Tíminn - 03.06.1987, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 3. júní 1987
Tíminn 5
Halldór Asgrímsson sjávarútvegsráðherra:
Þrjár íeiðir til
stjórnunar fersk
f iskútf I utnings
' _ _ ■ /■ . x • .. # • / x / . #■ . . ■ ».
- í gegnum kvóta, verðjöfnunarsjóð og útflutningsleyfi.
Forsendan er ákveðin samstaða meðal hagsmunaaðila
Halldór Ásgrímsson sjávarút-
vegsráðherra sagði í samtali við
Tímann í gær að þrjár leiðir kæmu
til greina eða einhvers konar sam-
bland af þeim, til þess að takast á
við þann vanda sem skapast hefur
vegna aukins útflutnings á ferskum
fiski annars vegar og hráefnaskorti
hjá fiskvinnslufyrirtækjum hins
vegar. Þessar þrjár leiðir eru: 1) að
beita heimildum sem gefast undir
núverandi fyrirkomulagi fiskveiði-
„Okkur líst ágætlega á það að
ferskfiskútflutningurinn ráðist af
þjóðhagslegum forsendum," sagði
Kristján Ragnarsson við Tímann í
gær þegar hann var inntur eftir áliti
útgerðarinnar á hugmyndum
Verkamannasambandsins um ák-
veðna takmörkun á útflutningi á
ferskum fiski. „Það hefur verið
þjóðar hagur að selja ferskan fisk.
Af hverju erum við að selja kola í
Bretlandi, karfa og ufsa í Þýska-
landi þegar það fæst fyrir það ef ég
man rétt 188 milljónir miðað við
skráningu á verðinu hér heima en
727 milljónir í brúttótekjur af
þessu erlendis? Þetta er þjóðhags-
lega hagkvæmt og af hverju ætli
fiskvinnsluaðilar, sem eru að lang
mestum hluta að flytja þennan fisk
út að vera að því nema þeir sjái að
það er þjóðhagslega hagkvæmt.
Þeir sjá sér hag af því sem um leið
er þjóðhagslegur hagur,“ sagði
Kristján Ragnarsson ennfremur.
Aðspurður um hvort þetta gilti
einnig um útlutning á þorski sagði
Kristján það rétt að það væri ekki
eins arðbært. „En ástæðan fyrir því
að ég tek út þessar tegundir er
kannski vegna þess að Magnús
Gunnarsson hefur verið að tala um
ufsasöluna til Þýskalands, þar sem
við seldum 800 tonn fyrstu 4 mán-
uðina í fyrra en 2600 tonn núna.
Verðið hefur samt hækkað um
40% milli ára þrátt fyrir þessa
aukningu. Og við fáum 135 millj-
ónir fyrir þetta þar í staðinn fyrir
að við hefðum fengið 35 milljónir
fyrir það hjá Magnúsi, ef ég má
orða það svo,“ sagði formaður
LÍÚ. „Svo eru menn að tala um að
það sé svo voðalega slæmur hlutur
að vera að selja mönnum ferskan
fisk og að við séum að stuðla að því
að þeir taki fram gamlar vélar til
þess að fara að vinna fisk af því að
við færum þeim hann. Ástæðan er
náttúrlega sú að við færum þeim
fiskinn því þeir borga svo hátt verð
fyrir hann. Ég vil bara segja: taki
þeir fram fleiri vélar til þess að
borga okkur meira fyrir ufsann,“
bætti Kristján við.
Kristján sagði jafnframt að hann
stjórnunar um að skerða frekar en
gert er fiskveiðiheimildir þeirra
sem flytja afla óunninn úr landi, 2)
að stýra ferskfiskútflutningnum í
gegnum veitingu útflutningsleyfa,
3) að flýta því að niðurstaða fáist
um framtíð verðjöfnunarsjóðs,
þannig að ferskfiskútflutningur og
fiskvinnslan standi jafnt að vígi
gagnvart sjóðnum.
