Fálkinn - 10.04.1959, Blaðsíða 7

FÁLKINN
7
/
anna. — Kæri jólasveinn, byrjaði
bréfið. — Nu höfum við ekki átt nein
jól í fjögur ár ...
Tuttugu árum síðar hafði fjölskyld-
an 93 milljónir dollara i lireinan
tekjuafgang af fyrirtækinu, og börn
Edsels fengu ekki aðeins jólatré held-
ur kom bráðlifandi jólasveinn akandi
heim til þeirra i Fair Lane, á sleða
með hreindýrum fyrir! Það var fastur
siður að barnabörnin buðu leiksyst-
kinum sínum með sér i vinnustofu
jólasveinsins i skóginum við Fair
Lane. Þangað var ekið í sleða með
hringlandi bjöllum, og vitanlega stóðu
hreindýrin og átu hey, því að jóla-
sveinninn notaði aðeins hreindýr fyr-
ir sleðann sinn.
Þannig reyndi gamli Ford að bæta
barnabörnum sínum upp það sem son-
ur hans hafði farið á mis við ...
Margir liafa reynt að reikna hve
mikill auður hafi safnast til Ford-
fjölskyldunnar. f New York Times
1927 taldist Stewart Chase til að auð-
urinn væri þá 1.200 milljónir dollarar.
Gamli Ford var aidrei að hugsa um
hve mikið hann ætti. Sjálfir pening-
arnir voru honum litils virði. Á
hverjum morgni lagði ritari hans um
slag með 200 dollurum undir blek-
byttuna á skrifborðinu hans, og þvi-
nær á hverju kvöldi dró Ford um-
slagið upp úr vasanum og fleygði því
ofan i skúffu. Þremur árum eftir
dauða hans fundust margar skúffur
fullar af svona umslögum. Hann hafði
liká lítið vit á bankaviðskiptum. Einn
dag fór hann inn í banka og tók út
150 þúsund dollara i seðlum. Svo taldi
hann seðlana nákvæmlega, fór með
þá og borgaði upphæðina í öðrum
banka. Honum datt ekki í hug að nota
tékkávísUn til að spara sér að telja!
EDSEL FORD.
Þegar Edsel varð 21 árs fékk hann
milíjón dollara í gulli í afmælisgjöf
frá föður sínum, og Fdsel hélt sjálfur
sama sið, þó í öðru formi væri. Börn-
in hans fjögur, Henry IL, Benscn,
.Tosephina og William ólust upp í sex-
tíu herbergja ibúð í Gaukler Pointe.
Þaú dvöldu oft sumarlangt i „kofa“,
sem kostaðj 3 milljón dollara og vetr-
arleyfin voru þau í húsbát föður síns,
sem var 125 feta langur. Meðal leilc-
fanga þeirra var járnbrautarlest með
eimknúðri eimreið, gufu-þreskívél og
auðvitað margir smábilar.
Edsel var einkabarn foreldra sinna
og gamli Ford lét byggja húsið i Fair
Lane handa lionum. Á þessu siðasta
ibúðarluisi sínu byrjaði Ford árið
1913. Aðalbyggingin er þunglamaleg
og kuldaleg kalksteinsbygging á ár-
bakkanum við River Rouge. Meðal
herbergja þar er billiardstofa með
óbeinni lýsingu — sú fyrsta í Detroit
— orgel sem kostaði 30.000 dollara,
sundlaug innanhúss nteð upphituðnm
marriiarabekkjúm, svo að baðgestun-
um yrði ekki kalt þegar þeir kæmu
upp úr lauginni, þar var og vopnahús
með alls konar veiðivopnum. Utan-
húss var leikvöllur og stór tjörn, sem
notuð var til skautahlaups á vetrum.
Niður við ána var lítill skáli, þar sem
hægt var að spenna á sig skautana
við birtu frá logandi báli. Landar-
eignin var 550 ha.
En Edsel bjó ekki í þessari Para-
dis nema tæpt ár, þá giftist hann
Eleanor Clay, frænku vöruhúseigand-
ans J. L. Hudson í Detroit. Þau fluttu
í eigið hús i Indian Village í úthverfi
Detroit, og síðar i sextíu herbergja
húsið sitt.
