Morgunblaðið - 12.05.2006, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 12. MAÍ 2006 29
UMRÆÐAN
STEFNT hefur verið að samein-
ingu Lífeyrissjóðs Bolungarvíkur
(LB), við annan lífeyrissjóð, um
nokkurt skeið. Stjórn LB setti sér
nokkur meginmarkmið sem stefna
bæri að með sameiningu.
Að auka áhættudreifingu, ná betri
ávöxtun til lengri tíma litið og að taka
upp aldurstengda ávinnslu réttinda.
Aukin áhættudreifing næst með
því m.a. að tengjast landfræðilega
fjarlægum sjóði sem
hefur ólíka samsetn-
ingu sjóðfélaga miðað
við LB, bæði hvað varð-
ar atvinnugreinar sem
sjóðfélagar starfa við
og aldurssamsetningu
sjóðfélaganna. Stækk-
un efnahags sjóðsins er
mikilvægur þáttur
varðandi samtryggingu
sjóðfélaganna. Há-
mörkun lífeyrisréttinda
er svo það markmið
sem allir lífeyrissjóðir
hljóta auðvitað að stefna að.
Sameining LB við tryggingadeild
Frjálsa lífeyrissjóðsins (FL) þjónar
vel þeim markmiðum sem stjórn LB
hefur sett sér.
Félagar í FL eru 22 þúsund og hef-
ur fjölgað um 10 þúsund á síðustu
þremur árum. Félagar í LB eru hins
vegar fjögur þúsund. Þá eru inn-
borguð iðgjöld í FL tífalt meiri en í
LB. Ennþá er mjög lítið útstreymi í
formi lífeyris úr FL, reyndar minna í
krónum talið, en úr LB, þrátt fyrir
mikinn stærðarmun á sjóðunum.
Ástæðan er mismunandi aldursdreif-
ing sjóðfélaga í sjóðunum tveimur.
Staða LB krefst þess að réttindi sjóð-
félaga verði færð niður og verður svo
gert til að jafnræði sé með sjóð-
félögum LB og Frjálsa við samein-
inguna. Lífeyrisgreiðslur verða þó
ekki lækkaðar að sinni þar sem þess
er vænst að hagræði vegna samein-
ingarinnar verði búið að bæta skerð-
inguna innan fimm ára. Að öðrum
kosti hefði skerðing lífeyrisgreiðslna
þurft að koma til núna.
Fjárfestingarstefnan
lykilatriði ávöxtunar
Ávöxtun sjóðsins er bein afleiðing
af fjárfestingarstefnu hans. LB hefur
á undanförnum árum verið með fjár-
festingarstefnu, sem kalla má
áhættufælna. Hún
byggist á því að til-
tölulega lítil áhætta er
tekin í hlutabréfum og
er markmiðið samtals
20% í innlendum og er-
lendum hlutabréfum.
Hverfandi líkur eru á
að slík fjárfesting-
arstefna geti leitt til
neikvæðrar ávöxt-
unar.Til samanburðar,
hefur Frjálsi lífeyr-
issjóðurinn fjárfesting-
arstefnu sem hefur að
markmiði að vera með 40% í inn-
lendum og erlendum hlutabréfum.
Hærra hlutfall hlutabréfa gefur
væntingar um hærri ávöxtun til
lengri tíma litið. Hins vegar má þá
búast við meiri sveiflum í ávöxtun á
milli ára. Sjóðfélagasamsetningin
hefur mikil áhrif á þá áhættu sem
sjóðstjórnin getur leyft sér að taka í
fjárfestingarstefnunni. Sjóður með
lágan meðalaldur er með mikið inn-
streymi fjármagns samanborið við
útstreymi, þar sem lítill fjöldi sjóð-
félaga er farinn að taka við lífeyri.
Frjálsi lífeyrissjóðurinn hefur verið
með góða ávöxtun á undanförnum ár-
um, eða 15,9% nafnávöxtun und-
anfarin 3 ár. Hrein eign FL til
greiðslu lífeyris eykst verulega við
sameininguna eða úr 7,1 milljarði í 10
milljarða sé miðað við síðustu ára-
mót.
