Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2005, Page 75
Þjónustujöfnuður
Halli á þjónustujöfnuði jókst um 5,6 milljarða króna árið 2004 frá fyrra ári sem hefur einn-
ig áhrif á neikvæða stöðu viðskiptajafnaðar. Stærsti liður útfluttrar þjónustu er sam-
göngur sem jukust um 13 milljarða króna milli ára sem er ríflega fjórðungur. A móti
vegur 6,5 miíljarða króna samdráttur í liðnum önnur útflutt þjónusta. Stærstu liðir þar
undir eru ýmiss konar viðskiptaþjónusta sem dróst saman um 6 milljarða króna milli
áranna (35%), tölvu- og upplýsingaþjónusta sem nam ríflega fjórum milljörðum króna
árið 2004 og jókst um 11% frá fyrra ári og opinber þjónusta sem nam tæpum 7 milljörðum
króna og dróst saman um 9%. Stærstu liðir innfluttrar þjónustu eru samgöngur og ferða-
þjónusta og jukust báðir liðir um ríflega fimmtung milli áranna sem skýrist meðal annars
af mikilli ferðagleði íslendinga. Innflutt önnur þjónusta dróst aftur á móti saman um
12%.
Gengikrónunnar
Gengi krónunnar hafði ekki eins mikil áhrif á utanríkisviðskipti á árinu 2004 og oft áður
þegar samanburður er gerður milli ára. Krónan styrktist að meðaltali árið 2004 um 2% frá
árinu 2003 ef miðað er við vísitölu gengisskráningar. Árið 2003 styrktist krónan aftur á
móti um 6,5% frá fyrra ári. Verulegur munur var þó á gengi krónunnar eftir myntum.
Þannig styrktist krónan um ríflega 9% gagnvart bandaríkjadal en veiktist um 2,5% gagn-
vart pundi og um 0,5% gagnvart evru. Það var ekki fyrr en í lok ársins 2004, einkum í
desember, sem krónan fór að styrkjast verulega á ný. Gengisvísitalan, sem var að meðal-
tali 121 stig árið 2004, hafði lækkað í rúmlega 114 stig í desember 2004.
Styrking krónunnar hefur haft mikil áhrif á vöruinnflutning. Sterk staða krónunnar veikir
verulega samkeppnisstöðu íslenskra framleiðslufyrirtækja á heimavelli og dregur úr
tekjum útflutningsfyrirtækja.
Jöfnuður þáttatekna
Halli á jöfnuði þáttatekna jókst um 1,2 milljarða króna milli áranna 2003 og 2004 og nam
tæpum 18 milljörðum króna árið 2004. Sem fyrr er stærsti útgjaldaliðurinn vaxtagjöld af
erlendum lánum sem námu 35 milljörðum króna og jukust um 12% frá fyrra ári. Avöxtun
hlutafjár erlendra aðila á fslandi jókst um 60% og varð 22 milljarðar króna. Langstærsti
tekjupósturinn er ávöxtun hlutafjár af eignum íslendinga í útlöndum sem jókst um 40%
og nam 25 milljörðum króna. Vaxtatekjur jukust einnig verulega. Þær tvöfölduðust og
urðu 9 milljarðar króna.
Staða þjóðarbúsins
Hrein staða þjóðarbúsins við útlönd, það er erlendar eignir að frátöldum erlendum
skuldum, var í árslok 2004 neikvæð um tæpa 700 milljarða króna og hafði aukist um 140
milljarða frá áramótum 2003. Erlendar skuldir jukust um 44% sem skýrist einkum af
aukinni skuldsetningu innlánsstofnana. Skuldir opinberra aðila drógust aftur á móti
saman um 3%. Erlendar eignir voru 58% meiri og námu ríflega 1.100 milljörðum króna.
Hrein staða þjóðarbúsins sem hlutfall af vergri landsframleiðslu versnaði um 16% og var
neikvæð um 85% af vergri landsframleiðslu.
7 3
Tækniannáll