Þess vegna var billiardstofan í Fair
Lane og leikvöllurinn aldrei notað
og orgelið var von bráðar flutt burt.
Ford þótti ekki gaman að listrænni
tónlist, en vildi helst heyra sungið
„Old Black Joe“ og álíka þjóðvísur.
Gömlu lijónin notuðu aldrei sun'd-
laugina, en það kom fyrir að börn
Edsels busluðu í henni jægar ljau
komu til afa og ömmu. Gamli Ford
lét sér mjög umhugað um barnabörn
sín. Stundum sótti hann strákana til
að láta þá sofa i heyinu í hlöðunni á
Fair Lane. Hann taldi sjálfsagt að
allir strákar yrðu að reyna það. Á
vorin sýndi hann þeim hvernig síróp
væri soðið úr hlyn, og hann lét jiau
leika sér í tilraunavögnum smiðj-
unnar.
Edsel hafði á margan hátt notið
frelsis á uppvaxtarárunum. Þegar
hann var tuttugu og eins árs fór hann
með tveimur vinum sínum frá Detroit
til San Francisco i T-bíl, og þótti jíað
vel af sér vikið, eins og vegirnir voru
l)á. En börn Edsels voru undir
strangri gæslu í uppvextinum og
fengu ekki að umgangast hvern sem
j)au vildu. Og gamli Ford var si-
hræddur við að barnaþjófar mundu
hremma þau, til jjess að ná í lausn-
argjald. Þegar Edsel ók krökkunum
i skólann i Detroit var annar bill á
næstu grösum með tvo vopnaða menn,
ef á þau yrði ráðist.
— Þegar við vorum í Maine á sumr-
in sá ég aldrei aðra en fjósamennina
á bænum, hefir IJenry II. sagt. — Það
var aðeins fjölskyldan. Þegar Henry
og Benson gengu i skólann var sagt
að sundkennarinn þeirra væri á
launaskránni hjá Ford og væri líf
vörður drengjanna. Tveir skólabræð-
ur Henrys unga reyndu einu sinni
að telja liann á að flýja til Suður-
Ameríku með sér. — Nei, ekki ég,
sagði Henry. — Hann afi mundi kaupa
allan ameríska herinn til að koma á
eftir og sækja mig.
Framhald í næsta blaði.
Kennarinn: — Og hvað er svo hlut-
)erk hörundsins?
Nemandi: — Að halda sápugerðar-
mönnunum við.
Aa»
25
Ruglingur.
— Sá á kvölina sem á völina.
Úr Anoálum
jartein Þorláks helga. —M6.
BJÖRGUN TEITS Á HVALEYRI.
Bóndi sá, er Teitr hét, bjó á Hval-
eyri fyrir neðan Heiði. Hann sigldi
á næsta dag eftir Pétrsmessu um sum-
arit ok tveir bræðr hans með honum
af Rosmhvalanesi ok ætlaði inn i
Hvalfjörð. Ok sem þeir kómu varla
miðleiðis, fengu þeir svá mikinn
storm og sterkt veðr í móti sér, at
j)á rak hálfa aðra viku í haf út. Marði
þá undir þeim skipit, svá at j)eir fengu
eigi upp ausit. Þá hválfdu þ>eir þvi
sjálfir. Þótti þeim ])á líkara, at ])eir
mundi komast á kjölinn, ok ])at varð
eftir ])ví. Ok síðan kastaði um fimm
sinnum, ok í því drukknuðu þeir
tveir. Teitr var þá einn eftir ok rak
lengi undan landi. Siðan kom á mót-
viðri með óðastraumi, ok rak þá aftr
sömu leið. Þá hét hann á guð ok inn
heilaga Þorlák byskup til fulltingis,
at hann kæmist at landi með öllu
heilu ok ómeiddr. Hann hét at ganga
í Skálaholt ok gefa hálfa mörk vax.
Ok þegar eftir heitit rak miklu fljót-
ara en áður ok æ á stafninn, svá sem
stýrt væri hjá hverjum boða. Kom
hann á land hjá Ytra-IIóhni á Akra-
nesi. Munaði þvi nær hálfri annari
viku, er hann rak, siðan hann hét.