Aldurstengd ávinnsla réttinda
Sjóðfélagar í FL ávinna sér aldurs-
tengd réttindi. Þannig vega inn-
borguð iðgjöld yngra fólks mun
þyngra í ávinnslu réttinda, en fólks
sem farið er að nálgast lífeyristöku,
sökum aldurs.
Meðfylgjandi línurit sýnir þetta
glöggt. En á línuritinu má einnig lesa
hvernig ávinnslu er háttað hjá nokkr-
um öðrum lífeyrissjóðum. Í öllum til-
fellum er verið að reikna með að
greidd sé inn jafnhá upphæð, (sam-
tals framlag launþega og atvinnurek-
anda, kr. 10.000). Línuritið sýnir
hvers virði sú innborgun verður í líf-
eyrisréttindum á ári, þegar kemur að
töku lífeyris.
Ekki fer á milli mála að Frjálsi líf-
eyrissjóðurinn er mjög góður val-
kostur, í samanburði við aðra lífeyr-
issjóði, ef litið er til ávinnslu réttinda.
Vegna aldurstengingar réttinda,
hafa margir lífeyrissjóðir farið þá leið
að leyfa „eldri“ sjóðfélögum að halda
áfram jafnri ávinnslu réttinda, en það
er yfirleitt hagkvæmt fyrir þá sem
eru komnir yfir 42 ára aldur. LB ger-
ir þetta með þeim hætti að „eldri“
sjóðfélagar sækja um uppfærslu rétt-
inda, þar sem tekið er tillit til vænt-
anlegrar framtíðarávinnslu réttinda í
samanburði við aldurstengda
ávinnslu. Útreiknaður mismunur er
síðan notaður til að uppfæra réttindi
viðkomandi. Eftir það eru allir sjóð-
félagar LB, sem nú verða félagar í
Frjálsa lífeyrissjóðnum í aldurs-
tengdri ávinnslu. Væri ekki um þessa
leiðréttingu að ræða, þá hefði mátt
ætla að „eldri“ sjóðfélagar bæru
skarðan hlut frá borði. Svo er þó alls
ekki, samanber framangreinda upp-
færslu réttinda þeirra. Hagur yngri
sjóðfélaga af aldurstengingu er aug-
ljós, sé línuritið skoðað.
Áframhaldandi starfsemi
í Bolungarvík
Lífeyrissjóður Bolungarvíkur hef-
ur ætið haft litla yfirbyggingu. Fram-
kvæmdastjóri sjóðsins til margra ára
hefur verið Steinunn Annasdóttir og
hefur hún gegnt því starfi í hluta-
starfi. Sparisjóður Bolungarvíkur
hefur gert þjónustusamning við
Frjálsa lífeyrissjóðinn um þjónustu
við sjóðfélaga og mun þjónusta við
sjóðfélaga í Bolungarvík, fremur
aukast en minnka. Breytingar á
rekstrarfyrirkomulagi sjóðsins hafa
þannig ekki áhrif í atvinnulegu tilliti.
Það er von stjórnar Lífeyrissjóðs
Bolungarvíkur að sameining sjóðsins
við Frjálsa lífeyrissjóðinn sé heilla-
spor í sögu sjóðsins og megi verða til
þess að tryggja hag sjóðfélaga Líf-
eyrissjóðs Bolungarvíkur sem allra
best.
Hámörkun lífeyris-
réttinda og aukin
áhættudreifing
Elías Jónatansson fjallar um
markmið með sameiningu
Lífeyrissjóðs Bolungarvíkur
við annan lífeyrissjóð
’Að auka áhættudreif-ingu, ná betri ávöxtun til
lengri tíma litið og að
taka upp aldurstengda
ávinnslu réttinda.‘
Elías Jónatansson
Höfundur er formaður stjórnar
Lífeyrissjóðs Bolungarvíkur.
