Fréttablaðið - 08.12.2011, Blaðsíða 20

8. desember 2011 FIMMTUDAGUR20
Fjárlagafrumvarpið var
samþykkt á Alþingi í gær.
Þingheimur hefur bætt við
ríkisútgjöld og dregið úr
niðurskurði frá því sem var
að finna í frumvarpi fjár-
málaráðherra.
Frumvarp til fjárlaga 2012 var
fyrsta mál sem lagt var fram á
yfirstandandi þingi. Það fór, líkt
og lög gera ráð fyrir, í gegnum
þrjár umræður á Alþingi og tók
við það fjölmörgum breytingum.
Meirihluti fjárlaganefndar lagði
til aukin útgjöld um 4,5 milljarða
króna. Á móti er gert ráð fyrir að
tekjur ríkisins aukist um 1,5 millj-
arða. Raunaukning útgjalda nemur
því 3 milljörðum króna.
Breytingartillögur meirihlut-
ans voru samþykktar í gær og að
því loknu frumvarpið í heild sinni.
Alls samþykkti 31 þingmaður
frumvarpið en þrír voru á móti.
21 þingmaður sat hjá. Frumvarpið
var því samþykkt með minnihluta
atkvæða.
Velferðarmálin stærst
Alls nema útgjöld ríkissjóðs
rúmum 536 milljörðum króna,
en tekjur 523 milljörðum. Af því
fer stærstur hlutinn í málefni
velferðarráðuneytisins, eða 227
milljarðar króna. Útgjöld ráðu-
neytisins nema tæpum 43 prósent-
um af öllum ríkisútgjöldum.
Athygli vekur að næststærsti
málaflokkurinn er vaxtagjöld.
Alls fara 14,5 prósent af útgjöld-
um ríkissjóðs í þau. Það er mikil
breyting frá því fyrir nokkrum
árum, en ríkissjóður greiddi ekki
krónu í vaxtagjöld árið 2007.
Aðrir stórir málaflokkar eru
málefni mennta- og menning-
armála sem eru 11,7 prósent
ríkisútgjalda, 11,6 prósent fara
í innanríkisráðuneytið og 9,6 í
fjármálaráðuneytið.
140 milljarða viðsnúningur
Steingrímur J. Sigfússon fjár-
málaráðherra kom upp í pontu
í atkvæðagreiðslunni í gær.
„Ég er bærilega sáttur við
heildarniðurstöðuna, liðlega 20
milljarða halli sem nemur um
1,16 prósentum af vergri lands-
framleiðslu. Jákvæður frumjöfn-
uður upp á liðlega 2 prósent af
landsframleiðslu, eða um 35 millj-
arða afgangur frá reglubundnum
rekstri ríkisins.
Það er tæplega 140 milljarða
bati á afkomu ríkisins frá reglu-
bundnum rekstri miðað við árið
2009,“ sagði Steingrímur.
Hann sagði hagvaxtartölur Hag-
stofu Íslands frá í gær ýta undir
forsendur fjárlaganna og gefa til-
efni til þess að búast við kraft-
meiri bata. Samkvæmt þeim nam
hagvöxtur á þriðja ársfjórðungi
4,7 prósentum og hagvöxtur að
raungildi fyrstu níu mánuði ársins
3,7 prósentum.
Steingrímur sagði fjárlaga-
frumvarpið sýna einhvern mesta
bata í hagkerfi sem sést hefði á
Vesturlöndum.
FRÉTTASKÝRING: Fjárlögin 2012 samþykkt
Kolbeinn
Óttarsson Proppé
kolbeinn@frettabladid.is

3,27%
2,90%
3,16%
1,44%
1,35%
1,30%
1,17%
1,54%
0,40%
1,25%
1,12%
1,19%
0,83%
0,85%
0,80%
4,46%
7,97%
4,61%
7,76%
1,28%
6,84%
2012
2011
2007
2012
2011
2007
■ Lífeyristryggingar ■ Sjúkratryggingar ■ Atvinnuleysistryggingar ■ Framhaldsskólar
■ Háskólar
■ Vaxtagjöld
■ Velferðarútgjöld
Ríkisútgjöld
sem hlutfall af VLF*
Vaxtagjöld og velferðarútgjöld
sem hlutfall af VLF*
0% 1% 2% 3% 4% 5% 6% 7% 8%
0% 1% 2% 3% 4% 5% 6% 7% 8%
Samþykkt fjárlög 2012
Æðsta stjórn ríkisins
Forsætisráðuneytið
Mennta- og menningarmálaráðuneytið
Utanríkisráðuneytið
Sjávarútvegs- og landbúnaðarráðuneytið
Innanríkisráðuneytið
Velferðarráðuneytið
Fjármálaráðuneytið
Iðnaðarráðuneytið
Efnahags- og viðskiptaráðuneytið
Umhverfisráðuneytið
Vaxtagjöld
0 50 100 150 200 250
3,8
1
62,8
10
19,3
62,3
227
53,3
5,7
4,4
8,8
77,8
Frumvarp ráðherra
breyttist í þingnefnd Höskuldur Þórhallsson, þingmaður Framsóknarflokksins,
segir gagnrýni flokksins fyrst og fremst snúa að ríkisfjár-
málum í heild sinni. Ríkisstjórnin hafi sett sér markmið
sem hafi komið fram í skýrslu í júní 2009 um jöfnuð
í ríkisfjármálum. „Ríkisstjórnin hefur ekki náð þessum
markmiðum, hvorki varðandi heildarjöfnuð, hagvöxt
eða verðbólgu. Fjármálaráðherra segir sjálfur að frum-
