Andvari - 01.01.1919, Blaðsíða 110
90
Framþróunarkenningar
[Andvari
laust last, því að flesta vantar tilfinnanlega þá hæíi-
leika að gæta hófs í dómum sínum um menn og
málefni.
Lamarck bar fram þá kenningu, að allar núlifandi
líftegundir sé komnar út af lægri og ófullkomnari
lífverum. Eftir kenningu hans eru því tegundirnar
óbreytilegar. t*rjár höfuðorsakir til framþróunar teg-
unda og einstaklinga taldi hann:
1. Þeir eiginleikar, sem einstaklingar hverrar teg-
undar fá í lífinu eru arfgengir, frá foreldri til af-
kvæmis. Þessa eiginleika fá einstaklingarnir við notk-
un líffæra sinna. Þau líílærin, sem einstaklingarnir
nota eigi, visna og hverfa alveg á löngum tíma. —
Aftur á móli þroskast þau líffærin, sem notuð eru.
2. Mismunandi lífsskilyrði, t. d. breyting á lofts-
lagi, landslagi, næringu o. s. frv. valda miklum breyt-
ingum á líffærum og öllu eðli einstaklinganna, kyn
frá kyni. Þessar breytingar eru hægfara og smáar,
en af því að þær eru arfgengar, verða þær miklar á
löngum tíma, svo að tegundir koma fram. Lífverurn-
ar laðast að umhverfinu.
3. LíITærin þroskast í vissa stefnu af innri þörf
eða hvöt (hulinn lífskraftur?) og það stafar frá sál-
arlífinu. Jafnvel geta ný líffæri myndast, svo að teg-
undin Iaðist að umhverfi sínu, eða til þess að hún
geti betur hagnýtt sér breytt lífsskilyrði eða lífskjör.
Með rannsóknum sínum þótlist Lamarck hafa
fengið vissu fyrir tveimur fyrstu atriðum kenningar
sinnar. En síðasta atriðið er órökstudd tilgáta, eða
hugmynd. Nú þykir mörgum náttúruvísindamönnum
hin fyrri atriði í kenningu Lamarcks lítilsvirði og
eigi í samræmi við reynslu þá, sem fengin er af til-
raunum á dýrum og jurtum. En síðasta atriðið, sem