Tímarit lögfræðinga - 01.09.1952, Page 56

176
Tímarit lögfrœSinga
ljós látið, ef hann vill ekki vera dæmdur fyrir frumlega að-
dróttun. Nægir þá ekki, þó að hann vísi til þess, að hann
hafi einungis sagt það, sem almannarómur sé.1) Ef enginn
sérstakur er borinn fyrir aðdróttun, þá mun útbreiðandi
verða talinn bera hana fram í sínu nafni, enda má vera, að
útbreiðandi einmitt beri það fyrir, að hann segi það eitt,
sem aðrir segi, til þess að láta svo líta út, að hann sé ekki
upphafsmaður að aðdróttun. 0g jafnvel þótt útbreiðandi
í orðum kveðist telja inn meidda ósannan að sök, þá getur
slíkt alls ekki allt af bjargað honum undan refsingu, því
að atvik geta sýnt það, að skýrslan um aðdróttun, þó að
hún sé með þeirri viðbót, sé beinlínis í því skyni gerð að
koma aðdróttun á framfæri meðal almennings. Fer slíkt
auðvitað eftir atvikum, sem meta verður hverju sinni. Því
síður verður útbreiðandi sýkn sakar, þó að hann slái þann
varnagla, að ekki viti hann, nema áburður kunni að vera
ósannur. Aðalatriðið sýnist það oft vera, að ummæli um
aðdróttun, og þá auðvitað einkum ummæli á prenti, eru
fallin til þess að koma aðdróttun til viðtundar margra
manna eða jafnvel almennings. Hins vegar getur sjálfsagt
staðið svo á, að umtal um orðróm, sem þegar er kominn
upp, sé í því skyni uppi haft, að orðrómurinn verði sleginn
niður eða leiðréttur. Og verður þá að meta sannindi slíkrar
varnarástæðu.
Þá er athugandi, hverju máli bona eða mala fides út-
breiðanda skipti. Virðist það atriði hafa sömu þýðingu sem
um sakarábera sjálfan var sagt. Þá er athugandi, hverju það
skipti, ef aðdróttun er þegar sönnuð áður en hún er borin
út, eða síðar tekst að sanna hana. títbreiðandi veldur því
að vísu, að aðdróttun kemst til vitundar fleiri manna en
ef til vill ella með útbreiðslu sinni. En með því að það
skiptir ekki máli að meginstefnu til, þótt sakaráberinn upp-
haflegi kæmi áburði sínum til vitundar margra manna, þá
virðist svipað hljóta að gilda um útbreiðanda, að hann
sæti almennt ekki harðari viðurlögum en upphaflegi sakar-
1) Sbr. Dómas. II. 4-13, IV. 247, VI. 73, VIII. 736. Sbr. og VI. 425.