Tíminn - 29.11.1987, Blaðsíða 13

Sunnudagur 29. nóvember 1987
Tíminn 13
Hinn ungi ritstjóri Tímans. Þórarinn er Nestor íslenskra blaðamanna og handhafí blaðamannaskírteinis númer eitt.
Á þingi S.Þ. 1958. Þórarinn er hér ásamt þeim Guðmundi í. Guðmundssyni, þáverandi
utanríkisráðherra, og Thor Thors, formanni ísl. sendinefndarinnar.
indum. Sendandi var Jónas
Jónsson frá Hriflu. Hann hélt
síðan áfram að senda mér þing-
tíðindin þangað til ég hóf nám
við Samvinnuskólann haustið
1931.
Ég gekk þá strax í Félag ungra
Framsóknarmanna. Pá voru að
hefjast deilur þær í Framsóknar-
flokknum, sem leiddu til klofn-
ings hans 1933. Þær voru mikið
til umræðu í FUF veturinn 1931-
1932 og lenti á mér að vera einn
helsti talsmaður svokallaðra
Jónasarmanna. Ég mun hafa
verið yngstur þeirra, sem tóku
þátt í þessum kappræðum, en
ekki staðið mig verr en það, að
Jónas fór að telja mig efni í
stjómmálamann og ákvað að
láta mig hefja starf við Tímann
að loknu námi við Samvinnu-
skólann.
Það reyndist mér ávinningur í
þessum umræðum, að þegar ég
var 15 ára gamall, hafði ég átt
þátt í stofnun ungmennafélags í
Fróðárhreppi og verið kosinn
formaður þess.
Ekki sat ég í Samvinnuskólan-
um allan tímann, heldur sagði
mig úr honum, þegar tveir mán-
uðir voru eftir af náminu seinni
veturinn. Ástæðan var sú, að ég
hafði verið valinn af FUF til að
taka þátt í útvarpsumræðum
ungra stjórnmálamanna.
Kommúnistar höfðu þá gerst
aðsópsmiklir í skólunum og Jón-
as Jónsson því beitt sér fyrir
þeim reglum, að nemendur
tækju ekki opinberlega þátt í
stjórnmálum. Undirþessarregl-
ur varð ég að beygja mig. Ég fór
því úr skólanum í samráði við
Jónas, sem var þá skólastjóri
hans, en fékk leyfi hans til að
taka próf um vorið. Ég var 18
ára þá og yngstur þeirra, sem
tóku þátt í umræðunum.
Að loknu prófi við Samvinnu-
skólann, hóf ég að starfa við
Tímann og vann síðan óslitið
við blöð Framsóknarflokksins
til 1984 eða í rúmlega hálfa öld.
Ritstjóri Nýja dagblaðsins varð
ég 1936, þá 21 árs, og Tímans
1938, þegar þessi tvö blöð voru
sameinuð. Tilviljun réði því eig-
inlega, að ég varð ungur rit-
stjóri. Atvikin höguðu því
þannig, að ég varð að skrifa
mikið af stjórnmálagreinum
Nýja dagblaðsins og Tímans síð-
ustu þrjár vikurnar fyrir kosnin-
garnar 1934. Guðbrandur
Magnússon, fyrsti ritstjóri
Tímans, var eftirlitsmaður minn
og lærði ég mikið undir stjórn
hans. Guðbrandur réði svo
mestu um það, að ég varð rit-
stjóri Nýja dagblaðsins í mars
1936.
Ég varð um svipað leyti for-
maður FUF í Reykjavík og
síðar fyrsti formaður Sambands
ungra Framsóknarmanna, sem
var stofnað 1938. Ég minnist
með ánægju veru minnar í sam-
tökum ungra Framsóknar-
manna. Þó var ég næstum búinn
að kljúfa þau á síðasta þingi
SUF, sem ég sat, en ég fékk þá
samþykkt með naumindum, að
aldurshámarkið væri 30 ár. Þetta
byggði ég á því, að í samtökum
ungs fólks, þyrfti að vera hæfileg
endurnýjun.
