Tímarit lögfræðinga - 01.06.1989, Page 10

ur aðila, sem hann er ekki í neinum samningstengslum við. Þótt talað
sé um ábyrgð vegna söluhlutar eða söluvöru er því ekki einungis átt
við ábyrgð seljanda gagnvart kaupanda eða öðrum, heldur einnig
ábyrgð framleiðanda gagnvart viðsemjenda hans eða öðrum.
Eigi skiptir máli um skaðsemisábyrgð, hvort um er að ræða kaup
á ákveðnum hlut, sbr. 42. gr. kpl. eða tegundarkaup samkvæmt 43.
gr. kpl.
2. FLOKKUN TJÓNS EFTIR ORSÖKUM
I lögfræðiritum tíðkast að skipa tjóni af því tagi, sem hér um ræðir,
í flokka eftir orsökum og eðli þess.
(1) Framleiðslugalli (fabrikationsfejl). Hér er átt við mistök eða
óhöpp við framleiðsluna sjálfa, sem valda því, að ein eða fleiri
framleiðslueiningar verða öðruvísi en til var ætlast, t.d. er að-
skotahlutur eða efni kemst í matvæli.
(2) Hönnunargalli (konstruktionsfejl) er það, þegar sjálfri hönnun
framleiðsluvörunnar er ábótavant, þannig að allar vörur, sem bún-
ar eru til við sömu aðstæður, verða haldnar hættulegum eiginleik-
um, t.d. þegar öryggisbelti til varnar falli úr mikilli hæð eru þann-
ig gerð, að þau geta opnast við eðlilega notkun (sbr. H 1968, 1051).
Það telst því aðeins framleiðslugalli í þessari merkingu, ef varan
er ekki hönnuð í samræmi við þær kröfur, er gera verður í ljósi
þeirrar þekkingar, sem til er þegar hönnunin fer fram.
(3) Ófullnægjandi leiðbeiningar (instruktionsfejl). Ýmiss konar lík-
amstjón eða eignaspjöll geta hlotist af söluhlut, þótt hvorki sé til
að dreifa framleiðslu- né hönnunargalla. Vanþekking á því, hvern-
ig nota skal hlut, leiðir iðulega til tjóns. Til þessa flokks heyrir
ekki einungis það, þegar leiðbeiningar um það, hvernig komist
verði hjá skaðlegum afleiðingum, eru af skornum skammti, heldur
einnig þegar nauðsynlegar leiðbeiningar vantar algerlega eða
þegar leiðbeiningar eru rangar.
(4) Hættueiginleikar óþekktir í fyrstu (udviklingsfejl). Hér er átt við,
að hættulegir eiginleikar koma fram við notkun vöru, þótt ekkert
hafi verið athugavert við framleiðslu eða hönnun hennar eða notk-
unarleiðbeiningar, ef miðað er við þá reynslu og þekkingu, sem
fyrir var, er hún var sett á markað. Dæmi um þetta eru skaðleg
áhrif, sem tiltekið lyf hefur á mannslíkamann, en koma ekki í ljós
88