“Það sem ég tel vera aðalatriði í
þessu er að niðurstaða fáist um það
væri ekki hlynntur því að gefa
útlendingum fisk og því yrðu menn
að horfast í augu við það að í
útflutningnum þyrfti að stjórna
framboðinu. „Við höfum verið að
biðja um stuðning stjórnvalda við
það að fá að stjórna framboðinu en
ekki fengið neinn," sagði Kristján.
Hann benti á að útgerðarmenn
hafi alltaf þurft að búa við útflutn-
hvaða leið menn vilja fara. Það
hefur ekki náðst um þetta sam-
staða, hvorki innan stjórnsýslunn-
ar né meðal hagsmunaaðila. Það er
því mikilvægt verkefni framundan
að reyna að samræma þessi sjón-
armið," sagði Halldór Ásgrímsson.
Varðandi stýringu í gegnum veit-
ingu útflutningsleyfa sagði Halldór
að formlega heyrðu þessi leyfi ekki
undir sjávarútvegsráðuneytið og
viðskiptaráðuneytið ekki viljað
ingsleyfi og heimild til að beita
slíkum leyfum væri fyrir hendi í
viðskiptaráðuneytinu. „Ég sé enga
aðra leið, eins og þetta mál stendur
í dag, en að því sé beitt að
einhverju marki. Þá að því gefnu
að það sé gert innan þeirra
skynsamlegu marka að ferskfis-
kmarkaðurinn sé nýttur eins og
aðrir markaðir," sagði Kristján.
gera miklar breytingar á þessu.
„Hins vegar höfum við hér í sjávar-
útvegsráðuneytinu mjög lengi talið
að það þurfi að kanna þessa leið í
samráði við hagsmunaaðila í sjáv-
arútveginum. Slíkar viðræður hafa
hins vegar ekki átt sér stað að
neinu marki," sagði sjávarútvegs-
ráðherra. Aðspurður um hvort
hann teldi eðlilegra að slík leyfi
heyrðu undir sjávarútvegsráðu-
neytið eins og tillögur VMSÍ gera
ráð fyrir sagði Halldór að það væri
í raun ekki á dagskrá hvar yfir-
stjórn þessara mála væri fyrr en
menn væru búnir að komast að
niðurstöðu um hvernig ætti að
skipa útflutningsmálunum. Hins
vegar taldi hann að það gæti að
mörgu leyti verið eðlilegra og þægi-
legra í framtíðinni að slík útflutn-
ingsleyfi heyrðu undir sjávarút-
vegsráðuneytið en viðskiptaráðu-
neytið.
Halldór benti á þann möguleika
að jafna ósamræmi milli vinnslu og
ferskfiskútflutnings, en ekki er
greitt í Verðjöfnunarsjóð af fersk-
um fiski, en það er nú gert af
saltfiski og útlit er fyrir að það
verði einnig gert af frystum fiski.
Verðjöfnunarsjóður hefur það
hlutverk að jafna út verðsveiflur
milli tímabila, þannig að greitt er í
sjóðinn þegar hátt verð fæst fyrir
afurðir en úr honum þegar verð fer
niður fyrir ákveðið mark. Engar
breytingar voru gerðar á Verð-
jöfnunarsjóði þegar sjóðakerfi
sjávarútvegsins var stokkað upp í
fyrra þar sem ekki náðist samstaða
um slíkt milli hagsmunaaðila í
sjávarútveginum. „Ég er þeirrar
skoðunar að þarna þurfi að vera
Sambandsstjórnarfundur
Verkamannasambands íslands
ályktaði um útflutning á ísfiski á
dögunum.
Komu fram miklar áhyggjur á
þessum fundi um þróun í sjávarút-
vegi þar sem útflutningur á fersk-
um fiski ógnar atvinnuöryggi fisk-
vinnslufólks í mörgum byggðarlög-
um hér á landi.