Mig dreymdi ekki um þing-
mennsku á þessum árum. Þó fór
ég í framboð í Gullbringu- og
Kjósarsýslu 1942 móti Ólafi
Thors. Framsóknarflokkurinn
var þá nær fylgislaus þar, en
fólksflutningar voru þá ekki
byrjaðir þangað að ráði. Sjálf-
stæðisflokkurinn hafði verið ein-
ráður þar, nema í Grindavík,
þar sem Einar í Garðhúsum
hafði ráðið ríkjum, en hann var
mikill vinur Jónasar Jónssonar.
Það fylgi var nú horfið að mestu.
Það bætti nokkuð úr þessu, að í
Keflavík átti Framsóknarflokk-
urinn einvalalið undir forustu
Danivals Danivalssonar kaup-
manns, eins áhugamesta og hug-
sjónaríkasta liðsmanns Fram-
sóknarflokksins fyrr og síðar.
Ástæðan til þess, að ég fór í
þetta framboð var sú, að enginn
hafði fengist til þess að fara í
framboð á móti Ólafi. Mér
fannst þá heppilegt ungum
manni að fara í baráttuna, þar
sem hún var einna heitust og
vonminnst. Þetta reyndist mér
líka góður skóli og margt
skemmtilegt gerðist í þessari
kosningahríð, sem ég rifja þó
ekki upp að sinni.
Ég varð síðar þingmaður
Reykvíkinga í 19 ár og þótti það
skemmtilegur tími. Blaða-
mennska hefur þó alltaf verið
mér hugleiknari en þing-
mennska. Blaðamennskan skap-
ar líka meiri möguleika til áhrifa
ef menn eru að sækjast eftir
þeim. Blaðamenn gera sér oft
ekki nægilega ljóst, að í raun eru
þeir oft mestu valdamenn þjóð-
arinnar.
Nú þegar ég er sestur í helgan
stein, eins og oft er sagt um
okkur, sem höfum látið af aðal-
starfi, lít ég með þakklæti til
liðins tíma. Sú söguritun, sem
ég hefi fengist við undanfarið,
hefur gert mér ljóst, að tuttug-
asta öldin er merkasta öldin í
sögu íslendinga og þjóðin hefur
aldrei átt betri tíma, ef síðasti
áratugurinn verður líkur hinum
fyrri. Hinu get ég ekki neitað,
að mér þykja nú ýmsar blikur á
lofti, einsog hóflítill innflutning-
ur einkaaðila á erlendu fjár-
magni, sem hefur leitt ti! gífur-
legrar ofþenslu, en afleiðing
hennar er byggðaröskun, jafn-
vægisleysi í launamálum og
verðbólga, sem er að verða lítt
viðráðanleg og hefur grafið
grunninn undan fastgengisstefn-
unnj. Ekki minna skuggalegar
þykja mér þær fyrirætlanir að
ætla að fara að fjárfesta íslenskt
sparifé í útlöndum meðan ís-
lensk fyrirtæki glíma við mikinn
fjárskort. Ég hefi aldrei haft
oftrú á Seðlabankanum, en samt
held ég það ekki til bóta, að þau
völd, sem honum eru ætluð,
virðast nú að miklu leyti komin
í hendur Kaupþings og Fjárfest-
ingarfélagsins.
Þrátt fyrir þetta vil ég vera
bjartsýnn og vona, að þjóðin
átti sig í tíma. Til þess benda
skoðanakannanir um vaxandi
fylgi umbótasinnaðs og gætins
miðjuflokks.
Ég vil svo ljúka þessu spjalli
mínu með þeim ummælum, að
ég er ekki í hópi þeirra manna,
sem þykjast sjá afturför hjá
þeirri stofnun eða fyrirtæki, sem
þeir hafa unnið við. Mér finnst
Tíminn nú vera í sókn eftir
nokkra lægð og þótt ritstjórarnir
eigi þar sinn hlut, er ekki minna
um það vert, að Tímanum hafa
bæst á síðari misserum margir
nýir starfskraftar, sem eiga
drjúgan þátt í viðreisn hans. Að
mínu mati, hefurTíminnsjaldan
verið betur mannaður en nú, og
vissulega er mér það gleðiefni.