Vikan - 13.08.1981, Page 13

Menningarlíf
.**
um. Það er nefnilega ekki nóg að takast
vel upp leiklistarlega séð heldur er jafn-
mikilvægt að trúa á þann boðskap sem
felst í leikritinu. Lífið er ekki bara
eintómt grín, þess vegna verða leikrit
einnig að hafa gildi fyrir áhorfendur,
þjóðfélagslegt gildi. Og þannig hefur það
verið í gegnum aldirnar, í flestum leikrit-
um fyrirfinnst þjóðfélagsleg ádeila þó
mismikil sé.
Ég hef verið meira i þungum hlut-
verkum en mér finnst afskaplega gaman
að absúrd gamanleikjum, til dæmis eftir
Ionesco. Ég hef aldrei leikið í leikriti eftir
Dario Fo en ég hef haft mjög gaman af
þeim sýningum sem ég hef séð á hans
verkum. Einu sinni var ég á leið til
Þórshafnar að heimsækja vinkonu mína
en vegna veðurs urðum við að lenda á
Akureyri og það var ekki flogið áfram
þann daginn.
Ég þekkti ekki neinn á Akureyri og
fékk inni á farfuglaheimilinu. Sama
kvöld var verið að sýna Við borgum ekki
eftir Dario Fo á Akureyri. Ég ákvað að
sjá leikritið. Þegar ég ætlaði að fara að
borga miðann sá ég að ég átti ekki næga
peninga. Ég gerði mig bljúga á svip og
sagðist vera leiklistarnemi, hvort ég gæti
fengið afslátt? Alþýðuleikhússmenn
voru mjög vingjarnlegir og gáfu mér
afslátt. Síðan fór ég upp á klósett — og
viti menn, hurðin læstist þannig að ég
komst ekki út.
Óvænt stopp á Akureyri, peningaleysi
og nú þetta! Á endanum klifraði ég yfir
vegginn inni á klósettinu og komst á
sýninguna. Mér fannst Við borgum ekki
mjög skemmtilegt og sýningin bjargaði
deginum.
Samstarf og samspil
Ég hef áhuga á allri leiklist, hvort sem
er í kvikmyndum, sjónvarpi eða á
sviðinu. En sjarminn við leiksviðið er
alveg sérstakur. Þar er maður í snertingu
við áhorfendur, maður leikur í samspili
við þá, áhorfendur eru mismunandi og
sýningarnar líka nokkuð mismunandi
frá degi til dags. Túlkunin er að sjálf-
sögðu sú sama en tímasetningin ræðst
að nokkru leyti af viðbrögðum áhorf-
enda.
Auðvitaö verður þetta rútína hjá
atvinnuleikurum sem eins og í West End
.leika kannski sama hlutverkið árum
saman. En samt er alltaf fyrir hendi
þessi spenna — hvernig verða áhorf-
endur í kvöld? Þessi spenna hjálpar
manni, hún espar mann upp og fyrir
bragðið verður endurtekningin ekki
leiðinleg.
Fjárkúgarinn Krogstad boflar komu sína. Nóra les mifla með orflsendingu
frá Krogstad en vinnukona og Rank læknir hlusta felmtri slegin.
Meflal margra leikrita og atriða sem Ása lék i var „The great Russian fairy
story" eftir Bridget Crowley. Þar lék hún nornina Baba Yaga, sem
ferðaðist um skóginn í kofa sem gekk á hænufótum.
Ég held að það sé ákaflega erfitt starf
að vera leikstjóri. Mér finnst nú nógu
erfitt að þurfa að hugsa um mitt eigið
hlutverk og geta leikið á móti hinum
leikurunum. En að þurfa að hugsa um
sýninguna i heild, þannig að allt virki vel
og starfi rétt . . . en leikstjórar eru
auðvitað misjafnir. Sumir leikstjórar
leika sjálfir fyrir mann hvað maður á að
gera, aðrir biðja um uppástungur og
koma þannig til móts við mann og loks
gefa sumir manni lausan tauminn.
