöðva hina öru verðbolgu, sem
hér hefur rikt. A undanförnum
þremur árum hefur útflutnings-
verð á frystum sjávarafurðum
meira en tvöfaldazt, en freðfiskur
er ein aðalútflutningsvara þjóðar-
innar. Ekki má gera ráð fyrir, að
þessar afurðir haldi áfram að
hækka, slikt væri óskhyggja. Gott
má teljast að hið háa verð, sem nú
rikir, haldist. A hinn bóginn hefur
framleiðslukostnaður vaxið það
mikið, að þar er ekkert á bætandi,
siður en svo. Útflutningsiðnaður er
sérstakt vandamál, þar sem verð-
lag hefur litið eða ekkert hækkað.
Hér er hvorki staður né stund að
ræða itarlega um vanda efnahags-
málanna. Þetta er þó eitt hið
þýðingarmesta atriði, þegar horft
er fram og hugað að rekstrar-
grundvelli kaupfélaganna og
nýjum verkefnum innan sam-
vinnuhreyfingarinnar. Augljóst er,
að einhverjar ráðstafanir verður
að gera. Veltur þá á miklu að unnt
sé að komast fyrir ræturnar. Það
sjálfvirka kerfi, sem nú er búið við
og skrúfar upp kaupgjald og
verðlag á vixl, hefur i sér inn-
byggða verðfellingu á islenzkum
gjaldmiðli. Það verður að taka
þessa skrúfu úr sambandi, en jafn-
framt að gæta þess, að rekstrar-
grundvöllur sé til staðar i
þýðingarmestu atvinnugreinum
þjóðarinnar.
Langtima aðgerðir i efnahags-
málum verða svo að miða að þvi að
viðhorf almennings til þessara
mála breytist. Það verður að
leggja höfuð áherzlu á að auka
rauntekjur fólks, án þess að fjölga
krónum, sem stöðugt falla i verði
og koma þyngst niður á láglauna-
fólki og sparifjáreigendum, sem
leggja atvinnurekstrinum til fjár-
magn.
En þegar samvinnumenn horfa
fram á 70 ára afmæli Sambandsins,
má ekki aðeins horfa fram til
dagsins á morgun og næstu
mánaða. Það má ekki láta vanda-
mál liðandi stundar byrgja útsýnið
til framtiðarinnar Þegar horft er
fram, hlýtur stærsta spurningin
að vera sú, hvern stakk samvinnu-
hreyfingin vill sniða sér i þjóðfélagi
framtiöarinnar.
Stakkur framtiðarinnar þarf að
sniðast þannig, að samvinnu-
hreyfingin megi verða jákvætt afl i
þjóðfélaginu á sem flestum
sviðum, að hún falli sem þýðingar-
mikill þáttur inn i það riki
velferðar og menningar, sem allir
góðir Islendingar óska þjóðinni til
handa Samvinnuhreyfingin hlýtur
að leggja áherzlu á lýðræði, frelsi
og sem mest jafnrétti þegnanna.
Hreyfingin sjálf grundvallast á lýð-
ræði og frelsi, frelsi fólks að ganga
i samvinnufélög, eitt atkvæði nvers
félagsmanns, án tillits til eignar-
aðildar. Frelsi til þess að keppa við
önnur félagsform á jafnréttis-
grundvelli. Hreyfingin þyrfti að
geta orðið sterkt afl til þess að efla
samstöðu og einingu með þjóðinni
og vinna á móti sundrungu. Hið
skefjalausa kapphlaup stétta þjóð-
félagsins að hrifsa til sin sem
stærsta sneið af þeirri köku þjóðar-
búsins, sem til skipta er á hverjum
tima, án tillits til afleiðinga fyrir
heildina, er svartur blettur á
islenzku þjóðfélagi i dag.
Ef samvinnuhreyfingin gæti i
framtiðinni orðið sáttaraðili milli
stetta, milli fjármagns og vinnu,
yrði hennar hlutverk talið ennþá
meira i islenzku þjóðlifi.
Hreyfingin vill eiga góð samskipti
við stjórnvöld, borgarstjórn og
stjórnir bæja- og sveitarfélaga og
leggur áherzlu á að vera góður
bandamaður við uppbyggingu
atvinnulifsins.
Þá telur hreyfingin mikilvægt, að
samstaða og gagnkvæmt traust
megi rikja milli verkalýðssam-
takanna og samvinnufélaganna.