TÍMAMÓT eru í virkjunarsögu Ís-
lands í dag þegar forseti Íslands
leggur hornstein að
stöðvarhúsi Kára-
hnjúkavirkjunar, lang-
stærstu vatnsaflsvirkj-
unar sem reist hefur
verið á Íslandi. Til að
leysa þetta mikla verk-
efni farsællega hafa
margir lagt hönd á
plóg, bæði innlendir og
erlendir sérfræðingar
og fyrirtæki, og grund-
vallast sú vinna fyrst
og síðast á þekkingu og
kunnáttu þeirra sem
þar hafa komið að mál-
um.
Við hjá HRV Eng-
ineering viljum nota
tækifærið á þessum
tímamótum og óska
Landsvirkjun til ham-
ingju með þetta stór-
virki því það er ekki
sjálfgefið að lítið land
eins og Ísland búi yfir
þeirri hátækniþekk-
ingu sem til þarf til að
hanna og byggja mann-
virki á borð við Kára-
hnjúkavirkjun.
Þegar Búrfells-
virkjun, fyrsta stór-
virkjun á Íslandi, var
reist fyrir næstum fjór-
um áratugum hófu Íslendingar að til-
einka sér þá þekkingu í virkjanagerð
sem erlendir verkfræðingar og verk-
takar fluttu með sér. Þekkingaröflun
Íslendinga í stóriðjumálum hélt
áfram við byggingu álversins í
Straumsvík, einkum við stækkun
verksmiðjunnar um miðjan tíunda
áratuginn. Þekkingu íslenskra tækni-
manna á því sviði óx enn frekar fiskur
um hrygg við byggingu Norðuráls
fyrir rúmum áratug og er nú svo
komið að íslenskir verk- og tækni-
fræðingar geta sinnt öllum verk-
efnum sem leysa þarf af hendi þegar
álver eru hönnuð og byggð. Gott
dæmi um það er að nýjasti áfangi ál-
vers Norðuráls, sem tekinn var í
notkun fyrr á þessu ári, var hannaður
af Íslendingum og bygginga-
framkvæmdirnar voru
að mestu í höndum Ís-
lendinga. Þá sinna ís-
lenskir tæknimenn fjöl-
mörgum vandasömum
verkefnum við hönnun
og byggingu álvers
Fjarðaáls í Reyðarfirði.
Með stórframkvæmd-
unum við Búrfell og í
Straumsvík, sem vissu-
lega voru umdeildar á
sinni tíð, var lagður
grunnur að þeirri tækni-
þekkingu sem síðan hef-
ur nýst til uppbyggingar
íslensks atvinnulífs á
öðrum sviðum. Við þessi
verkefni, og önnur sem
af þeim hafa leitt, hafa
þúsundir íslenskra
tæknimanna fengið at-
vinnu. Sú kunnátta og
þekking, sem Íslend-
ingar búa nú yfir í virkj-
anamálum, er fyrir all-
mörgum árum orðin
útflutningsvara. Sama á
nú orðið við um þá há-
tækniþekkingu sem til
er orðin í landinu við
hönnun og byggingu ál-
vera.
Það er bjargföst
skoðun mín að án þessa
reynslubrunns, sem virkjana- og ál-
versframkvæmdirnar hafa verið,
væri verk- og tæknimenntun hér á
landi á lægra stigi en raunin er, sam-
félagið allt væri mun einsleitara og
lífskjör almennings í landinu öllu
mun lakari en nú er.
Hornsteinn
íslenskrar
tækniþekkingar
Eyjólfur Árni Rafnsson skrifar
í tilefni þess að hornsteinn er
lagður í dag að stöðvarhúsi
Kárahnjúkavirkjunar
Eyjólfur Árni Rafnsson
’… án þessareynslubrunns,
sem virkjana- og
álversfram-
kvæmdirnar
hafa verið, væri
verk- og tækni-
menntun hér á
landi á lægra
stigi en raunin
er …‘
Höfundur er framkvæmdastjóri
HRV Engineering, verkfræði-
þjónustu í eigu Hönnunar,
Rafhönnunar og Verkfræðistofu
Sigurðar Thoroddsen.
