Íslenzk tunga - 01.01.1965, Blaðsíða 37

UM ALDUR OG UPPRUNA KV-FRAMBURÐAR
35
manns Jónssonar á Hrauni í Grindavík.05 Eru þær þar eignaðar
Hallgrími. Vísan, sem tekin er upp hér að framan, er nákvæmlega
eins og í útgáfunni, enda svotil enginn orðamunur á kvæðinu í út-
gáfunni og handritinu. A eftir kvæðinu er ártalið 1766. Auðvitað er
þetta þó engin sönnun þess, að vísan sé eftir Hallgrím og að hún
sé óbrengluð. Til dæmis þarf ekki annað en skipta á tveim fyrstu
orðum línunnar til þess að rétt stuðlun h:hv komi fram.
з. 53. Hér verður að skilja við þessi dæmi, án þess að komizt
verði að niðurstöðu um gildi þeirra. Til þess að von væri slíks,
þyrfti að gera mikla leit í handritum með kvæðum Hallgríms. Hins
vegar virðist nú orðið ljóst, að slík leit gæti fyllilega verið ómaks-
ins verð.
Hallgrímur Pétursson er fæddur 1614 og gæti því verið nálægt
því jafnaldra Jóni Finnssyni. Ilann mun hafa farið frá Hólum af
landi brott um 1630,00 um svipað leyti og Jón skrifaði Mábilarrím-
ur. Er því fyllilega hugsanlegt, að Hallgrímur hafi átt það til að hera
hv- fram sem hv-. Þegar Jón Helgason vefengdi gildi dæmisins í
Slátlurímu, sem áður getur, var það á sterkum rökum reist, þar sem
ekki voru kunnar aðrar heimildir um breytinguna fyrr en á síðari
hluta 18. aldar. En eftir að dæmin hjá Hallgrími eru orðin tvö og
merki breytingarinnar hafa verið rakin jafnvel allt til saintíma hans,
horfir málið allt öðru vísi við.
4.0. Nokkurt vafamál er, hverjar ályktanir beri að draga af þeim
strjálu heimildum, sem hér hafa verið nefndar, um /cn-framburð
fyrir miðja 18. öld. Einhverjar þeirra kunna að vera einskærar rit-
villur, en ekki er trúlegt, að svo sé um þær allar. Frá fyrri hluta 17.
aldar eru ótraust merki hreytingarinnar hjá Hallgrími Péturssyni,
sem rekja verður til Skagafjarðar, og eitt dæmi breiðfirzkt, hjá Jóni
Finnssyni. Þá eru dæmin í Trójumanna sögu og Jarðabókinni, frá
síðari hluta 17. aldar og upphafi hiunar 18. Bæði eru þau illa stað-
<ir> ÍB. 633, 8vo, bl. 53v—55r.
и, ‘ Magnús Jónsson, Hallgrímur Pétursson, œfi lians og starf I (Reykjavík
1947), 32.