Vikan - 28.09.1967, Blaðsíða 48

ég. Það var allt vitlaust á flugvell-
inum. Drottningin var þetta sama
kvöld að fara í ferðalag og Ant-
ony Eden, sem þá var forsætisráð-
herra, var einnig að reyna að kom-
ast burt, en flugvélar þeirra kom-
ust ekki af stað. Bítlarnir voru
komnir fram.
Ég hafði lítinn tíma í London, en
náði þó í Brian Epstein, og gerði
við hann samning. Og tveim vik-
um áður en þeir áttu að koma
fram í þættinum hjá mér, fóru plöt-
ur þeirra sem fellibylur um allan
heiminn.
Ég kunni vel við Bítlana. Þeir
voru að mörgu leyti ekki ósvipað-
ir Elvis. Aðlaðandi og skemmtileg-
ir, — og þeir vita hvað þeir vilja!
— En ég kann vel við þetta starf,
segir Ed Sullivan að lokum. — Mér
líkar vel við fólkið, sem að þessu
starfar. Ég veit, að ég er bezt
geymdur í svona starfi. Þarf frek-
ar vitnanna við?
Með dökkan lokk . . .
Framhald af bls. 19
—- og hún orti í laumi. Ef til
vill er kvæði það, sem hér birt-
ist, frá þeim árum. Sterkar líkur
eru til, að það sé ort til Gríms
Thomsens, sjálf leynir hún nafn-
inu:
TIL HAM
Jeg elsker dig,
min tankes morgenröde,
du, glimt af solen over skyens
rand.
Jeg elsker dig,
og til et fiygtigt möde
jeg stævner dig til fantasiens
iand.
Jeg elsker dig
som himlen elsker havet,
som atter havet elsker himlens
hvælv,
sá elsker jeg;
thi i min sjæl begravet
du hviler i et biiled af dig selv.
Jg elsker dig
som tonefulde sange
som jubelkoret i en höjtids-
stund.
Jeg elsker dig
som várens blomstergange
i bögehegnet ved det blanke
Sund.
Jeg elsker dig
som ordets rige skiften
i digtets underfulde hormoni.
Jeg elsker dig
som tankevíngens viften,
nár sjælens friske ström er
poesi.
Jeg elsker dig
som mine barndomsminder
som mine ungdomsdrömmes
Paradis.
Jeg elsker dig,
mens jeg í tanken binder
endnu en krans af drömmenes
forlis.
Jeg elsker dig,
mit hjertets morgenröde.
Og má du synke hen som sol i
vest —
jeg elsker dig.
Og til vort sidste möde
jeg kranser dig endnu ved
mindets fest.
Aðstaða til yrkinga var- erfið,
börnin mörg og brátt bættist í
hópinn. Þau hjón eignuðust fjög-
ur börn: Söru, Tómas, Dórotheu
og Axel. Hér var jafnan opið
hús öllum listunnendum, ungum
sem öldnum, ekki sízt æskufólki,
— og hér voru rædd og reifuð
hvers konar menningarmál. Þrír
kunnustu synir Noregs, sem síð-
ar urðu, voru t. d. heimagangar
hér, þótt ekki sætu þeir að jafn-
aði í stofunni hjá henni allir
samt: Ole Bull, Henrik Ibsen,
Björnstjerne Björnson. Á skálda-
feril þeirra síðastnefndu er talið,
að hún hafi haft mikil áhrif.
Á heimili prestshjónanna var
mikið rætt um stofnun alnorsks
leikhúss, og mun það ekki hvað
sízt frú Thoresen að þakka, að
sú hugsjón varð að veruleika.
Árið 1851 var ráðinn leikhús-
stjóri 23 ára maður, sem nokkuð
hafði fengizt við ljóðagerð og
blaðamennsku í Kristjaníu (Os-
lo), Henrik Ibsen. Fyrir leikhús-
ið í Bergen samdi hann fyrstu
leikrit sin. Að sjálfsögðu varð
hann þegar heimagangur hjá
Thoresenhjónunum. Hann var —
sem kunnugt er — ákaflega
mannfælinn, einrænn, þurr á
manninn. Hann hafði á barns-
aldri skriðið inn í þessa skel og
opnaði hana aldrei almenningi
nema í hæsta lagi „pá klem“.
Hann trúði þó pappímum fyrir
hugsunum sínum, og í verkunum
má segja, að hann sé hverju
mannsbarni kunnur hér.
