Morgunn - 01.12.1980, Blaðsíða 6

100
MORGUNN
Þegar mannlýsingin hér að framan er höfð i huga, er ekki
að furða þó maður verði undrandi, þegar maður kemst að
raun um það, að þessi Ijúfi unglingur átli eftir að verða einn
furðulegasti byltingamaður í mannkynssögunni.
Flestar byltingar koma að neðan úr þjóðfélaginu, en hér
var byltingamaðurinn þjóðhöfðinginn, sjálfur faraó, sem ekki
einungis var einvaldur og æðsti höfðingi í veraldlegum efn-
um, heldur einnig trúarleiðtogi þjóðar sinnar; í senn kon-
ungur og æðstiprestur.
Amenhótep IV ríkti í 17 ár í Egyptalandi, en fyrstu fjögur
árin hafði hann lítil raunveruleg völd, því móðir hans, kon-
ungsekkjan Tiy, var þá hinn raunverulegi stjórnandi. Hið
sérkennilega hugarfar sonar hennar hafði djúp áhrif á hana,
og þóttist hún þar kenna öfl, sem fremur væru guðlegs eðlis
en mannlegs. Ungi konungurinn var bráðþroska, og um átján
ára var hann orðinn raunverulegur stjórnandi þjóðar sinnar.
Þegar Amenhótep var tólf ára varð heilsuleysi hans al-
mennt áhyggjuefni, ekki einungis fjölskyldu hans, heldur
allri þjóðinni. Konungsættin yrði aldauða, ef hann eignaðist
ekki afkvæmi. Eftir langa eftirgrennslan um drottningarefni
varð egypzk stúlka, Nefertíti að nafni, af göfugu foreldri,
fyrir valinu. Hann var þá um tólf ára gamall, en brúðurin
níu eða tíu ára. Og skömmu eftir brúðkaupið lézt faraóinn,
Amenhótep III, rúmlega fimmtugur, og arfleiddi að völdun-
um þennan þrettán ára veikhyggða ungling, sem þegar var
farinn að sýna ríka tilhneigingu til að sjá sýnir og dreyma
undarlega drauma.
Um ástandið í rikinu er það að segja, að sigrar Thútmós-
esar III og landvinningar og dugandi stjóm Amenhóteps III
höfðu fyllt musterin ómetanlegum verðmætum í gulli, gim-
steinum og öðrum dýrgripum. Telja sagnfræðingar, að þessi
auðæfi hafi haft spillandi áhrif á prestastéttina, sem smátt
og smátt hafi tekið að vanrækja heilagar skyldur sínar og
rotna siðferðilega. En hér ber þess að gæta, að ekki var slíkt
eingöngu prestunum að kenna, því faraó Egyptalands var í
senn konungur og æðstiprestur. En herskár kontmgur, sem