Andvari - 01.08.1961, Side 66

160
SVliiNN SKORIU 1ÍÖSKULDSSON
ANDVARI
endur hennar llesiir studdu að málum
íhaldsflokkinn kanadíska, cn Lögberg
frjálslynda flokkinn. Þær meginlínur
náðu inn á fleiri svið.
Lögbergingar studdu Hið evangelisk
lútherska kirkjufélag Islendinga í Vestur-
heimi, en til þess andaði stundum heldur
köldu frá Heimskringlu. Bindindisfélög
voru í þann tíma mikill aflvaki um allar
samkomur manna og skemmtanahaltl
þar vestra sem og hér heima, enda þá
studd af ýmsum áhrifamönnum. Voru
starfandi tvær íslenzkar stúkur í Winni-
peg. 1 þeirri eldri, Heklu, voru einkum
forvígismenn úr liði Heimskringlu, cn
Lögbergingar skipuðu sér í Skuld, sem
stofnuð var af Einari Hjörleifssyni meðal
annarra eftir klofning í Heklu. Framfara-
félag Islendinga í Vesturheimi hafði
starfað af töluverðu fjöri á árunum
um og eftir komu Einars Hjörleifssonar
til Winnipeg 1885, en þegar hér var
komið sögu, var það fallið i eins konar
dauðamók. Þar réðu mestu Einar og Sig-
tryggur Jónasson og aðrir aðstandendur
Lögbergs. í marzlok 1890 var stofnað í
Winnipeg íslenzkt verkamannafélag, sem
starfaði af miklum þrótti. Má það sýna
hug Gests til þessarar hreyfingar, að hann
gekk í félagið og fékk inngöngu, þótt
ekki væri hann starfandi verkamaður.
Birtust í ritstjórnartíð hans margar greinir
í I leimskringlu um málefni verkamanna,
þar sem réttur þeirra var skelegglega fram
fluttur.
Þótt flokkadrættir væru allmiklir með
íslendingum í Winnipeg, vaknaði um það
leyti, er Gestur kom þangað, hreyfing
um meiri þjóðernislega samheldni fólks
af íslenzkum uppruna. Gengust ritstjórar
blaðanna ásamt forystumönnum í félags-
lífi íslendinga fyrir hátíðarhaldi 2. ágúst
1890 og var nefnt Islendingadagur. Hef-
ur sú samkoma verið haldin síðan árlega.
Birtu forgöngumenn samkomunnar hvatn-
ing til fólks um þátttöku, og neðan við
hana segir í Heimskringlu 24. júlí 1890:
„Það er einlæg áskorun ritstj. Heims-
kringlu til allra þeirra, sem unna vexti
og viðgangi verulegs þjóðlífs meðal ís-
lendinga vestan hafs, að þeir sæki hátíð
þessa og sýni innlendum mönnum hér,
hvað vér erum margmennir og hvað mikið
vér eigum undir okkur.“
Af þessum orðum má nokkuð marka
um tilgang hátíðarhaldsins. Svo var ráð
fyrir gcrt, að Gestur flytti fyrir minni Is-
lands fyrstu ræðuna á samkomunni, en
af því varð þó ekki, þar eð hann var
lasinn þcnnan dag, og talaði Jón Ólafs-
son í hans stað. Hins vegar var þarna
flutt kvæði Gests, Minni Vestur-Islend-
inga.
Það ár, sem Gestur dvaldist í Winni-
peg, stóð starfsemi góðtemplara með
blóma, og voru vikulegar samkomur
þeirra ein helzta dægrastytting manna.
Gestur gekk í stúkuna Heklu 25. júlí
1890 og var í henni lengstum, unz hon-
um var vikið úr henni 31. júlí 1891 um
eins mánaðar skeið í hegningarskyni fyrir
bindindisbrot. Gjörðabækur stúkunnar
eru nú í vörzlu einstaklinga í Winnipeg,
og af þeim má sjá, að Gestur var æðsti
templar hennar frá októberlokum 1890
til janúarloka 1891. Ymsum öðrum trún-
aðarstörfum stúkumanna gegndi hann.
Þótt gjörðabækur beri með sér, að hann
hafi alloft brotið bindindi sitt, virðast
orðum auknar þær frásagnir, sem jafnvel
Iiafa verið settar á prent, um óhemju-
lega áfengisnautn hans vestra, eða hún
hafi orðið honum að aldurtila.
Því miður hafa stúkubræður Gests haft
á því meiri áhuga að tíunda bindindis-
brot manna og persónulegt þjark en skrá
það, sem menn höfðu sér til andlegrar
uppbyggingar og skemmtunar að fundum