Af þessu tilefni ályktaði Sam-
bandsstjórnarfundur VMSÍ að
fundurinn teldi brýnt að snúa þess-
ari þróun við hið allra fyrsta og
lagði eftirfarandi til:
1. Allur útflutningur á ísuðum
fiski verði háður leyfi sjávarútvegs-
ráðuneytisins.
2. Við veitingu leyfa verði tekið
mið af þjóðhagslegri hagkvæmni
útflutnings á ísuðum fiski.
3. Verði kvótaskipting áfram
notuð sem tæki til stjórnunar fisk-
veiða, skal ekki eingöngu miða
kvóta við veiðiskip, heldur verði
fullt tillit tekið til fiskvinnslunnar í
þeim efnum.
4. Öll sala á óveiddum fiski
(kvóta) verði bönnuð.
Halldór Ásgrímsson.
samræmi á milli, en vandinn er
hins vegar með hvaða hætti skuli
greitt út úr sjóðnum að því er
varðar ferskan fisk, það er ekki
vandamál hvað varðar inngreiðsl-
ur,“ sagði Halldór.
„Að sjáfsögðu eiga stjórnvöld
að hafa forystu í þessum efnum og
það er það sem við vorum að tala
um í fyrra haust þegar við ræddum
um að endurskipuleggja útflutn-
inginn,“ sagði sjávarútvegsráð-
herra þegar hann var spurður um
hvort stjórnvöld ættu ekki að hafa
forystuhlutverk í þessum efnum.
„Stjórnvöld hafa haft forystu um
það að breyta Verðjöfnunarsjóðn-
um, en ekki klippt á þann hnút enn
sem komið er vegna þess að menn
hafa verið að vonast eftir því að
samkomulag næðist.“
Þriðja leiðin sem ráðherra
nefndi sem möguleika til stjórnun-
ar útflutnings á ferskum fiski felur
í sér að kvóti skipa skerðist frekar
en hann gerir nú við það að skipin
selji fiskinn óunninn úr landi. Sam-
kvæmt núverandi reglum nemur
þessi skcrðing 10% af því magni
sem selt er út með þessum hætti.
Halldór sagði að lokum að nú
væri orðið mjög brýnt að fá niður-
stöðu í þessi mál og fyrir sitt leyti
kæmu allar ofangreindar leiðir til
greina, eða þá einhvers konar
sambland af þeim öllum. -BG
Á árinu 1986 jókst útflutningur
á ísfiski um 140% og hefur greini-
lega stóraukist það sem af er þessu
ári og virðist vera að ná til æ fleiri
landsvæða.
Innanlands og erlendis hefur á
undanförnum árum verið varið
tugum milljarða króna til uppbygg-
ingar í fiskiðnaði og til að vinna
markaði. Allt útlit er fyrir að með
óheftri þróun missum við markaði
okkar erlendis til samkeppnisþjóða
okkar. Þá myndi blasa við byggða-
röskun meiri en áður hefur þekkst,
fjöldaatvinnuleysi og gjaldþrot
sveitarfélaga.
Einnig hefur verið upplýst að
stór hluti þess ísfisks, sem fluttur
er út, er keyptur af fiskvinnslufyrir-
tækjum erlendis, en ekki seldur
beint til neytenda eins og haldið
hefur verið fram.
VMSÍ samþykkir ekki að ís-
lenskir útgerðarmenn eigi fiskimið-
in við landið.
VMSÍ mun fylgjast náið með
þróun þessara mála og láta hana til
sín taka. -SÓL
Ferskum fiski landað.
Kristján Ragnarsson framkvæmdastjóri LÍÚ:
Eina leiðin í stöðunni er
að beita útflutningsleyfum
- fiskvinnslan sjálf stærsti útflutningsaöili ferskfisks
Ályktanir Verkamannasambandsins:
Fiskvinnslan fái
líka sinn kvóta