Þrátt fyrir hlédrægni og mann-
fælni hins unga manns, kynntist
prestsfrúin honum vel, og ein-
hvern veginn tókst honum að ná
ástum Súsönnu, stjúpdóttur henn-
ar, enda varð hún kona hans
nokkrum árum síðar. Frú Thore-
sen mat Ibsen mikils, en gat þó
ekki varizt að kíma að honum í
laumi. Hún segir, að hann hafi
verið klaufskur í framkomu,
eins og fálmandi eftir fótfestu,
ókunnugir gátu ætlað hann reik-
ulan í hugsunum. En þessi kími-
legi steingervingur með heiðan
og vökulan augnasvip, tók köll-
un sína alvarlega, gaf lífi og list
þessi einkunnarorð, sem frú
Thoresen kimni svo vel að meta:
At leve — er krig með trolde
i hjertets og hjemens hvælv.
At digte, — det er at holde
dommedag over sig selv.
Segja má, að frú Thoresen
hafi hafið skáldferil sinn árið
1852, er hún bæði frumsamdi og
þýddi leikrit fyrir sviðið í Berg-
en. Þó var ekki gert uppskátt
um höfundinn. Konum var þá
talið ýmislegt hentara en skáld-
skapardútl, og sá, sem naut þess
að taka hansenum og jensenum
forheimskunnar ærlegt tak, var
enn ekki kominn að sviðinu, en
Ole Bull undirbjó jarðveg hans
dyggilega.
Viðvaningsbragur var að sjálf-
sögðu á leikritum frú Thoresen,
og er sama að segja um leikrit
Ibsens frá þessum tíma. Nú lang-
ar frúna til að sjá sig um í heim-
inum, og maður hennar hvetur
hana, en letur ekki. Sjálfur
treysti hann sér ekki sökum veik-
inda. Förinni er heitið til Suður-
landa.
f II. kafla þessara frásagna er
birt bréf frá frú Thoresen til
Gríms Thomsens, ritað 1851 eða
um þær mundir, sem hún vinnur
að leikritagerðinni, tveim árum
síðar leggur hún upp í langa ferð
suður í lönd. Sjálfsagt hefur hún
hitt Grím í Kaupmannahöfn, sem
var á hraðri leið upp metorða-
stigann þessi árin. Til er bréf,
sem hún ritar honum frá Kön-
ingsbrunnen í júlíbyrjun fyrr-
greint ár (1853) og segir ferða-
söguna í stórum dráttum, en
snýr síðan að persónulegri efn-
um:
„. . . Jæja, minn kæri, góði
Grímur, nú verð ég að segja yð-
ur nokkuð, þér verðið svo sann-
arlega að skrifa Thoresen strax,
ef þér hafið ekki þegar gert það.
Ég fékk bréf frá honum fyrir
skemmstu, og þar talar hann
mikið um yður og hlakkar svo
ákaft til að sjá yður á sumri
komanda. Ég hef sagt homum,
hve mikið mér finnst til um yð-
ur, og það gleður hann, því að
honum finnst það eðlilegt. Ég hef
oft orðið þess áskynja heima, að
hann hefur borið í brjósti eins
konar kvíða fyrir þessum fundi,
þó aðeins í þeim skilningi, að
mér mundi sárna þetta. En þar
sem hann hefur nú verið friðað-
ur í því tilliti, þá held ég, að
hann beri raunar mikinn hlýhug
til yðar, og það eigið þér sann-
arlega skilið, — eða svo finnst
mér. Hvernig hefur Axel minn
litli það? Ég fæ sennilega engin
bréf frá yður, en ef þér sendið
línu, bið ég yður svara þessari
spumingu minni. . .. “
Síðan biður hún Grím að gefa
sér ábendingar um leikritsefni:
„Þér getið ekki trúað, hve
þakklát ég mundi verða yður
fyrir það. Hugsið þér hlýtt til
mín og ásakið mig ekki um
ókvenleika. Heyrið þér! í brjósti
mér býr þrá, sem krefst fullnæg-
ingar. — Má vera, vinur minn,
að annar gæfi þessari saknaðar-
tilfinningu annað nafn og leitaði
sér fullnægingar! Það er ef til
vill hin dýpsta, kvenlega tilfinn-
Hitastillitæki fyrir hitaveitu.
Mótorloki.
Góð stiúrn
á hitakerfi yðar
er skilyrði fyrir
vellíðan fjöl-
skyldunna
Sjálfvirk hitastillitæki eru ómet-
anleg þægindi, sparar hitakostn-
aS og borgar stofnkostnað á
stuttum tíma.
VIÐ ‘OÐINSTORG
simi 10322
48 VIKAN 39- tbl-