Andvari - 01.01.1919, Blaðsíða 111
Andvari.]
Framþróunarkenningar
91
teljast mátti liugboð Lamarcks, á nú marga fylgj-
endur.
Á fyrri hluta 19. aldar rituðu fleiri um framþró-
un líftegundanna, t. d. Hilaire, og ónafngreindur höf.
(»Vestiges of Creatian«, sem út kom 1844). Báðir
aðhyllast þeir að sumu leyti kenningu Lamarcks. —
Síðari höfundurinn gerir ráð fyrir því, að í upphafi
hafi tegundirnar verið skapaðar með hvöt eða þrá
til framþróunar og til þess að laðast að umhverfinu.
Nokkru áður, en þessi bók kom út, kom út jarð-
fræðisrit eftir Lyell (Læel), frægan, skozkan jarð-
fræðing (1797—1875). Hann réðst á kenningu Cuviers
og hafnaði henni. Lyell hélt því fram, að aldrei hefði
stórbyltingar eytt öllu Iííi, og það verið skapað á ný,
eins og Cuvier hélt fram. Hann sagði, að hinir sömu
náttúruluaftar, sem nú þeklu menn, hefði frá því í
árdaga unnið að jarðlagamyndun, hægl og hægt, og
lífverur jarðarinnar liefði smált og smátt fullkomn-
ast og breyzt. Dýr og jurtir hefði aldrei dáið út, en
væri samfeld röð frá fyrstu tímum til vorra daga.
Árið 1858 komu út tvær ritgerðir um framþróun
líftegundanna í ensku tímariti, önnur eftir Wallace,
en hin eftir Darwin. Þar var fyrst haldið fram hinni
svo nefndu úrvalskenningu. Báðir þessir menn eru
því í rauninni höfundar hennar. Hjá Wallace nær
þó úrvalskenningin eigi til mannsins, því að hann
trúir á guðdómsneista í manninum og telur mikið
djúp staðfest milli manna og dýra. Hann telur mann-
inn sérstæða lífsveru á jörðinni með sérstakri á-
kvörðun til fullkomleika.
Árið eftir kom út rit eftir Darwin um uppruna
tegundanna. Bókin vakti mikla eftirtekt og mætti
mótspyrnu, en fékk einnig meðhald. í þessu riti kom