Samvinnan - 01.12.1964, Blaðsíða 50

urárdal var ekki löng. Ár og gil
byltust fram, vatnsmiklar og
straumþungar, en nú voru þær
brúaðar svo þær hindruðu ekki
för vegfarandans. Enda ekkert
klassiskt kvæði orkt um Vala-
gilsá. Hefði Valagil verið brúað,
er skólapilturinn frá Möðru-
völlum var á ferðinni fyrir
rúmum 80 árum, væru bók-
menntir okkar einum gim-
steininum fátækari.
Ekki er hægt að fara svo um
veginn hjá Kotum í Norð-
urárdal, að ekki komi í hug-
ann hve þreyttum og hröktum
vegfarendum, sem komnir
voru um Öxnadalsheiði, hefir
verið það mikil sæla, er komið
var í hlaðið, og þeim veitt þau
þægindi, er kostur var.
Eitt af þeim mörgu erfið-
leikum, sem kynslóðir liðinna
alda urðu við að búa, og voru
óumflýjanlegir, voru ferðalögin.
Víða er þeirra getið í sögum og
minningum. En er komið var á
bæina þar sem einlæg gestrisni
var auðsýnd, gleymdust hætt-
urnar og örðugleikarnir, sem
ferðamaðurinn var nýsloppinn
frá.
Snemma á þessari öld, léku
sér þarna systkinin, Hallgrím-
ur og Ólína Jónasarböm, sem
nú eru alþjóð kunn fyrir sínar
skemmtilegu tækifærisvísur,
og hann fyrir útvarpserindi,
sem mörgum hafa skemmt.
Þarna út með hlíðinni hefur
hver einn bær sína sögu, sem
eru þjóðareign. Silfrastaðir,
Bóla, Víðivellir og Miklibær.
Þar var prestur um 30 ár, séra
Björn Jónsson, bónda, Magn-
ússonar á Broddanesi.
Er rennt var í hlaðið á Ökr-
um, var þar fyrir fjöldi heima-
manna úr héraðinu. Meðal
þeirra karlakór til þess að
að skemmta okkur.
Félagsheimilið Héðinsminni,
hlaut sína fyrstu fjárhæð til
byggingar sem minningargjöf
aldraðra foreldra, er misstu
uppkominn son sinn, Skarphéð-
in að nafni í Héraðsvötn.
Hann var ókvæntur, en eignir
hans, sem voru að sögn tölu-
verðar, gáfu gömlu hjónin til
þess að byggja samkomuhús
fyrir Akrahrepp. Fyrir 3—4 ár-
um var byggt við hið gamla
hús, svo þarna er nú stór og
nýtízkulegur samkomustaður í
miðri sveit, og á krossgötum.
Akrar eru eitt af stórbýlum
Skagafjarðar. Þar er nú fleir-
býli. Er Skúli Magnússon, land-
fcgeti, var sýslumaður í Skaga-
firði bjó hann á Ökrum. Er þar
nú eitt hús uppi frá hans tíð.
í engu héraði landsins munu
hinar fomu torfbyggingar hafa
staðið jafn lengi sem í Skaga-
firði, einkum inn um héraðið
og í dölunum. Þess bera vott
bæimir í Glaumbæ og Hólum,
kirkjan að Víðimýri og áður
nefnt hús að Ökrum.
Er komið var út um miðnætti
frá ánægjulegu gestaboði, gyllti
sólin Tindastól og hinn glæsi-
lega fjallahring. Eyjarnar og
Þórðarhöfða hillti uppi við
spegilskyggnt og blikandi hafið.
Og frá þeim fagra stað og in-
dæla heimili frændfólks míns
í Sólheimum var héraðið fag-
urt að sjá.
Næsta dag, 21. júní, sem var
síðasti dagur ferðarinnar,
skyldi farið heim að Hólum og
ekið um héraðið. Var með okk-
ur Bjami bóndi Halldórsson á
Uppsölum, ræðinn og fróður
um atburði og merka sögustaði
í héraðinu. Segja má með
sanni, að hver einn bær á sína
sögu, og m'argar þeirra ertu
skráðar á spjöld þjóðarsögunn-
ar, því þar gjörðust stórir við-
burðir, er breyttu högum lands
og þjóðar.
Hólar í Hjaltadal hafa að
líkindum ekki talizt mikil jörð,
er Illugi prestur gaf hana til
biskupsseturs. En við tilkomu
biskups og stöðu hans, hafa
flestar jarðir í dalnum samein-
azt staðnum. Svo hefir reisn
staðarins einnig notið hins bú-
sældarlega héraðs og stórbýla
þeirra er þar vom, með þeim
auðmönnum og héraðshöfð-
ingjum er sátu þar. Þar hefir
hvað hjálpað öðru til auðs og
gengis, jafnvel þó að í odda
skærist milli kirkjuhöfðingja
og leikmannavalds.
Er komið er á slíkan sögu-
stað sem Hóla í Hjaltadal,
verðum vér orðvana. Hér hefir
gjörzt svo stórbrotin saga og
margþætt, að fæst af því man
maður á stundinni. En eitt at-
riði hennar má aldrei gleym-
ast, hvorki í nútíð né framtíð:
þýðing á nokkrum hluta og út-
gáfa allrar biblíunnar, gjörð af
Guðbrandi biskup Þorlákssyni.
Hún varð síðan sá eldstólpi,
sem lýsti þjóðinni á hennar
skammdegisgöngu. Og nú, þeg-
ar hádegissól atómaldarinnar
brennir allt, verður það hún,
sem vísar veginn.
Prestur staðarins, séra Bjöm
prófastur Bjömsson, tekur á
móti gestunum, fylgir þeim til
:«o*o*o*ö«o«o«o«o«ocoeo*o«ococococo«o*o«o*D€o*o«o«oco»o«o«c«o«oco«o«oéo«o«o«o«o*o*o«o*o«o«o*o«o«o»o*o«o»o*o*o«o*o*o«o*o«D».o«o«o*o«o«oooco«o«o«o*o«o»o«o«o«o«o«o«o«o*c*o«o«o*o*o«o«o«o«o«o«o«o«c«c
P B
88
88
88
88
88
88
I
88
88
«8
COMBI-rafmótorinn frá
OERLIKON INGINEERING
COMPANY SVISS
er meðal þess bezta, sem
nú er á markaðinum
fyrir sjálfvirk frystikerfi.
JÖTUNN h.f.
Hringbraut 119 — Sími 19-600
8
•o
88
09
• O
o*
•o
88
8*
88
5é5ió*ö*öí5i5*5í5é5í5*5iöi5«óiói5*ö*ó«öi5*5*5íöi5i5í5*ö*ci5iöí5*5i5í5íó*5íói5«5»5*ð*5*ö*ö»o«ö«ðéöéö*ðéö»ö»ð*ð*5»5é5io*o«
50 SAMVINNAN