Andvari - 01.01.1937, Side 104

100
ísland í norrænum sögunámsbókum.
Andvari
slíkri framsetningu er óhjákvæmilegt, að skólanemendur
fái meira en lítið skekktar myndir af veruleikanum. Þess
vegna er það ekki aðeins æskilegt, heldur nauðsynlegt,
að Islendingar og það, sem þeir hafa gert, sé nefnt réttu
nafni. Þetta gildir þá fyrst og fremst um fornbókmennt-
irnar íslenzku, sem í mörgum efnum skortir hliðstæður
í Noregi og hvar sem leitað er.
Gagnstætt fjölda landa sinna hefur prófessor Fredrik
Paasche haldið fram þessari skoðun á málinu, þar sem
hann segir: »Það hefur verið venjulegt í Noregi að greina
ekki sem nákvæmast milli forníslenzkra og fornnorskra
bókmennta, enda þótt takmörkin sé auðfundin á mörg-
um og mikilsverðum sviðum. Samanblöndunin hefur ekki
einungis orðið okkur hagur; orð eins og »vorar gömlu
sögur* hafa leitt af sér skakkan skilning á því, sem
virkilega er norsk miðöld*. — Orð með sama marki og
»vorar gömlu sögur* skortir ekki heldur í norskum
námsbókum. Stundum eru íslenzkar bókmenntir kallaðar
»fornnorsk bókagerð*, sögur norskra konunga verða
»norskar konungasögur*, og af dæmum eins og þessum,
sem tekin eru eftir þremur mismunandi bókum, finnst
ekki svo fátt: »Nú skráðu Norðmenn sín fornu kvæði
og sögur«. »ErIendis voru það á þessum tímum aðal-
lega prestar, sem rituðu bækur. í Noregi og á Islandi
voru það hins vegar höfðingjar*. »Meginið af ritum i
óbundnu máli frá Islandi og Noregi eru sögur*. Maður
getur gert sér í hugarlund, hve laukrétt sú hugmynd
verður, sem þessi ummæli gefa skólanemöndum um fornar
norskar bókmenntir1 og það vekur dýpstu undrun^ að
1) Til glöggvunar íslenzkum lesendum má gela þess, að engm
þeirra bóka, sem eignaðar eru Norðmönnum með gildum rökum,
og fjaila um norræn efni á norrænu máli, er frumskráð „saga ,
að engar þeirra bóka munu vera ritaðar af norskum höfðingjum,