Samvinnan - 01.12.1964, Blaðsíða 30

Hermann Jónsson í stofu sinni heima á Yzta-Mói.
Annað þeirra tveggja fé-
laga, sem stofnuð voru aust-
an Skagafjarðar í lok heims-
ítyrjaldarinnar fyrri, var
Samvinnufélag Pljóta-
manna. Fljótin eru fögur
sveit og grasgefin, en snjó-
þungt er þar um vetur og
hafnarskilyrði erfið á Haga-
nesvík, þar sem félagið hef-
ur bækistöS sína.
Einn af stofnendum fé-
lagsins og í fremstu röð for-
ustumanna þess frá byrjun
var Hermann Jónsson, bóndi
í Yzta-Mói. Fréttamaður
Samvinnunnar sótti Her-
mann fyrir skömmu heim og
ræddi við hann um sögu og
starf félagsins, ásamt fleiru.
Hermann er Vestfirðingur að
ætt, þótt starfsaldur hans
hafi mestallur verið helgað-
ur Skagafirði. Hann er fædd-
ur á Bíldudal 12. desember
1891. Á Yzta-Mói hefur hann
búið ríðan 1918. Kona Her-
manns er Elín Lárusdóttir og
eiga þau níu börn.
— Samvinnufélag Fljóta-
manna var stofnað 1919,
sagði Hermann. — Þá voru
samgöngur erfiðar og því
eðlilegt að Skagafjörður
skiptist milli fleiri en eins
kaupfélags. Nú er öldin önn-
ur, hvað þetta snertir, sam-
göngutækni hefur fleygt
stórum fram, og með tilliti
til þess verður auðveldara að
hafa félögin stór. Stór félög
hafa t. d. meiri möguleika
hvað snertir fjölbreytni
vörulagera og betri þjónustu.
— Hve stórt er félagssvæð-
ið ykkar?
— Það voru tveir hreppar,
Holts- og Haganeshreppur,
aiem stóöu að stofnun fé-
lagsins, og þeir standa að því
enn. Fjórir menn úr hvorum
hrepp völdust til að undir-
búa stofnunina.
— Hverjar voru fyrstu
framkvæmdir á vegum fé-
lag ins?
— Sama ár og félagið var
stofnað, var hafist handa
V erzlunarhættir
kaupm ann ann a
gerðu mig að
sannfærðum
samvinnumanni
um byggingu sláturhúss og
henni lokið. Kom sér þá vel,
að fyrsti kaupfélagsstjórinn,
Guðmundur Ólafsson, bóndi
í Stórholti, var einnig bygg-
ingameistari. Fyrst í stað
hafði félagið aðeins á boð-
ttólum helstu nauðsynjavör-
ur, en mjög lítið af smávarn-
ingi. Voru vörurnar þá af-
greiddar í pakkhúsi. Sölubúð
opnuðum við 1925. Áður hafði
verið byggt vörugeymsluhús.
— Þú hefur verið nýkom-
inn í Fljótin, þegar hafist
var handa um félagsstofn-
unina?
— Já, en í Skagafjörðinn
sjálfan var ég þá fluttur fyr-
ir alllöngu. Þangað kom ég
fyrst 1909 og þá á Hofsós,
sem starfsmaður til Popps-
verzlunarinnar þar. Sú verzl-
un var ein öfluga-ta kaup-
mannaverzlunin í héraðinu í
þann tíð, hafði aðalbækistöð
á Sauðárkróki. Síðar vann ég
um hríð á Sauðárkróki hjá
Sameinuðu verzlununum,
sem voru einskonar af-
sprengi Gránufélagsins.
— Þau ár hafa efalaust
orðið þér nokkur skóli?
— Já, það má segja. Verzl-
unarhættirnir hjá kaup-
mannaverzlunum, sem ég
starfaði við, voru á þá leið,
að efnabændur sættu allt
öðrum og betri kjörum en
ímábændur. Og áður en
vörumat kom til sögunnar,
var ekki alltaf verið að fást
um, þótt gæði vörunnar, sem
fátæklingunum var seld,
væru ekki upp á þaS bezta.
Það var þetta, sem gerði mig
að sannfærðum samvinnu-
manni.
— Hvert fórstu svo þegar
þú hættir hjá þeim Samein-
uðu?
— Þá fór ég að búa í
Núverandi kaupfélagsstjóri
Samvinnufélags Fljótamanna,
Garðar Viborg.
30 SAMVINNAN