Tíminn - 24.03.1973, Blaðsíða 13

Laugardagur 24. marz 1973.
TÍMINN
13
Útgcfandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Kitstjórar: Þór-
arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson,
Andrés Kristjánsson (ritstjóri SunnudagsblaAs Timans).
Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrif-
stofur i Fdduiutsinu við Lindargötu, simar 18300-18306. Skrif-
stofur í Bankastræti 7 — afgreiðslusimi 12323 — auglýsinga-
simi 19523. Aðrar skrifstofur: sfmi 18300. Askriftagjald 300 kr.
á mánuði innan lands, i lausasölu 18 kr. eintakið.
Hlaðaprent h.f.
-
AAalbiksskemmd-
irnar í Reykjavík
Á siðasta fundi i borgarstjórn Reykjavikur
urðu miklar og athyglisverðar umræður um
þær stórfelldu skemmdir, sem orðið hafa á
malbiksgötum borgarinnar, orsökum þeirra,
og hvaða ráð mætti finna til úrbóta.
Umræður þessar spunnust vegna tillögu,
sem borgarfulltrúar Framsóknarflokksins,
Alþýðubandalagsins, Alþýðuflokksins og
Samtaka frjálslyndra og vinstri manna fluttu i
sameiningu, þar sem lagt var til, að fram færi
sérfræðileg athugun, sem hefði það að mark-
miði, að fá sem raunhæfust svör við þvi, hvað
það raunverulega er, sem veldur mestu um
gatnaskemmdirnar, hvort þar er um að kenna
salti, snjónöglum, undirbyggingu við gatna-
gerðina, efninu, sem notað er i maldikið, lagn-
ingu þess á göturnar, veðráttunni, eða e.t.v.
öllum þessum þáttum að meira eða minna
leyti.
í öðru lagi gerði tillagan ráð fyrir, að rann-
sakað yrði, hvort saltburður á götur dregur i
reynd nokkuð úr slysahættu og hvað hann
kostar bileigendur árlega vegna örari ryð-
myndunar og lélegri endingar bilanna.
Þá var i tillögunni gert ráð fyrir, að leitað
yrði til færustu innlendra og erlendra sérfræð-
inga til að fá svör við framangreindum at-
riðum.
í framsöguræðu fyrir þessari tillögu sagði
Kristján Benediktsson m.a., að öllum hlyti að
blöskra þær stórfelldu skemmdir sem orðið
hefðu á flestum helztu umferðagötum borgar-
innar nú i vetur og allt það f jármagn, sem til
þyrfti að koma þeim i viðunandi ástand að
nýju. Þar væri án efa um marga milljónatugi
að ræða.
Með þessari tillögu er vissulega hreyft
mikilsverðu máli, sem vert er að hugleiða af
fyllstu alvöru. Gatnaskemmdirnar og slit á
ökutækjum þeirra vegna og skemmdir á bilum
vegna saltburðar á göturnar, er svo stórt mál,
að ekki ber að horfa i kostnað við rannsóknir og
athuganir, ef það mætti verða til þess, að úr-
ræði fyndust.
Eins og nú er virðist enginn vita, hvað gera
eigi. Jafnvel tæknimenn borgarinnar, sem
gerst ættu að vita, hrista bara höfuðið i ráða-
leysi og skella gjarnan skuldinni á umhleyp-
ingarnar, veðráttu, nagladekk eða slat. Þannig
virðist ástandið vera á þeim bæ, þvi miður.
Ekki ber að efa, að borgarbúar almennt taka
undir þessa þörfu tillögu og eru sammála þeim
rökum, sem að baki hennar liggja.
Borgarfulltrúar Sjálfstæðisflokksins höfðu
hins vegar mjög litla eða enga skoðun á þessu
máli og notuðu meirihluta sinn i borgarstjórn-
inni til að visa þvi til borgarráðs. Væntanlega
ætlast þeir til, að þar fái það hægt andlát.
Þannig er það æði oft, þvi miður, að afstaða
hins langþreytta meirihluta Sjálfstæðisflokks-
ins i borgarstjórn Reykjavikur er i litlu sam-
ræmi við óskir og þarfir borgarbúa.
