Fréttablaðið - 26.05.2005, Blaðsíða 41

Byggingarstíll húsa nútím-
ans einkennist af funkis-
stílnum, sem kallar á frek-
ar einfalda hellulögn og
minni gróðursvæði.
„Síðastliðin 20 ár hefur BM Vallá
hannað útlit garða fyrir fólk án
endurgjalds með hjálp landslags-
arkitekts. Með tilkomu þess hag-
ræðis má segja að garðar fólks á
höfuðbogarsvæðinu hafi tekið
miklum breytingum frá því sem
áður gerðist,“ segir Gunnar Þór
Ólafsson, sölustjóri hjá BM Vallá.
„Í dag erum við farnir að bjóða upp
á þessa þjónustu á öllu landinu og
við sendum garðarkitekta hvert á
land sem er til þess að gera tillögur
um hönnun garða. Garðarkitekt-
arnir gera útlitsteikningu sem síðan
er útfærð í tölvu og sýnd eigend-
um. Að vonum eru verktakar mjög
ánægðir með að fá fullunnin gögn
í hendurnar þegar útfæra þarf hug-
myndir. Segja má að þegar hellu-
lagnir í görðum fólks fóru að taka
breytingum hafi gætt nokkuð róm-
antískra áhrifa, margir völdu brot-
inn stein eða lögðu hellur í hringi í
stað hefðbundinna beinna lína. Um
leið má segja að hellum í görðum
hafi almennt fjölgað á kostnað gró-
inna svæða. Fólk er ekki lengur
spennt fyrir því að eyða öllu sumr-
inu í garðvinnu, það vill viðhalds-
létta eða viðhaldsfría garða og geta
farið frá þeim í sumarfríið.“
Gunnar Þór gat þess að í dag gæti
að nokkru leyti afturhvarfs til eldri
tíma í hellulögnum. „Í byggingar-
stíl húsa nú, þar sem funkis-stíllinn
er áberandi, kýs fólk frekar einfald-
ari hellur, minni gróður og jafnvel
möl á stórum hluta garðs síns. Ég
verð einnig var við að eigendur
íbúðarhúsa velta því meira fyrir sér
að hellulagnirnar í garðinum séu í
takti við byggingarstíl hússins.
Einnig er algengara að fólk noti
hellur í bakgarða sína. Hellurnar
koma þá oft í staðinn fyrir palla,
sem þurfa mun meira viðhald. BM
Vallá hefur verið með hellusölu
undanfarin 20 ár og á þessum tíma
hefur myndast mikið úrval, sem
gerir eigendunum auðveldara um
vik að finna eitthvað við sitt hæfi,“
segir Gunnar Þór.
2 ■■■ { HÚS & GARÐAR }■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■
Þegar einu sinni er búið að
byggja hús verður það ekki
svo auðveldlega fjarlægt.
Þegar sú staðreynd er höfð
í huga skiptir miklu máli að
vanda vel til verks. Eins og
í öllum greinum er ákveðin
framþróun í þekkingu, það
besta er reynt að gera á
hverjum tíma.
„Hús eru alltaf nytjahlutir og mót-
ast af þörfum fólks á hverjum tíma.
Þau eru einnig hluti af ákveðnum
stað og þess vegna eru þau bundin
í tíma og rúmi. Gerð þeirra ræðst af
viðhorfum, gildismati og þörfum á
hverjum tíma,“ segir Pétur
Ármannsson, arkitekt hjá Listasafni
Reykjavíkur, sem þekkir vel til sögu
byggingarlistar á Íslandi.
„Út frá því er það mjög áhugavert
að skoða hús og þau segja mikið
um manninn og sögu hans þar sem
þrívíð form koma mikið við sögu. Á
hverjum tíma leitast menn við að
leysa viðfangsefnið fyrir ákveðnar
þarfir og fyrir ákveðna fjármuni.
Þegar kemur að fagurfræðilega
þættinum getur að líta ákveðna
hringrás eða sveiflur. Ef litið er til
sögunnar hefur pendúllinn verið að
sveiflast frá agaðri skynsemis-
hyggju eða naumhyggju yfir í and-
stöðu hans, rómantík og barokk,
jugend og art noveau. Í fyrra tilvik-
inu voru menn að leita að einfald-
leikanum og leita einfaldra leiða,
en þegar sama hugsun er í gangi
lengi verða menn leiðir á henni.
Arkitektúr er jú nytjalist og menn
móta húsin fyrst og svo móta húsin
mennina.
Það skiptir miklu máli að bygging-
ar eldist vel, því arkitektúr er ekki
list augnabliksins, byggingar
þarfnast þess að verða betri með
aldrinum. Góðar byggingar verða
menn aldrei leiðir á að sjá, þó svo
að þær séu skapaðar út frá tísku
hvers tíma. Ef við tölum um þróun-
ina á Íslandi, þá bendi ég á þá
miklu breytingu sem orðið hefur á
samfélaginu á einni öld. Torfhúsin
eru sennilega okkar merkilegasti
arkitektúr og hafa ef til vill ekki
verið kynnt nægilega erlendis.
Okkur hefur kannski ekki í húsum
nútímans tekist að finna aftur sál-
ina sem var í þeim.
Seint á 19. öld kom alda þar sem
menn náðu tökum á byggingu ís-
lensk grjóts en steinsteypan kom í
upphafi 20. aldar. Hún er endingar-
góð og tiltölulega ódýr. Það er
ástæðan fyrir því að steypan verð-
ur okkar aðalbyggingarefni. Menn
leituðu oft fyrirmynda í stein-
steypuhúsum erlendis í byggingar-
stílnum í upphafi. Á fjórða áratug
aldarinnar rísa heilu hverfin í
funkis-stíl. Síðan hafa ýmsar
sveiflur og tilbrigði gengið hér. Það
urðu ákveðin þáttaskíl 1930 þegar
klassíski tíminn vék fyrir funk-
sjónalisma. Um 1970 verður ákveð-
in viðhorfsbreyting sem tengja má
‘68-kynslóðinni. Þá fara menn að
meta gömul hús og það kemur
tímabil þar sem menn verða frá-
hverfir fagurfræði funksjónal-
ismanns. Um líkt leyti kemur í ljós
að steinsteypa var gölluð á tímabili
og farið var að klæða hús.
Á síðustu 10 árum hefur bygging-
arstíllinn hins vegar verið að fikra
sig aftur að funksjónalismanum,
hvort sem menn telja þá þróun í átt
til góðs eða ills. Mér finnst að Ís-
lendingar séu kannski ekki komnir
nægilega langt í byggingarlist, hún
er ekki tekin nógu alvarlega. Bygg-
ingarlist er viðfangsefni komandi
ára og hér gefst okkur tækifæri til
að búa til sérstakan stíl,“ segir
Pétur.
Tískusveiflur í hellulögnum
Hús eru menningarfyrirbæri