Hválfdu þeir síð á fimmtadaginn, en
hann komst á land föstukvöldit eftir
sólarfall. Bauð hann at sanna þessa
jarteikn með eiði ári siðar, sem hann
kom i Skálaholt, ef þurfa þætti.
FÓTAMEIN ÁLFHEIÐAR.
Fátæk kona, sú sem Álfheiður liét,
tók fótarmein á þann hátt, at fótrinn
þrútnaði ok setti svo blán sem drep
væri í hlaupit, ok varð hún af þessu
ckki verkfær. Fór luin þá um nökkura
stund hús ór húsi mæðilega. En við
vás og vaðla spilltist mjök meinit ok
þrútnaði meir ok meir ok opnaðist
fyrir neðan kné nær utan miðju beini.
Um síðar varð þat eigi fjarri innar
minni spannar langt ok hehiur meira
á breidd. Féll þá ór blóð ok holdfúi.
At lyktum lagðist hún fyrir á bæ
þeim, er heitir á Þorvarðsstöðum, ok
þóttist varla Hfvæn af sulti ok sár-
leik fótarins ok brjóstleysi, því at hon
skreið stynjandi ok grátandi lengi áðr
bæja i millum. En þat var Þorláks-
messudag um vitrinn, er lión lagðist
niðr. Vildu menn henni lítinn dugnað
veita. Var þá ok mikit mannfall af
fátæku fólki fyrir sunnan land, þvi
al þá var mikit hallæri. Nú sem þessi
fátæka kona var þröngd, þrotin og
fyrirlátin af mannligu fulltingi, þá
renndi hún hug sínum til Guðs ok til
árnaðarorðs ins sæla Þorláks bysk-
ups. Hét hon þá nökkurum söngum
ok Skálaholtsferð sinni, ef hon fengi
bót sinna sjúkleika, ok þótti henni
þyngja at eins. Leið svá Þorláks-
messa ok atfangadagr jóla, jóladagr
fyrsti ok annar dagr jóla. Bað þessi
kona sér hjálpar bæði nætr ok daga
með mikilli viðrkomningu ok vænti
sér hvárki lifs né líkamligrar heilsu.
Ok um nóttina fyrir Jóns postula
messu rann á liana ómegishöfgi, ok
þóttist hon sjá Þorlák byskup með
björtu Ijósi, svá at henni varð um
megn í móti at sjá. Þótti henni hann
ganga at sér ok mæla: „Hér liggr þú,
lúin ok lamin eru bein þín, ok bót
muntu fá.“ Siðan þótti lienni hann
strjúka fótinn niðr frá kné, svá at
hún kenndi sárt við, ok síðan hvarf
hann henni at sýn. Þá vaknaði hon ok
lofaði guð ok in sæla Þorlák byskup
ok spratt þegar ór rúmi sinu ok gekk
burt staflaust ])egar um daginn eftir,
en áðr fekk hon varla einsömun þat
skennnsta, sem hon mætti, sinnar
þurftar ganga, svá at hon varð alheil.
Ok til miklanar guðs dýrðar sáu
menn þann hcnnar legg mjóra ok
skinnhvitara ok óþrumlóttara eftir
vaðal í frosti Tómasmessu byskups en
hinn, sem fullkomliga var ósakaðr
jafnan, þvi at inn græddi var lítt
sárr ok þvilíkur at sjá sem ungmessis
hold, en hinn var dökkr, breyskr af
blóði ok mjök skaddr, sem ván var
á hnignandi konu af öllu saman,
mæði, göngu ok verkjum. Yáru hér
ok nóg vitni til að sverja ok sanna
þenna atburð.
MARGRÉT WOOD McGREW
er fyrsta manneskjan, sem send
hefir verið upp í liáloftin eftir dauð-
ann. Hún fékkst mikið við rakettu
gerð um ævina, og áður en hún dó,
1955, hafði hún mælt svo fyrir, að
öskunni hennar yrði skotið upp í
háloftin. Þetta var gert, og Bomark-
rakettan, sem flutti öskuna, sprakk
í 15 kilómetra hæð yfir Atlantshaf-
inu og askan dreifðist í allar áltir,
cins og úr Heklugosi.
— Eins og ég byrjaði að segja þér
frá, áður en tekið var fram í fyrir
mér ...