TÍMI TIL AÐ AUKA LÍFSGÆÐI Í
BORGINNI, FJÖLGA ÍBÚUM OG
STÓRAUKA FRAMBOÐ LÓÐA
Skipulagsstefna Sjálfstæðisflokksins og önnur stefnumál á betriborg.is
LAUGARDAGINN 13. maí hefur
undirbúningsnefnd á vegum Íþrótta-
og ólympíusambands Íslands í staf-
göngu ákveðið að halda
stafgöngudag. Eins og nafnið
bendir til er stafganga ganga með
sérhannaða stafi og hentar hún fólki
á öllum aldri og óháð líkamlegu
ástandi. Markmiðið með staf-
göngudegi er að kynna íþróttina fyr-
ir almenningi og hvetja til aukinnar
hreyfingar og útiveru, sem um leið
eykur vellíðan líkama og sálar.
Stafganga (Nordic Walking) er
upprunnin í Finnlandi en eftir miðja
síðustu öld var byrjað að nota staf-
göngu sem þjálfunaraðferð fyrir
gönguskíðamenn þar í landi. Fólst
þjálfunin í því að
ganga sumarlangt
með stafi til að halda
sér í góðu líkamlegu
formi á milli keppn-
istímabila. Það var svo
ekki fyrr en árið 1997
sem farið var að kynna
og markaðssetja staf-
göngu í Finnlandi.
Upp frá því hefur hún
farið sem eldur í sinu
um hinar Norð-
urlandaþjóðirnar og
norðanverða Evrópu,
auk þess sem hún hefur verið að ná
fótfestu í Ameríku og Asíu. Hér á
landi er íþróttin ung en það eru ein-
ungis rúm þrjú ár frá því að staf-
ganga var fyrst kynnt hér og var það
gert í tengslum við kvennahlaupið í
Garðabæ. En eins og
við var að búast hafa Ís-
lendingar tekið þessari
skemmtilegu íþrótt afar
vel og hefur hún átt sí-
auknum vinsældum að
fagna hér á landi, enda
áhrifarík aðferð til lík-
amsþjálfunar og
brennslu.
Umfram venjulega
göngu má lýsa áhrifum
stafgöngu á eftirfar-
andi hátt.
 Virkjar og styrkir
vöðva efri hluta líkamans 40%
 Eykur brennslu um 20%
 Þjálfun mikilvægasta vöðva
líkamans, hjartans, eykur hjartslátt
um 16%
 Súrefnisupptaka eykst um 46%
 Stafganga er notuð í end-
urhæfingu fyrir fólk sem er að ná
sér eftir meiðsl og eins þykir hún
góð fyrir gigtar-, hjarta- og lungna-
sjúklinga sem meðferðarúrræði
 Góð fyrir einstaklinga yfir
kjörþyngd, stafirnir taka álagið af
stoðkerfi líkamans s.s mjöðmum,
hnjám og ökklum
Af þessari upptalningu minni á
ágæti stafgöngu ætti að vera ljóst að
þessi íþrótt ætti að geta hentað vel
flestu fólki. Það er fjöldinn allur af
fólki sem ekki getur hugsað sér að
fara og stunda líkamsrækt innan
dyra. Stafganga er svarið fyrir það
fólk.
Það er gleðilegt að Íþrótta- og ól-
ympíusamband Íslands skuli veita
þessari skemmtilegu íþrótt þá at-
hygli að halda stafgöngudag og
bjóða almenningi upp á ókeypis
kynningu á íþróttinni. Hvet ég alla
sem eiga þess kost að koma í Laug-
ardalinn og kynna sér stafgöngu á
morgun, laugardaginn 13. maí.
Hægt er að kynna sér stafgöngu á
vefnum www.stafganga.is eða
www.olympic.is.
Stafgöngudagurinn á morgun
Guðný Aradóttir fjallar um
stafgöngu sem þjálfunaraðferð
’Það er gleðilegt aðÍþrótta- og ólympíusam-
band Íslands skuli veita
þessari skemmtilegu
íþrótt þá athygli að halda
stafgöngudag og bjóða
almenningi upp á ókeypis
kynningu á íþróttinni.‘
Guðný Aradóttir
Höfundur er stafgönguþjálfari
og er í undirbúningsnefnd fyrir
stafgöngudaginn.