Náttúrufræðingurinn - 1949, Side 41

LÍTIL ATHUGUN VIB KLEIFARVATN
87
sé stöðugur í sömu átt, þ. e. inn í Lambhagatjörn. Seint í ágústmán-
uði 1941 mældu þeir Geir Gígja og Helgi Sigurðsson, verkfræðing-
ur, rennslið inn í ósinn, og mældist það 282.5 lítrar á sekúndu.
Rennslið inn í Lambhagatjörn hefur verið skýrt svo af öllum, sem
um það hafa ritað, að vatn sigi niður í botni tjarnarinnar og streymi
burt til norðurs neðanjarða;r. Annarri skýringu er vart heldur til
að dreifa, svo framarlega sem rennslið er stöðugt í sömu átt.
En þess ber að gæta, að straumurinn í ósnum var aðeins athug-
aður að sumarlagi eða a. m. k. að vatninu auðu, og við slík skilyrði
má ætla, að vindur og uppgufun valdi hægum straumum í vatninu
einkum á yfirborði. Sunnanvindur gæti valdið straumi í efsta vatns-
laginu inn ósinn, og myndi þá að vísu myndasl annar straumur í
gagnstæða átt niðri við botn, en lians myndi ekki gæta á rekaldi,
sem flyti ofan á. Enn fremur má ætla, að í þurrki sé uppgufun á
flatareiningu meiri úr grunnu vatni og litlu en úr djúpu og stóru,
þ. e. meiri úr Lambhagatjörn en Kleifarvatni, því að a. m. k. fram
yfir mitt sufnar verður grunnt vatn að öðru jöfnu hlýrra en djúpt og
í þurrkum yfirleitt má búast við lægxa rakastigi neðsta loftlagsins
yfir litlum vatnsfleti en stórum.
Mér er ókunnugt um, hvernig veðri var liáttað í þau skipti, sem
straumurinn í ósnum var atliugaður. Enn fremur munu flestar þær
athuganir aðeins liafa verið gerðar á yfirborði óssins, athugaðar
ltreyfingar einhvers rekalds, fljótandi í vatnsskorpunni. Af þessum
ástæðum hafði ég ekki sannfærzt fyllilega um, að stöðugur straumur
væri inn í Lambhagatjörn né niðursig ætti sér stað í botni hennar.
Loks hafði ég í fyrra vor kastað spýtu í ósinn til að forvitnast um
strauminn. Hún barst að vísu norður á bóginn, en afar liægt, svo að
mér fannst sunnanvindinum, sem þarna blés þessu sinni, einum vel
ætlandi að ráða öllu um ferðir hennar. Þess verður þó að geta, að
í fyrra vor var hærra í Kleifarvatni og ósinn því dýpri og breiðari en
nokkru sinni áður, síðan þessa straums varð vart. Þess vegna lilaut
straumurinn að vera hægari en áður (jafnvel þó að rennslið liafi
aukizt af sömu ástæðum).
Nú (20. marz s.l.) voru Kleifarvatn, ósinn og Lambhagatjörn ísi
lögð að því undan skildu, að allstór vök var á Kleifarvatni surinan-
vert við miðju, um 3 km veg frá ósnum. Við slík skilyrði gat ltvorki
vindur né uppgufun valdið neinu um straum í ósnum. Nú var tæki-
færi til að athuga, hvort rennsli væri í honum inn í Lambhagatjörn.
Ef svo reyndist, varð engu um kennt nerna niðursigi í tjörninni.