Organistablaðið - 01.07.1971, Blaðsíða 26

á að notfæra sér. í vorum löndum mun orð'ið „kirkjutónlist“ enn
leiða liugann aftur lil ákveðins tímabils, hins svokallaða „klassiska
kirkjustíls“. Þannig hyggja menn með notkun orðsins að einhverju
hefðbundnu, einhverju, sem er orðið fast í formum og skal ekki breytt.
„Tónlistin i kirkjunni“ er ekki eins Iþröngt hugtak, heldur er ]>að
sveigjanlegt og táknar það, sem notað er í kirkjunni.
Veigamest varðandi lónlistina í kirlcjunni
er ekki stíll og gerð, heldur gæði af bverri gerð og stíl og fyrst
■og fremst, að hún sé í samræmi við ætlunarverk sitt, nfl. 'hæf til
að túlka iboðskap Biblíunnar og lofsöng safnaðarins. Og öll gæða-
tónlist, sem fullnægir þessum kröfum, er fólgin í hugtakinu „tónlist
kirkjunnar". Hins vegar er það enginn nothæfur imadikvarði, þótt
hún sé „verðug kirkjunni“. Það viðhorf er frá upplýsingatímanum
og 19. öldinni, sem mat mikils hið verðuga og hátíðlega. En hátíð og
hátíðleiki er alls ekki eitt og hið sama.
Nú er smám saman verið að rjúfa einveldi orgelsins í guðsþjónust-
unni og guðsþjónustulífinu, og er það í góðu samræmi við góða og
garnla lútherska hefð. í raunréttri ætti að vera unnt að nota hvaða
hljóðfæri, sem er, í guðsþjónustunni, þ. e. ef það er í samræmi við
ætlunarverk sitt.
Menn ættu að ihalda áfrain að gera tilraunir varðandi tónlist kirkj-
unnar. Athugandi er, hvort vér ættum ekki að nota fleiri „útgáfur“ tón-
listarinnar, þ. e. margbreytilegri svipmót, eins og l. d. í hinni band-
arísku Service Book and Hymnal, en iþar eru tveir kostir. Vera má, að
í guðsþjónustu framtíðarinnar ættu að vera þrjár slíkar útgáfur:
Klassisk, alþýðuleg, róttæk.
Tcxli og tónar.
í endurskoðun messusöngsins verður athugun á texta og tónum
að haldast í hendur. Að ölln jöfnu ber að endurskoða hvort tveggja
samtímis og taka tillit til livors tveggja. Má ekki fara þannig að,
að fyrst sé gengið að fullu frá textanum, en síðan hafizt handa við
tónlístina. Þannig unnu inenn einatt áður fyrr, en það tímabil ætti
að vera liðið.
Eðli og hlutverk einstakra þátta kalla á mismunandi tónlist, og
]ieir geta að nokkru haft mjög mismunandi svi]imót, án þe.ss að heild-
arsvijiur guðsþjónustunnar raskist. Má þar nefna hina dæmigerðu
safnaðarþætti eins og sálmana og fasta liði; því næst tónlist, sem er
26 ORGANISTABLAÐIÐ