Félagsrit - 01.01.1915, Page 50

50
hag okkar og félagsbræðra okkar í nutíð og framtið, eða:
2, hvort þeir ganga til að hamla móti þessu. Truirfé-
lagsmenn kjósa hið fyrra, félagsleysingjar (utanfélagsm.
og brotam.) hið síðara.
Sannanlegt er, að félagsleysingjar hafa oftast, siðan
félagið var stofnað, selt sláturfénaðinn sér beint að skaða.
þeir sem við þá skiftu, hafa grætt miklu meira en sem
nam óhjákvæmilegum tilkostnaði, og seljendur ekki feng-
ið meira en útborgað hefur verið i félaginu, oft minna.
Þetta horfa bændur ekki í, vilja vinna það til að vera
frjálsir, frjálsir til að gera sér og öðrum tjón í bráð og
lengd. En ef sveitarútsvarið er fám krónum hærra í
ár en í fyrra, um það fást margir þeir, sem gefa kaup-
mönnum tugi eða jafnvel hundruð króna árlega. Væri
ekki eins skynsamlegt að nota það fé til að gjalda góð-
um hjúum, svo hægt væri að bæta bújarðirnar eða
auka bústofninn á þeim? Ef t. d. bóndi selur kaup-
manni 40 kindur árlega, og kaupmaðurinn græðir 3 kr.
á hverri, það er 120 kr., þá er það gjöf frá bóndanum
til kaupm. Þeim bónda mundi þó þykja hart að á hann
væri dembt munaðarlausu barni til framfæris meðgjaf-
arlaust. Þó gæti barnið orðið liðsmaður hjá honum eða
öðrum í sveitinni, en af gjöfunum til kaupm. hefur hann
og aðrir sifeldan óhagnað; með þeim er hann að ala
— blóðsugu.
Við fáumst oft um það, að við höfum óþarflega marga
embættismenn, finnum til, ef aukin eru laun þeirra eða
bætt við nýjum, og okkur er illa við eftirlaun þeirra,
af þvi að við eigum að gjalda í þá sjóði, sem fé til
þessa er tekið úr. En möglunarlaust borgar hver með-
al sveit meira fé árlega til viðhalds kaupmenskunni en
sem nemur fylslu árslaunum hálaunaðs embættismanns.