Félagsmenn eru að stórum hluta
hinir sömu i þessum samtökum.
Bændur hafa frá upphafi verið
hinar styrku stoðir i islenskum
samvinnufélögum. Þeir hafa tvö-
faldra hagsmuna að gæta i sam-
vinnustarfinu, bæði sem fram-
leiðendurog neytendur. Samvinnu-
hreyfingin hlýtur að leggja mikla
áherzlu á, að þjónustan við landb-
únaðinn verði i framtiðinni sem
árangursrikust og komi að sem
mestu liði við farsæla þróun þessa,
eins af höfuðatvinnuvegum þjóðar-
innar.
Á alþjóðasviðinu er islenzk
samvinnuhreyfing þátttakandi i
Alþjóðasamvinnusambandinu.
Hreyfingin fagnar þeirri þiðu, sem
nú rikir innan Alþjóðasamvinnu-
sambandsins, en áhrifa kalda
striðsins milli stórveldanna gætti
þar einnig.
tslenzk samvinnuhreyfing hefur
styrkt þróunarsjóð Alþjóða-
samvinnusambandsins, en sjóður
þessi á að standa undir aðstoð við
þróunarlöndin. Samband isl.
samvinnufélaga hefur lagt af
mörkum i sjóðinn árlega i tvö ár
upphæð er nemur 5 pencum
enskum eða kr. 14.40 fyrir hvern
félagsmann innan Sambandskaup-
félaganna. Ef öll samvinnufélög
innan Alþjóðasamvinnusambands-
ins fylgdu þessu fordæmi, myndi
árlega renna i þennan sjóð tæpar 4
þúsund milljónir króna, en félags-
menn innan Alþjóðsamvinnusam-
bandins eru nú um 270 milljónir
talsins.
Á hinu efnahagslega sviði hlýtur
islenzk samvinnuhreyfing að þróa
þær rekstrargreinar, sem nú eru
starfræktar, i samræmi við kröfur
timans. Þar verður um að ræða að
auka hagkvæmni i vörudreifingu
og finna leiðir til þess að bæta
verzlunarþjónustu á sem flestum
sviðum. Auka þarf úrvinnslu
islenzkra afurða og efla sölustarf-
semi og markaðsleit innanlands og
utan. Segja má, að fyrirhugaðar
framkvæmdir hjá Sambandinu og
kaupfélögunum miðist einmitt við
þetta. Efling iðnaðar og leit að
nýjum iðngreinum er stórt fram-
tiðarmál. Halda þarf áfram að
vinna að þvi að samnorræn
samvinnuverksmiðja verði sett á
fót á Islandi, en það mál hefur
strandað i bili. Færa þarf út kviar á
sviði flutninga og þá ekki
einskorða sig við skiparekstur.
Efla þjónustugreinar fyrir
samvinnufélögin og taka skipulag
og stjórnun rekstrar til endur-
skoðunar. Stórauka þjálfun og
endurmenntun starfsfólks.Sinna
ferðamálum, sem nú snerta flesta
þegna þjóðfélagsins, og straumur
erlendra ferðam. til landsins fer
stöðugt vaxandi. 1 stuttu máli sagt:
Samvinnuhreyfingin á að vera opin
fyrir öllum þeim starfsgreinum i
þjóðfélaginu, þar sem vænta má
þess, að hún geti orðið að liði fyrir
fólkið i landinu.
Hvernig svo tekst að leysa hin
ýmsu framtiðarverkefni byggist á
ýmsu. Það byggist á vilja og sam-
stöðu félagsfólksins. Það byggist á
sterkri og ábyrgri forystu og
stjórnun Sambandsins og félag-
anna. Það byggist á fjármagni. 1
sambandi við f jármagnsupp-
bygginguna eru einmitt nýjar hug-
myndir i mótun, sem m.a. miða að
þvi, að almenningur eignist hluti
eða stofnfé i Sambandinu og
félögunum.
Unnið er nú að þvi að endurskoða
samvinnufélögin og samþykktir
Sambandsins og kaupfélaganna.
Fjármagnsuppbyggingin verður i
þeim efnum veigamikill þáttur.
Góðir hátiðargestir.
Ég hef nú i nokkru máli gefið yfirlit
um liðna timann, rætt um rekstur-
inn s.l. ár og vikið að helztu fram-
tiðarverkefnum, sem framundan
eru hjá okkur samvinnumönnum.
