Morgunblaðið - 02.04.2011, Blaðsíða 28

28 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 2. APRÍL 2011
BAKSVIÐ
Bogi Þór Arason
bogi@mbl.is
Ófáir ráðamenn í heiminum hafa
þverskallast við að láta af völdum
uns öll sund eru lokuð og eitt versta
dæmið um þessa þrjósku er Laurent
Gbagbo, fráfarandi forseti Fílabeins-
strandarinnar. Hersveitir andstæð-
inga hans höfðu í gær náð 80% lands-
ins á sitt vald, umkringt forseta-
höllina í Abidjan, lögreglan hafði
snúið baki við honum og yfirmaður
hersins flúið með fjölskyldu sína í
bústað sendiherra Suður-Afríku.
Gbagbo virðast allar bjargir bann-
aðar og málstaður hans er svo slæm-
ur að samfélag þjóðanna hefur sjald-
an eða aldrei áður verið jafneinhuga
í andstöðu við harðstjóra. Samein-
uðu þjóðirnar, Afríkusambandið,
Efnahagsbandalag Vestur-Afríku-
ríkja (ECOWAS), Bandaríkjamenn
og Evrópusambandið hafa krafist
þess að Gbagbo láti af embætti.
Gbagbo er 65 ára og var verka-
lýðsleiðtogi áður en hann haslaði sér
völl í stjórnmálunum. Hann hefur
verið kallaður „bakarinn“ vegna
þess að hann hefur þótt sýna mikla
færni í því að „baka“ andstæðinga
sína í pólitísku rimmum. Líklegt er
nú að bakarinn hafi mætt ofjarli sín-
um og verði sjálfur bakaður.
Klofið ríki
Fílabeinsströndin er mesti kakó-
baunaframleiðandi heims, næst-
stærsta hagkerfi Vestur-Afríku og
var álitið fyrirmyndarland í álfunni
fyrstu áratugina eftir að það fékk
sjálfstæði árið 1960 undir forystu
Félix Houphouët-Boigny, fyrsta for-
seta landsins. Síga fór á ógæfuhlið-
ina árið 1993 þegar Houphouët--
Boigny lést og Henri Konan Bédié
tók við forsetaembættinu. Bédié sáði
fræjum haturs milli kristinna íbúa í
sunnanverðu landinu og múslíma í
norðurhlutanum. Valdabarátta
blossaði fljótlega upp milli Bédié og
Alassane Ouattara, doktors í hag-
fræði og fyrrverandi aðstoðarfram-
kvæmdastjóra Alþjóðagjaldeyris-
sjóðsins. Ouattara er múslími frá
norðurhlutanum og fer nú fyrir and-
stæðingum Gbagbo.
Herinn steypti Bédié af stóli árið
1999 og hershöfðinginn Robert Guéï
tók við völdunum. Guéï bannaði
Ouattara að bjóða sig fram til forseta
í október 2000 á þeirri forsendu að
hann væri ekki kjörgengur vegna
þess að hann væri ekki sannur Fíla-
beinsstrendingur. Ouattara fæddist
á Fílabeinsströndinni en ólst upp í
grannríkinu Búrkína Fasó, landi for-
eldra sinna.
Laurent Gbagbo kom þá til sög-
unnar og sigraði Guéï í forsetakosn-
ingunum. Guéï neitaði að viðurkenna
ósigurinn en vék að lokum fyrir
Gbagbo eftir hrinu götumótmæla.
Tugir mótmælenda úr röðum stuðn-
ingsmanna Ouattara voru skotnir til
bana eftir að hann krafðist nýrra
kosninga.
Um tveimur árum síðar hófst
borgarastríð milli suðurhlutans og
norðurhlutans og því lauk árið 2003.
Þúsundir manna lágu í valnum.
Kjörtímabili Gbagbo lauk árið
2005 en forsetakosningum var frest-
að a.m.k. fimm sinnum áður en þær
voru loks haldnar í nóvember síðast-
liðnum.
Ouattara fór með sigur af hólmi en
Gbagbo neitaði að viðurkenna úrslit-
in. Hann sakaði stuðningsmenn
Ouattara um kosningasvik en Sam-
einuðu þjóðirnar og Afríkusamband-
ið hafa lýst yfir stuðningi við
Ouattara. Þrákelkni Gbagbo hefur
kostað 500 manns lífið og um milljón
manna hefur flúið heimkynni sín.
Bakarinn loksins bakaður?
Reuters
Á flótta Þúsundir erlendra starfsmanna fyrirtækja á Fílabeinsströndinni hafa flúið land vegna átakanna og nokkrir
þeirra bíða hér eftir rútu sem flutti þá frá Abidjan. Um milljón Fílabeinsstrendinga hefur flúið heimkynni sín.
 Forseti Fílabeinsstrandarinnar hefur getið sér orð fyrir færni í því að „baka“ andstæðinga sína en
honum virðast nú allar bjargir bannaðar  Hefur fengið nánast alla heimsbyggðina upp á móti sér
2 km
Heimild: Fréttir fjölmiðla
ÁTÖKIN Á FÍLABEINSSTRÖNDINNI
Stuðningsmenn Alassane Ouattara réðust inn í Abidjan í fyrradag, eftir hraða
sókn frá yfirráðasvæði þeirra í norðurhluta Fílabeinsstrandarinnar, með það að
markmiði að koma Laurent Gbagbo, fráfarandi forseta, frá völdum.
Sendiráð
S-Afríku
Banco-
skógur COCODY
TREICH-
VILLE
MARCORY
ADOBO
A b i d j a n
Forsetahöllin
Stuðningsmenn
Ouattara umkringdu
bygginguna
RTI-sjónvarpsstöðin
Ríkissjónvarp landsins
var á valdi liðsmanna
Alassane Ouattara
Golf-hótelið
Ouattara og menn hans
eru með höfuðstöðvar
í byggingunni
Alþjóðaflugvöllurinn
Á valdi hermanna SÞ
Hverfin Treichville og Marcory
Stórskotavopnum beitt að sögn sjónarvotta
Yamoussoukro
FÍLABEINS-
STRÖNDIN
San Pedro
Á valdi stuðnings-
manna Ouattara
Abidjan
Embættismenn Sameinuðu þjóð-
anna hafa sakað öryggissveitir
Laurents Gbagbos um að hafa
skotið sprengjum á íbúðahverfi
stuðningsmanna Alassane Ouatt-
ara. Andstæðingar Gbagbos hafa
einnig sakað hann um að beita
dauðasveitum til að myrða póli-
tíska andstæðinga.
Stuðningsmenn Ouattara eru
ekki heldur neinir englar og hafa
meðal annars verið sakaðir um að
hafa myrt marga fylgismenn
Gbagbos í Abidjan, stærstu borg
Fílabeins-
strandarinnar.
Talsmaður
Flóttamanna-
fulltrúa Sam-
einuðu þjóð-
anna segir
embættið hafa
miklar áhyggj-
ur af fréttum
um alvarleg
mannréttindabrot stuðnings-
manna Ouattara, m.a. mannrán og
illa meðferð á föngum.
Grimmdarverk á báða bóga
FYLKINGARNAR SAKAÐAR UM ALVARLEG MANNRÉTTINDABROT
Laurent Gbagbo
Skannaðu kóðann
til að lesa það nýj-
asta um átökin