Morgunblaðið - 01.12.2006, Blaðsíða 30

daglegt líf
30 FÖSTUDAGUR 1. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Leiksýning Brynju Bene-diktsdóttur, Ferðir Guð-ríðar, hefur farið sigurförum heiminn og fetað í fót-
spor hinnar víðförlu Guðríðar Þor-
bjarnardóttur sem leikritið er
byggt á og raunar ferðast víðar en
hún. Leikritið hefur verið sýnt í ell-
efu Evrópulöndum, víða í Banda-
ríkjunum og Kanada, á Filipps-
eyjum í Asíu og nú í haust fór hópur
Brynju til Kólumbíu í Suður-
Ameríku á alþjóðlega leiklistarhátíð
og þótti svo einstök upplifun að
leikstjórinn er á því að fara þangað
aftur.
Verkið skrifaði Brynja á ensku
árið 1997 en var fyrst sýnt 1998 í
Dublin á Írlandi og hlaut strax af-
skaplega góðar viðtökur, í Irish In-
dependant mátti lesa að þetta væri
„sýning sem allir yrðu að sjá“. Átta
leikkonur hafa farið með hlutverk
Guðríðar og nú er Brynja að vinna
verkið upp á nýtt á íslensku og
munu Íslendingar fyrst fá að sjá
það flutt á móðurmálinu í upphafi
næsta árs. Hún nýtur þar liðstyrks
hinnar fjölhæfu leikkonu Valdísar
Arnardóttur sem hefur þegar getið
sér gott orð fyrir túlkun á þýsku og
ensku útgáfunni.
„Við lékum fyrir fullu húsi í hálf-
an mánuð í Dublin og þetta var að-
allega leikhúsfólk sem mætti. Á
sýningum okkar í Kanada í mörgum
borgum og bæjum komu áhorf-
endur sem voru margir hverjir vel
að sér um Ísland og sumir að kynna
sér sögu forfeðra sinna – og var
hálfgerð nostalgía í gangi. Í Nuuk á
Grænlandi lékum við á ensku fyrir
framhaldsskólanemendur og há-
skólafólk en Grænlendingar vildu
að sýningin hefði tvískipt hlutverk:
annars vegar að þjálfa nemendur í
ensku og hins vegar hnykkja á sögu
þeirra, um Grænlendinga og Íslend-
inga í fornöld. Í fyrra sýndum við
svo verkið á þýsku í nokkrum borg-
um í Þýskalandi við góðar und-
irtektir,“ rifjar Brynja upp, „og til
Kólumbíu vildi ég komast aftur. 700
manns sóttu eina sýninguna og var
það almenningur sem skildi lítið í
ensku. Það var svo ánægjulegt að
sjá að fólkið meðtók alveg sýn-
inguna því hún er mjög myndræn,
það fylgdist með öllu án þess að
skilja tungumálið. Því fannst þessi
sýning koma sér mikið við vegna
tengsla hennar við landkönnuðinn
Kólumbus sem landið er nefnt eftir
þrátt fyrir að hann hefði aldrei
komið þangað.“
Borgin Santa Marta var útnefnd
samkvæmt nýjum lögum leiklist-
arborg Kólumbíu á þessari al-
þjóðlegu leiklistarhátíð og leikhóp-
urinn frá Íslandi talinn eiga
stærstan þátt í þeim heiðri sem eina
leikhúsið frá Evrópu en enginn ann-
ar leikhópur þaðan hafði fyrr treyst
sér að heimsækja Kólumbíu vegna
þess óorðs sem fer af landinu um
dráp og gíslatöku á útlendingum.
„Þjóðin er að hreinsa sig af þessari
ímynd en leikhópurinn var settur
undir vernd hersins. Mikil fátækt
og atvinnuleysi hrjáir almenning en
eiturlyfjabarónar og óþjóðalýður í
þeirra þjónustu ríkja í fjöllunum.
Við urðum aldrei vör við áreiti en
kynntumst vel þessu lífsglaða og
gestrisna fólki og dönsuðum með
því um götur. Menningin lifir í
dansinum og fjörugri músíkinni
hvað sem á dynur,“ lýsir Brynja.
