Kirkjuritið - 01.06.1961, Blaðsíða 36

274
KIRKJURITIÐ
— útbreiddur faðmur Krists á krossinum jarteinar misknnn
lians, Armar krossins „merkja tvenna ást við guð og menn“.
Siðaskiftafrömuðirnir Lúther og Kalvín brutu blað í þessu
efni, eins og fleiru. Biblíuskýringar þeirra miðuðust meira við
að finna Iiinn eiginlega boðskap böfundanna sjálfra, eða Biblí-
unnar í lieild, þó að þá skorti að sjálfsögðu þá þekkingu, sem
vísindamenn seinni tíma bafa yfir að ráða, til að geta gert sér
grein fyrir afstöðu Biblíuritanna til trúarsögunnar í lieild. Hins
vegar verður ekki sagt, að fylgjendur þeirra Liitliers og Kalvíns
liafi fetað að öllu leyti í fótspor þeirra, og liin lútlierska rétt-
trúnaðarstefna lenti tvímælalaust út á villigötur í tilraunum
sínum við að samræma kenninguna um bókstaflegan óskeikul-
leik Biblíunnar annars vegar og frjálsa gagnrýni binsvegar, og
ýmsir kusu því heldur að fara bina fornu leið táknskýringar-
innar.
Svo sem bér hefir verið rakið, er bin táknræna skýringarað-
ferð sprottin af ])ví, að menn töldu forn helgirit, fyrst Hómer,
og síðan Gamla-testamentið, liafa að geyma dulda merkingu,
utan og ofan við bókstafinn. Síðan var sama aðferðin liöfð öld-
uin saman í sambandi við Nýja-testamentið einnig. — En það
var einnig annað vandamál, ])essu skylt, sem blaut að liafa áliril
á kirkjulegt líkingamál og notkun þess. Það var sambandið
milli Gamla-testamentisins og Nýja-testamentisins. Fornöldin
bafð’i ekki sama söguskilning og vér. Hún lagði ekki álierzlu á
þróun sögunnar, þar sem smáir og einstakir atlmrðir mynduðu
framrásina, eins og fjöldi lækja myndar stóra elfi. Það voru
einstakir stóratburðir og persónur, sem gnæfðu yfir, og mynd-
uðu siiguua. Nú var það eitt af séreinkennum Gyðinglegrar
bugsunar, að litið væri á sjálfa þjóðarsöguna sem opinberun xim
vil ja Guðs. 1 sögunni var að finna allt í senn, aðdraganda kom-
andi atburða, spádóm um framtíðina, von til bins ókomna og
vitnisburð um stjórn og forsjón Guðs. Þannig var það skoðun
Jesú og rithöfunda frumkristninnar, að starf bans og kenning
væri beint frambald af því, sem bið Gamla-testamenti fæli í sér.
En |)á blaut að vakna sú spurning, bvernig ])essu sambandi
væri liáttað. Mjög snemma hefir sú skoðun orðið ríkjandi, að
bið nýja testamenti væri fólgið í liinu gamla með þeim hætti,
að þar mætti finna fyrirmyndan margs þess, er síðar gerðist. f
sögunni ríkir lögmál endurtekningarinnar að vissu marki, þann-