Nicholas Carroll, The Sunday Times:
Stjórn Rhodesíu færist í
aukana í baróttu sinni
Orðsending fró ,,öndum feðranna" er dreift meðal
innfæddra ásamt myndum af líkum manna, sem
teknir hafa verið af lífi fyrir aðstoð við skæruliða
RIKISSTJÖRN Ian Smiths i
Rhodesiu hefir tekið anda.ætt-
flokkanna i sina þjónustu i
áróðursherferðinni gegn
skæruliðum. Sunday Times
barst um daginn furðuleg og
óræk sönnun á þessari nýju
aðferð i baráttunni við skæru-
liðana.
Tvennskonar flugritum er
dreift i þorpum innfæddra á
umráðasvæði ættflokkanna.
öðrum er ætlað að valda
beinni ógnun, en hin eiga að
ala á hefðbundnum ótta ætt-
flokkanna, og er þar jafnvel
bent á þá staðreynd, að mjög
alvarlegir þurrkar eru nú viða
i Rhodesiu.
Ritstjórn Sunday Times hef-
ir i höndum sýnishorn af þess-
um flugritum. Er það merkt
prentara rikisstjórnarinnar i
Salisbury i Rhodesiu. Flugrit-
inu virðist hafa verið dreift
meðal höfðingja þorpanna i
héraðinu, sem kennt er við
Darwinsfjall, en það er um 100
milur i norð-austur frá Salis-
bury. 1 héraði þessu hafa að
undanförnu verið gerðar árás-
irá býli hvitra manna handan
yfir landmæri Mozambique.
AÐALFYRIRSöGN flug-
ritsins er: ,,Til allra ibúa hér-
aðsins”. Þvi næst er orðum
flugritsins beint ,,til höfðingja,
ibúa, karla, kvenna og
barna”. Flugritið er prentað á
Shona-tungu og hljóðar vo i
lauslegri þýðingu:
,,Sum ykkar hafa hjálað
skæruliðum, sem koma til
þess að vekja ókyrrð meðal
ykkar ibúa héraðsins. Mjög
margir menn frá hinum ýmsu
þorpum hafa yfirgefið heimili
sin af ótta við skæruliðana,
eða af þvi að þeir óttast af-
leiðingar þess að hafa hiálpað
skæruliðunum. Mörgum þess-
ara manna hefir verið varpað
i fangelsi, þar sem þeir biða
dóms.
Mhondoro, andi ættflokks
ykkar, hefir sent ykkur þau
orð, að andar feðra ykkar séu
mjög óánægðir með ykkur.
Auk þess hefir Chiwawa
(mjög mikils metinn andi)
yfirgefið mann þann, sem
hann notaði sem meðalgöngu-
mann, af þvi að hann að-
stoðaði skæruliða.
AF þessum sökum hefir
ekkert regn fallið, uppskera
ykkar hefir brugðizt og yfir
vofir mikil hungursneyð. Eng-
inn getur hjálpað ykkur nema
rikisstjórnin, en þá verðið þið
að gera ykkur grein fyrir
þeirri skyldu ykkar aö hjálpa
henni i staðinn.
Búi nokkur ykkar yfir upp-
lýsingum, sem gætu leitt til
þess, að upp kæmist um
skæruliðana, felustaði þeirra
eða vopnageymslur, má sá
hinn sami ekki hika við að láta
lögreglunni þær i té eða her-
mönnum þeim, sem dveljast i
byggðarlagi ykkar.
Ef einhver ykkar veit um
einhvern, sem einhvern tima
hefir aðstoðað skæruliða, ber
honum einnig að segja það
lögreglunni eða hermönnun-
um. Hver og einn, sem veitir
skæruliðum aðstoð, verður að
gera sér ljóst, að hann fremur
mjög alvarlegan glæp, verður
eltur, tekinn höndum og hon-
um refsað”.
ANNAÐ flugrit ber yfir-
skriftina: „Orðsending frá
hinum mikla miðli Mhondoro
Mutota til alls hans fólks”.
