Náttúrufræðingurinn - 1955, Qupperneq 58

50
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
liægt að hafa á móti því, að velja sem neotypur íslenzk sýnishorn
í stað þeirra, sem eyðilögðust í Halle í Þýzkalandi í síðasta stríði.
AUSZUG
Neuer l'Nanic fiir eine Federlaus des Merlin.
{Degeeriella rufa drosti nom. nov.).
Der 1874 von Falco subbuteo, F. columbarius und F. peregrinus beschriebene,
1950 von mir auf den Merlinfalken als Kennwirt festgelegte Nirmus mitzschi Giebel
ist als objektives Homonym zu Nirmus nitzschi Ponton, 1871, nomenklatorisch un-
giiltig und wird durch Degeeriella rufa drosti noin. nov., benannt zu Ehren von
Prof. Dr. R. Drost, Leiter der Vogelwarte Helgoland, Wilhelmshaven, Deutschland,
ersetzt. Es werden Neotypen fiir die Form errichtet.
G. Timmermann.
Valurinn og rjúpan
Skæðasti óvinur rjúpunnar er valurinn, enda er hverri þeirri rjúpu
bani búinn, sem hann leggur í einelti, nema þegar einhver óvænt
höpp verða henni til bjargar. Það er merkilegt, hvað rjúpan óttast
manninn lítið, eins og hún hefur verið ofsótt af honum. Þekki ég það
af eigin reynslu, hvað hún getur verið spök, þótt byssuskotin dynji á
henni. En þegar valurinn kemur fljiigandi og „veifar vængjum breið-
um“, þá er friðurinn úti. Það eru vængir valsins, sem rjúpan óttast
meira en byssuskotin. Þótti það jafnan happaskot að gefa valnum
rauðan belg fyrir gráan, þegar menn voru á rjúpnaveiðum. Þegar
hann lék lausum liala, reyndu allar rjúpur að forða lífi sínu með því
að fljúga í allar áttir. En sjaldan varð þeirri rjúpu undankomu auð-
ið, sem valurinn tók í einelti; lauk þeirri herferð vanalega svo, að
saman dró og rjúpan féll dauð til jarðar. Settist valurinn þá makráður
að herfangi sínu og gæddi sér á henni um stundarsakir. En allt í einu
rekur hann upp óp svo skerandi hátt, að það heyrðist úr fjarlægð.
Var því trúað, að þegar hann væri búinn að éta það mikið af rjúp-
unni, að harm sæi hjarta hennar, þá iðraðist hann eftir að hafa fram-
ið þetta ofbeldisverk og sæi þá fyrst, að hann hefði myrt hálfsystur
sína. Frá því væri máltækið komið: „Kennir ekki fyrr en kemur að
hjartanu".
Þegar ég var á barnsaldri heyrði ég oft ofan úr Bæjarfellinu (hjá
Húsafelli) þetta eina hljóð, sem valurinn rak upp, þegar hann var