jöfnuðurinn sé jákvæður um 2 prósent. Ég gagnrýni að
inn í þá tölu vantar stóra útgjaldapósta eins og SpKef og
Byr og eins nokkrar framkvæmdir sem á að fara í. Þessu
er öllu haldið utan við ríkisreikninginn en þetta nemur
tugum milljarða. Ef þetta væri inni væri frumjöfnuðurinn
neikvæður um einhver prósentustig.“
Höskuldur segir að Framsóknarflokkurinn hefði viljað fara aðra leið við
niðurskurð í heilbrigðismálum. Frumvarpið væri í raun stefnubreyting í heil-
brigðismálum sem kollvarpaði kerfinu víða um land. „Við vildum hafa flatan
niðurskurð og mun vægari en ríkisstjórnin hefur lagt til. Þá leggjum við til
að sá niðurskurður sem fór umfram 4,4 prósent í fyrra verði bættur þeim
stofnunum sem fengu hann á sig.“
Stjórnin nær ekki eigin markmiðum
Aðferðir ríkisstjórnarinnar til að vinna sig út
úr vandanum er röng, að mati þingmanna
Hreyfingarinnar. Ekki er rétt að hækka skatta
og skera niður, segir Þór Saari. „Við höfum
alltaf talið, og ég hef starfað sem sérfræðingur
í skuldastýringu ríkissjóða, að skuldir ríkis-
sjóðs, skuldahengjan svokallaða, séu orðnar
of miklar til að hægt sé að ná þeim niður með
hefðbundnum aðferðum. Fjárlögin í ár sýna
það því nýjar lántökur umfram uppgreiðslu
skulda eru meiri, eða um 1,1 milljarður, þannig
að það er ennþá verið að bæta við.“
Þór segir að Hreyfingin hafi alltaf lagt
til að í stað þessi yrði náð samningum við
lánveitendur ríkissjóðs. Um 75 milljarðar fari
í vaxtagreiðslur af skuldum ríkissjóðs. Semja
eigi við eigendur þeirra skulda að fresta þeim
vaxtagreiðslum, eða hluta þeirra, um einhvern
tíma, á meðan við komumst upp úr hruninu.
Þá sé hægt að sleppa niðurskurði í heilbrigðis-
og menntamálum.
„Þetta er þekkt aðferð fyrir þjóðir að ná sér
út úr erfiðum skuldamálum. Ná samkomulagi
um skuldirnar og greiða þær seinna.“
Semja frekar um skuldir
Kristján Þór Júlíusson segir Sjálfstæðisflokkinn vera með
aðra efnahagspólitík en stjórnarmeirihlutinn í grundvallar-
atriðum. Því vilji flokkurinn horfa með öðrum hætti til
þess hvernig taka eigi á þeim vandamálum sem hér sé
við að glíma. „Við höfum talað fyrir því að það þurfi að
byggja upp með öllum ráðum til þess að ríkisfjármálin
verði sjálfbær. Verklagið sem við horfum upp á núna er
þannig að menn eru að reyna að skatta sig og skera niður
úr þeim vanda sem við er að glíma en ná ekki pólitískt
saman um þá þætti sem lúta að því að auka framleiðsl-
una og atvinnuna í landinu, sem gefur ríkissjóði með
þeim hætti meiri tekjur.“
Kristján segir að þegar horft sé á einstök atriði og aðferðir sem stjórnin beiti
við verklag sitt hafi Sjálfstæðisflokkurinn gert athugasemdir við þá forgangs-
röðun sem stjórnarmeirihlutinn hafi sett á oddinn. „Við teljum að ákveðin
atriði sem lúta að stjórnsýslu njóti forgangs umfram mál sem ættu að vera
framar í forgangi. Þar hefur borið mest á heilbrigðis- og öldrunarmálum, sem
eru mjög viðkvæmir málaflokkar. Það eru ekki allt stórar fjárhæðir sem um er
að ræða til að viðhalda því þjónustustigi sem menn hafa náð, heldur miklu
frekar einstrengingsleg krafa um að það beri að skera niður í þessum við-
kvæmu málaflokkum af því að skorið er niður annars staðar.“
Kristján gagnrýnir að heildarsýn skorti yfir ríkisreksturinn. Þetta sé til að
mynda í fyrsta skipti, svo hann muni, sem þingið fái ekki tekjuyfirlit frá efna-
hags- og viðskiptanefnd um tekjugrein fjárlaganna. Ekki sé góður bragur á því.
Rangt að skatta sig og skera niður
FÓLK Útgjöld ríkissjóðs nema um 536 milljörðum króna á næsta ári. Halli á ríkissjóði árið 2012 nemur 20 milljörðum króna, en
35 milljarða afgangur er frá reglubundnum rekstri ríkisins. Það er viðsnúningur um 140 milljarða frá 2009. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON
HÖSKULDUR
ÞÓRHALLSSON
ÞÓR SAARI
KRISTJÁN ÞÓR
JÚLÍUSSON
*Verg landsframleiðsla
Milljarðar