Höfðar til allra
„Af allri þessari reynslu sé ég að
leiksýningin virkar alls staðar,
hverjir sem áhorfendur eru, þetta
er ekki landkynning heldur hreint
og klárt leikhús. Sem höfundur og
leikstjóri hef ég svo mikil forrétt-
indi að geta fylgst með viðbrögðum
óskaplega ólíks fólks. Ég tek sjálf
alltaf þátt í sýningum, t.d. í sam-
bandi við hljóð eða ljós. Hingað til
hef ég ekki selt sýningarréttinn á
verkinu, kannski vegna þess að
leikstjórnin spilar geysilegt hlut-
verk í útkomunni.“ Mikill fjöldi hef-
ur séð Ferðir Guðríðar annaðhvort í
Skemmtihúsinu á Laufásvegi 22 í
Reykjavík eða á erlendri grund.
Ferðin heldur áfram. Brynja og
Erlingur Gíslason, eiginmaður
hennar, og Seylan ehf. ætla að
vinna heimildarmynd um Ferðir
Guðríðar á næsta ári og er hún
hugsuð sem eins konar fléttusaga
þar sem lífs- og ferðasaga Guðríðar
í sýningunni fléttast inn í ferðalög
leikhópsins sjálfs vegna sýning-
arinnar. „Það er áríðandi að halda
áfram ferðalaginu þótt ég vildi
gjarnan hætta en við erum farin að
fara á svo fjarlægar slóðir að það er
orðið erfitt að fjármagna þetta. En
eiginlega neyðist ég til að halda
áfram til að geta unnið myndina og
þá hefði ég viljað dreifa leikkon-
unum á löndin, þar nýt ég krafta
leikkvenna eins og hinnar ensku
Caroline Dalton sem býr hérna og
er að leika í Best í heimi í Iðnó.
Hún fer til Tasmaníu með mér ef
við þiggjum boð þangað. Það yrði
lengsta ferðalag Guðríðar til þessa.“
Sólveig Simha sem lék Guðríði í
París á eftir að sýna fyrir frönsku-
mælandi fólk í Kanada og eins er í
farvatninu að æfa Eddu Mac Kenz-
ie, íslenska leikkonu búsetta í Tor-
onto, fyrir sýningar þar.
Gott leikhús kynnir sig sjálft
„Við ætlum til Pakistans, músl-
imalands, og þar verður sérstakt að
sýna þetta verk um kristna for-
móður okkar Íslendinga í sátt við
heiðið umhverfi sitt. Ástandið í
heiminum hefur svo lítið breyst frá
tímum Guðríðar, hremmingar fólks
eru ekkert ósvipaðar þeim sem hún
gekk í gegnum, baráttan við nátt-
úruöflin, pestir og hungur, erjur
milli kynþátta og trúarbragða, svo
dæmi séu nefnd. Í verkinu er hún
sættir manna og velur friðinn,“ seg-
ir leikstjórinn Brynja.
Velgengni sýningarinnar er sér-
stök í ljósi þess að hún hefur aldrei
haft neinn umboðsmann, valið er úr
boðum sem berast frá þeim sem
hafa séð sýninguna hér heima eða
erlendis. „Ef ég myndi leggja mig í
líma við að koma Ferðum Guðríðar
á framfæri þá myndi sýningin aldr-
ei stoppa.“ Lifandi dæmi þess að
gott leikhús kynnir sig sjálft.
Undir vernd hersins í Kólumbíu
Ferðir Guðríðar í leik-
stjórn Brynju Benedikts-
dóttur hafa farið vítt og
breitt um heiminn rétt
eins og kvenhetjan Guð-
ríður Þorbjarnardóttir.
Þuríður Magnúsína
Björnsdóttir hlýddi á
ferðasögu Brynju.
Leikhópurinn Björn Gunnlaugsson, Ingvar Þórisson, Erlingur Gíslason, Brynja Benediktsdóttir og Valdís Arnar-
dóttir (sitjandi) á leið til Santa Marta í Kólumbíu, Suður-Ameríku, á alþjóðlega leiklistarhátíð, með leiktjöld og
kvikmyndavélar í tveimur kistum. Þau komust ekki á leiðarenda fyrr en eftir 40 klukkutíma.




