Uppeldi og menntun - 01.01.1999, Side 40

ÞÁTTUR STARFSFÓLKS LEIKSKÓLA 'l HLUTVERKALEIK BARNA ________________________
AÐFERÐ
Athuganir
Til að kanna hvernig starfsfólk tekur þátt í, hefur áhrif á og örvar leik barnanna
voru gerðar athuganir og myndbandsupptökur í 30 leikskólum á höfuðborgar-
svæðinu. Leikskólarnir voru valdir með handahófsúrtaki og voru börnin sem fylgst
var með 3-6 ára. Af þeim 30 fullorðnu sem tóku þátt í rannsókninni voru 22 leik-
skólakennarar. Hlutverkaleikur barnanna á afmörkuðum hlutverkaleiksvæðum var
athugaður. Þrjátíu mínútur af leiktímabili barnanna voru teknar upp á myndband,
tíu mínútur í byrjun leiks, tíu mínútur af miðju leiktímabils og tíu mínútur í lokin.
Þegar böndin voru skoðuð var notað sérstakt form sem skipt var í 90 tuttugu sek-
úndna bil. Hegðun starfsfólksins var skráð á tuttugu sekúndna fresti.
Annars vegar var skoðað hvað hinir fullorðnu voru að gera þegar börnin voru
að leik á hlutverkaleiksvæðunum og var það flokkað niður á eftirfarandi hátt:
- var fjarverandi
- var viðstaddur, gerir eitthvað annað
- fylgist með óformlega
- gerir athuganir og skráir
- hefur afskipti (íhlutun).
Hins vegar var skoðað hvernig þeir fullorðnu höfðu afskipti og tóku þátt í leiknum.
Flokkun Christis (1982) á afskiptum fullorðinna í leik var höfð til hliðsjónar og eftir-
farandi flokkar voru búnir til:
1) Afskipti utan frá, óháð þema leiksins. (Hinn fullorðni stendur utan við leik-
inn og hefur afskipti utan þema leiksins.)
2) Afskipti utan frá, innan þema leiksins. (Hinn fullorðni stendur utan við leik-
inn og hefur afskipti innan þema leiksins.)
3) Afskipti irman frá (þátttaka).
Þátttaka í leiknum var flokkuð í fernt:
- Samhliða leikur.
- Samleikur I. (Hinum fullorðna var þá boðið að taka þátt í leiknum sem
barnið skipuleggur og hefur stjórn á.)
- Samleikur II. (Hinn fullorðni stígur inn í leikinn sem barnið skipuleggur og
hefur stjórn á.)
- Samleikur III. (Hinn fullorðni tekur þátt í og hefur stjórn á leiknum.)
4) Leikþjálfun.
Upptökurnar voru skráðar og greindar af rannsakanda og aðstoðarmanni. Óháður
athugandi skráði einnig 150 mínútur af upptökunum til að meta áreiðanleika skrán-
ingarinnar.
Spurningakönnun
Til að kanna skoðanir starfsfólks á leiknum og viðhorf þeirra til þess hver áhrif
starfsfólks eigi að vera á leik barna var lagður spurningalisti fyrir 700 starfsmenn
leikskóla á höfuðborgarsvæðinu. Spurningakönnunin var gerð í leikskólunum.
Rannsakandinn fór á fyrirfram ákveðnum tíma og beið meðan þátttakendur svör-
38