Þetta flugrit er einnig prentað
á Shona-tungu og fer þýðing
þess hér á eftir:
,,Ég veit, að skæruliðar hafa
hertekið börn min Nehanda,
Chidyamawuyu og Chiwodza
Mamera. Ég sé einnig, að
meðalgöngumaður Chiwawa
hefir framið alvarlegan glæp.
(Gert er ráð fyrir, að þarna sé
átt við miðil, sem hafi veitt
skæruliðum aðstoð). Andar
feðranna vilja ekki blóðsút-
hellingar i landinu. Ég vinn
þvi með rikisstjórninni. Ég læt
ekki lif mitt við að aðstoða
skæruliða. Alls ekki. Ég þekki
þá. Þegar skæruliðar koma i
þetta byggðarlag verður að
eyða þeim, og fólkiö sjálft
verður að gera það i náinni
samvinnu við hermennina”.
ÓGNUN er beitt i þriðja
flugritinu, sem einnig er
prentað hjá prentara rikis-
stjórnarinnar i Salisbury. Efst
er skjaldarmerki rikisins, en
undir þvi stendur orðið
„Hokoyoyi” með stórum upp-
hafsstöfum, en það er Shona-
tunga og þýðir aðvörun.
Faman á þetta flugrit eru
prentaðar skýrar andlits-
myndir af þremur látnum Af-
rikumönnum, og standa eigin-
nöfn þeirra við myndirnar
ásamt nöfnum þorpanna, sem
þeir eru frá. Hinum megin á
flugritinu eru myndir af likum
mannanna og kemur þar
fram, að þeir hafa verið skotn-
ir. Þessum hroðalegu mynd-
um fylgir eftirfarandi orð-
sending á Shona-tungu:
„Þessir menn létu lif sitt af
þvi að þeir hjálpuðu skæru-
liðunum, sem berjast gegn
hermönnum vorum. Viröið þá
vel fyrir ykkur. Hjálpið ekki
skæruliðum. Segið lögreglunni
og hermönnunum, hverjir séu
skæruliðar. Friði verður ekki
komið á i þorpum ykkar nema
með þessum hætti”.
GREINILEGA kemur fram,
að árásir afrikanskra skæru-
liða hafa lamað mjög baráttu-
þrek hvitra ibúa Rhodesiu.
Þegar ég var þar á ferð fyrir
rúmum mánuði virtust hinir
hvitu ibúar landsins brjóta
heilann meira um þessa fram-
vindu en nokkuð annað. Þetta
heldur áfram og er ákaflega
áhrifarikt, þar sem athafnir
skæruliðanna tákna þá hættu,
sem 240 þúsund mönnum af
evrópskum uppruna stafar af
fimm milljónum Afriku-
manna, sem hafa engin áhrif á
það, hvernig landi þeirra er
stjórnað.
Ég lagði leið mina til borgar
Afrikumanna skammt frá
Salisbury og átti langar við-
ræður við innfædda menn,
sem oft ferðast til heima-
héraða ættflokkanna. Þessar
viðræður sannfærðu mig um,
að rikisstjórn Smiths skjátlast
alveg hrapallega þegar hún
telur ibúa hinna afmörkuðu
svæða ættflokkanna frum-
stæða, hamingjusama og fá-
fróða. Hinn barnalegi þjóð-
ræknisblær á flugritunum gef-
ur raunar góða hugmynd um
þetta.
SANNLEIKURINN er sá, að
stjórnmálavitund þorpsbúa er
mjög rik. Þeim voru afar vel
ljósar eðlilegar afleiðingar
ákvæða samningsuppkasts
valdhafanna i London og
Salisbury frá 1971, sem þeir
höfnuðu i fyrra. Litil þörf var
á þeim fyrirhafnarsömu
„barnaskýringum ”, sem
samnefndarmenn Pears lögðu
á sig þegar þeir voru að kynna
uppkastið.
Afstaða þorpsbúa til skæru-
liðanna hefir einnig tekið mjög
Framhald á bls. 27.
M Oiiki! » M i\í
JtV.A*»!H> Ktí \ >i

\Í> \ \rr*w ,
■Á'MV

—TK