       
 

      !

    

 
 " #
$  
 %  &  
 '  !  

()* + ,- '. /  0   1

%
2 3 
  4 +25   675+

  7 
 * " 
*    
"  $ 


# 8

 

- -

9 2
!"    + 5 *    #- 3 

 

thuridur@mbl.is
BEINT bak í 90 gráða vinkli frá
sitjanda er ekki æskileg stelling
við skrifborðið, samkvæmt rann-
sóknum sem skoskir og kanadískir
vísindamenn hafa gert og Aften-
posten greinir frá.
Vísindamennirnir notuðu nýja
tækni við að taka myndir af hrygg-
súlu 22 manneskna. Skoðaðar voru
þrjár mismunandi setstellingar
þeirra.
Í fyrsta lagi hölluðu þær sér
fram við skrifborðið, í öðru lagi
sátu þær með bakið í 90 gráðu
vinkli og loks hölluðu þær sér aft-
ur í um það bil 135 gráður. Á með-
an rannsökuðu vísindamennirnir
álagið á hryggsúluna og bakvöðv-
ana. Niðurstaðan var sú að 90
gráða stellingin hafði mesta álagið
í för með sér en hryggurinn hvíld-
ist mest við að honum væri hallað
aftur. Er bent á að í þeirri stell-
ingu fái hryggurinn á sig form
sem komist einna næst S-laginu
sem honum er eðlilegt þegar stað-
ið er.
Best að halla aftur
AP
Setið Beinu baki í 90 gráðu vinkli
fylgir mesta álagið.
heilsa
Davíð Hjálmar Haraldsson orti áárlegum laufabrauðsdegi stór-fjölskyldunnar:
Allan daginn önnum kafinn var,
iðjusamur hérna gat ég setið
og laufabrauðið lostafagurt skar.
Leiftursnöggt að kveldi það var etið.
Hálfdan Ármann Björnsson Hlégarði
tekur undir með Davíð Hjálmari:
Maðurinn yrkir á við tvo,
– andsvar lítið stoðar –,
laufabrauð úr leirnum svo
lipur sker og hnoðar.
Kristján Bersi Ólafsson hefur ólíkan
smekk og skrifar: „Ég er ekki að norð-
an heldur að vestan og kynntist ekki
laufabrauði fyrr en á fullorðinsárum,
og þótti það þá, satt að segja, heldur
bragðdaufar kræsingar. Um langt skeið
hef ég að vísu þurft að narta í laufa-
brauð á jólunum vegna mægða og ann-
arra tengsla við Norðlendinga, en ég
háma það ekki í mig.“ Hann yrkir:
Lítið ég er fyrir laufabrauð;
lít á það sem platkökur.
En mér finnst ég hafa eignast auð
ef ég kemst í flatkökur.
Af laufabrauði
og flatkökum
pebl@mbl.is
VÍSNAHORNIÐ
KRUMPAÐ andlitið í speglinum
ætti að kæta okkur því hrukk-
urnar eru hluti af varnarkerfi
okkar gegn krabbameini. Þetta
sýnir ný rannsókn á vegum
danskra samtaka sem berjast
gegn sjúkdómnum og Berlingske
Tidende greinir frá.
Af og til fer eitthvað úrskeiðis í
einni af mörgum milljörðum
frumna líkamans. Þá kemur
varnarkerfi hans að góðum not-
um. Stundum drepur það hina
skemmdu frumu strax en í öðrum
tilfellum er fruman send á eins
konar hvíldarheimili, sem kemur
í veg fyrir að hún breytist í
krabbameinsfrumu. „Við það
verður fruman skyndilega gömul
á skömmum tíma og liggur svo
árum skiptir án þess að hún
bregðist við einu né neinu í lík-
amanum. Að lokum deyr hún,“
segir Torben Falck Ørntoft, pró-
fessor við sjúkrahúsið í Skejby.
Þó að fruma sé send í hvíld
kemur engin önnur í hennar stað
og það skilur eftir ákveðin spor.
Þetta leiðir til þess að húð manna
lendir í erfiðleikum með að end-
urnýja sig og hrukkur myndast.
Af sömu ástæðu gróa sár hægar
eftir því sem fólk eldist.
„Ef öldrunin væri ekki til stað-
ar myndu frumurnar þróast yfir í
krabbameinsfrumur en þær ein-
kennast einmitt af því að fjölga
sér hratt. Ef einhver uppgötvaði
aðferð til að halda húð og líkama
ungum væri hætta á að þar með
yrði fótunum kippt undan varn-
arkerfi líkamans og hætta á
krabbameini myndi aukast.
Þannig að valið stæði milli
krabbameins og aldurs,“ bætir
Ørntoft við.
Öldrun hamlar
gegn krabbameini
Reuters
Elli Hrukkur eru af hinu góða.
Heimagisting á besta stað í bænum. Býður alla Íslendinga velkomna.
Geymið auglýsinguna.
Sími 0045 3297 5530 • Gsm 0045 2848 8905 • www.lavilla.dk
Kaupmannahöfn - La Villa