Enn hef ég þó ekki nefnt stærsta
framtiðarmálið, sem nú er sett ofar
öllum öðrum, en það mál varðar
ekki aðeins samvinnuhreyfingina,
heldur framtiðarafkomu allrar
islenzku þjóðarinnar. 1 þessu máli
er um það teflt, að unnt geti orðið
aö varðveita þá þjóðarauðlind, sem
hefur verið og mun verða um
ófyrirsjáanlegan tima grundvöllur
undir góðri lifsafkomu
þjóðarinnar.
Þessi þjóðarauðlind er hafið
umhverfis tsland, þangað sem við
íslendingar verðum á ókomnum
timum aö sækja meginhluta afurða
okkar, án tillits til þess, hversu vel
okkur kann að ganga að byggja
upp aðrar greinar atvinnulifsins,
og þetta stærsta framtiðarmál er
landhelgismálið.
Samvinnuhreyfingin fagnar þvi, að
nú hefur verið ákveðið að stiga
stórt og þýðingarmikið skref til
þess að vernda auðæfi hafsins um-
hverfis okkur með þvi að færa
fiskveiðitakmörkin út i 50 milur.
Samvinnuhreyfingin stendur
einhuga að baki þessari ákvörðun
og fagnar þvi, að alger samstaða
náðist um þetta þýðingarmikla lifs-
hagsmunamál þjóðarinnar á
Alþingi. Væri óneitanlega vel farið,
ef i framtiðinni gæti náðst slik sam-
staða um fleiri mál, er miklu varða
fyrir velferð og hagsæld
þjóðarinnar.
Ég vil nota tækifærið og lýsa yfir
þeirri skoðun samvinnuhreyfingar-
innar, að i landhelgismálinu sé
verið að tefla um örlög þjóðarinnar
i nútið og framtið. Þvi er land-
helgismálið eins konar örlgasin-
fónia islenzku þjóðarinnar, og það
er grundvallarnauðsyn, að enginn
falskur tónn heyrist við flutninginn
á þessu örlagaverki.
Samvinnuhreyfingin trúir þvi og
treystir, að i þessu máli geti fundizt
farsæl lausn fyrir okkur
Islendinga. Ef þær vonir rætast og
slik lausn finnst á árinu, þegar við
minnumst 70 ára afmælis samtaka
okkar, þá er naumast hægt að óska
betri afmælisgjafar til handa þeim
fjölda Islendinga til sjávar og
sveita, sem i dag mynda kaup-
félögin og Samband islenzkra sam-
vinnufélaga.
Landsins grróðnr
- yðar hróður
ISLAND!
Spegillimi
2. TBL. 42. ARG. MAÍ 1972 VEUD KR. 75
\ \ 'vwú auW A H/ ( EIT \
FÆST Á ÖL BLAÐSÖLUST LUM ÖÐUM
Vanur vörubílstjóri
Fjölskyldumaður óskar eftir atvinnu og
ibúð úti á landi.
Vinsamlegast sendið skriflegar upp-
lýsingar til blaðsins fyrir 1. júli, merkt
„Áhugi 1325”
^ ÚTBOÐ i
Tilboð óskast i eftirfarandi bygginga-
framkvæmdir fyrir Rafmagnsveitu
Reykjavikur:
1. Aðveitustöð við Hnoðraholt i Kópavogi.
2. Þrjú dreifistöðvarhús, viðsvegar um
borgina.
Útboðsgögn eru afhent i skrifstofu vorri
gegn 2.000 — króna skilatryggingu.
Tilboðin verða opnuð á sama stað.
INNKAUPASTOFNUN REYK3AVÍKURBORGAR
Fríkirkjuvegi 3 — Sími 25800
Læknaritari
Staða læknaritara við Landspitalann, geð-
deild Barnaspitala Hringsins, Dalbraut
12, er laus til umsóknar. Stúdentapróf eða
hliðstæð menntun æskileg, ásamt góðri
vélritunarkunnáttu. Upplýsingar um
starfið i sima 84611. Umsóknir með upp-
lýsingum um aldur, menntun og fyrri störf
sendist Skrifstofu rikisspitalanna, Eiriks-
götu 5, fyrir 31. júni n.k.
Reykjavik, 21. júni 1972
SKRIFSTOFA RÍKISSPÍTALANNA