Tímarit lögfræðinga - 01.04.1953, Side 44

106
Tímarit lögfrceOinga.
Þegar dæma skal um samningsgildi skipta, sem 7. gr.
okurl. tekur til, má og vel vera, að ákvæði 32. gr. laga
nr. 7/1936 um löggerninga geti komið til greina. Ef 7. gr.
okurl. hefði ekki verið fyrir, þá hefði 32. gr. vafalaust
sundum mátt nota um tilvik þau, sem í 7. gr. getur. Það
mun víst oft ekki vera talið „heiðarlegt" að nota sér þar-
greinda annmaiEa til fjárplógs slíks sem þar getur. En
32. gr. nær yfir miklu rýmra svið en 7. gr. okurl., því að
ákvæði 32. gr. eru ekki takmörkuð við það, að aðili sé
nokkrum sérstökum annmörkum háður. Og það er ekki
skilyrði samkvæmt 32. gr., að hallað hafi verið á þann í
skiptunum, sem óheiðarleik hefur verið beittur. Ef maður,
sem t. d. hefur verið veitt áfengi til þess að örfa hann
til kaupa, selur í ölvunarástandi jörð sína, þá mundi hann
sennilega geta gert kaupin ónýt, enda þó að jarðarverðið
mætti telja við hlítandi, með því að ráðin til þess að koma
kaupunum á þættu hafa verið „óheiðarleg", enda hafi
kaupandi haft vitneskju um þau.
2. Það er skilyrði til notkunar 7. gr. okurl., að maður
,,noti sér" oftnefnda annmarka annars manns ,,til þess aS
afla sér hagsmuna eSa áskilja sér þá“.. 1 þessum orðum
felst það, að kaupunautur þess manns, sem annmörkun-
um er haldinn, viti eða eigi að vita um annmarkana.
Sá, sem enga hugmynd hefur um þá og atvik benda ekki
til þess, að hann hafi haft ástæðu til að halda þá vera
fyrir hendi, verður ekki sagður hafa ,,notaS“ sér þá.
Ókunnugur maður kemur t. d. til fornbóksala og býður
honum þekkta bók, sem hann segist vilja hafa tiltekna
fjárhæð fyrir. Bóksalinn, sem veit að vísu, að verðið er
allmiklu lægra en fá má fyrir bókina, kaupir hana
orðalaust á því verði, sem upp var sett. Þá er naumast
hægt að telja hann hafa notaS sér fávizku hins. Þó kann
að mega um þetta deila. Kann og að mega telja fornbóka-
salann hafa sýnt „óheiðarleik" í þessum skiptum. En ef
bóksalinn reynir að þröngva verðinu niður og tekst það,
svo að verðið verður alveg bersýnilega lítið brot af því
verði, sem unnt er að fá fyrir bókina, þá má hann gera