Atvinnuhorfur
Ég hef sótt um vinnu hjá Þjóðleik-
húsinu og Leikfélagi Reykjavíkur og
ennfremur ræddi ég lítillega við þá hjá
Alþýðuleikhúsinu fyrir áramótin. Allir
segjast vilja gefa mér tækifæri en
samkeppnin er mikil og þeir hafa ekki
séð það sem ég hef gert. Þar stend ég
ver að vígi en til dæmis þeir sem hafa
lært hjá Nemendaleikhúsinu, forráða-
menn leikhúsanna geta með léttu móti
fylgst með árangri slikra nemenda.
Ef ég fæ ekki neitt að gera hér — og
ég vil vera í leiklistinni, ég er leikari og
ég œtla að vera í leiklistinni — þá er ég
reiðubúin aðflýja land.
Ég hef umboðsmann í Bretlandi sem
er að reyna að útvega mér vinnu þar og
atvinnuleyfi. 1 Bretlandi er erfitt að fá
atvinnuleyfi og kemur þá til kasta
umboðsmannsins, hvort ég fæ atvinnu-
leyfi veltur á dugnaði hans. Ég var mjög
heppin með umboðsmann. Hún heitir
Elsbeth Cochrane, hefur með rit-
höfunda og leikstjóra að gera og er auk
þess vel þekkt í hópi leikhúsmanna.
Umboðsmenn fá kannski 3-4 bréf á
viku frá leiklistarnemum sem vilja fá þá
til að vinna fyrir sig. Leiklistarnemarnir
bjóða umboðsmönnum á sýningu til að
þeir geti kynnt sér gripinn. Ég fékk vin
minn til að skrifa fyrir mig kynningar-
bréf sem gæti hugsanlega skorið sig úr
öllum hinum. Það tókst mjög vel, ég
skrifaði 460 bréf og fékk svör frá ótrú-
legasta fólki. Af rælni skrifaði ég til
Royal Shakespeare Company og
National Theatre og ég fékk grínagtug
svör. Margir aðrir svöruðu og ég stóð í
miklum bréfaskriftum. Þetta þýðir að
menn tóku að minnsta kosti eftir bréfinu
og muna kannski eftir mér.
í Bretlandi hafa leikarar og aðrir flytj-
endur með sér félag sem nefnist Equity.
Til þess að fá atvinnuleyfi þarf maður að
hafa skírteini frá þessu félagi, svonefnt
Equity-Card. Vilji ég fá atvinnu í
Bretlandi þarf umboðsmaðurinn að
finna einhvem sem vill ráða mig í hlut-
verk. Síðan fer umboðsmaöurinn til
útlendingaeftirlitsins, sækir um atvinnu-
leyfi fyrir mig og sú umsókn fer svo fyrir
Equity-félagið. Þeir meta hana út frá því
hvort ekki séu líkur á að Breti fáist í
hlutverkið.
Nú gildir það sama um leikhúsmenn í
Bretlandi og hér heima, þeir hafa ekki
séð neitt til mín. Af þeim sökum fékk
umboðsmaður minn þekktan leikstjóra,
Lionel Harris að nafni, til að hjálpa mér
við að taka upp á myndsegulband tvö
leikatriði sem ég hafði æft. Við það hafa
batnað horfur á að ég fái. jákvæð svör
við umsóknum, en samt er aldrei að vita
hve langan tíma ég þarf að bíða.
Kannski fæ ég hlutverk á morgun,
kannski eftir þrjú ár.
Mig langar til að fá vinnu hér heima.
En maður verður andlaus ef maður er
ekki að gera það sem maður hefur áhuga
á. Ég fer því ekki að hanga hér á tslandi
bara til að vera á Islandi, ég vil vera í
mínu fagi.
33. tbl. Vikan 13