Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1998, Page 4

Náttúrufræðingurinn - 1998, Page 4
Hverjir eiga HÁLENDIÐ? Um fátt hefur verið meira rætt undanfarna mánuði og misseri en áform Landsvirkjunar um virkjanir og tilheyrandi miðlunarlón á hálendinu. Ekkert virðist áköfustu virkjunar- mönnum heilagt. Það á ekki bara að sökkva Eyjabökkum og Þjórsárverum; jafnvel Detti- foss á að leggja í krana - og skrúfa svo bara frá ef þjóðhöfðingja ber að garði! Þessi áform eru leifar af úreltri stóriðju- stefnu 7. og 8. áratugarins þegar fátt þótti til bjargar vesælli þjóð annað en raforkusala til stóriðju. Álverið í Straumsvík var reist 1967 eftir hatrammar pólitískar deilur, en þær snerust ekki um Búrfellsvirkjun sem slíka. Og enda þótt deilt hafi verið unr Járnblendi- verksmiðjuna á Grundartanga, nýtt álver á sama stað og stækkunina í Straumsvík, þá snerust þær deilur ekki um virkjanirnar sem að baki liggja, heldur um hugsanlega mengun frá iðjuverunum, um atvinnustefnu og um byggðapólitík. Umræðan og viðhorf manna hefur breyst mjög á tiltölulega stuttum tíma: Nú deila menn um fórnarkostnaðinn - um það hvort setja eigi verðmiða á íslenska náttúru. Um- ræðan snýst ekki um það hvort reisa eigi álver í Reyðarfirði eða á Keilisnesi, hversu stórt það eigi að vera, hvort það eigi að vera með þurr- eða vothreinsibúnaði eða hvort það eigi að vera í 49 eða 51% eigu útlendra auðhringa. Nei, nú er spurt hvort við - nú- lifandi íslendingar - höfum leyfi til að drekkja ósnortnum náttúruperlum á hálend- inu og eyða þar með mikilvægum búsvæðum plantna og dýra unr aldur og eilífð. Höfum við leyfi til slíks? Nei, síður en svo. Hálendið er ekki okkar eign. Við höfum ekki fengið það í arf frá foreldrum okkar heldur höfum við það aðeins að láni frá börnununr okkar og börnum þeirra. Þess vegna höfum við ekki leyfi til að fórna Dettifossi, Eyja- bökkum og Þjórsárverum. En hver er ástæðan fyrir þeirri almennu viðhorfsbreytingu sem orðin er? Batnandi efnahagur og ný tækni hafa gert æ stærri hópi fólks kleift að njóta hálendis- ins, ef ekki þar þá heima í stofu, í sjónvarp- inu, í Morgunblaðinu og jafnvel í Kringl- unni. Alkunna er að menn sakna ekki þess sem þeir þekkja ekki. Til skamms tíma þekktu fáir af eigin reynslu til þeirra staða sem í húfi eru. Aukin útivist en ekki síður málefnaleg og upplýsandi umræða um gildi þessara stórbrotnu víðerna hefur snortið streng í hjörtum landsmanna, streng sem nú er þaninn. Æ fleiri vilja nú bjarga hálendinu, og skila þessum einstöku og viðkvæmu svæð- um ósnortnum til komandi kynslóða. í sumar og haust höfum við orðið vitni að árangursrfkri samvinnu útivistarfólks, lista- manna og náttúrufræðinga, fjölmiðla, Ijós- myndara og fréttamanna, sem tekið hafa höndum saman um að kynna landsvæðin sem á að sökkva. Greinaflokkur Morgun- blaðsins um Landið og orkuna, þar sem nýjustu tölvutækni var beitt til að sýna hvaða breytingar munu verða á ásýnd landsins, var til fyrirmyndar. Og nú hefur enn bæst í safn upplýsinga um náttúru fyrir- hugaðra virkjanasvæða norðan Vatna- jökuls: Glettingur, tímarit um austfirsk máeefni, er að þessu sinni helgaður fræðslu um náttúru svæðanna og fyrirhugaðar virkjanir. Það verður þá ekki vegna þess að menn vita ekki hvað þeir eru að gera... Alfheiður Ingadóttir. 82

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.