Sagnir - 01.06.2007, Síða 78

Ahrif kristniboðs á samfélag og menningu í Pókothéraði, 1978-2006
tilgangi að byggja framhaldsskóla í Pókot.32 Hér er því ljóst að mörg
félög leggja hönd á plóg, bæði þau sem eru af trúarlegum toga og þau
sem stuðla að þróunarhjálp. En Skúli heldur áfram:
Heilsugæsla felst meðal annars í að reka tvær
heilsugæslustöðvar og frá þeim er svo farið í
hjúkrunarleiðangra til ijarlægra staða til að hjúkra
sjúkum og einnig bólusetja og fræða um hvemig hægt
er að bæta heilsufar á einfaldan hátt. Einnig fer fram
fræðsla og fyrirbyggjandi starf viðvíkjandi alnæmi en
það er mikið vandamál hér. Umskum kvenna er annað
mál sem heilsugæslufólkið er upptekið af og reynir að
auka skilning fólks á hversu skaðlegur þessi siður er.33
Skúli nefndi einnig að reynt væri að kenna fólki að rækta ýmislegt
til matargerðar sem væri næringarríkt og hentaði ræktunarskilyrðum.
Þetta er gert með sýnikennslu. Eitt svæði er tekið fyrir í einu þar sem
kristniboðamir starfa nokkur ár í senn. Eftir það halda innfæddir
starfinu áffarn.34 Þessi leið er að mínu mati góð þar sem verið er að
gera heimamönnum kleift að standa á eigin fótum án þess að vera háðir
öðmm í sambandi við mataröflun. Skúli segir að einnig sé fengist við
að bæta bústofha og hjálpa fólki við að eignast dýr sem henta aðstæðum
á hverjum stað. Þá er konum kennd undirstöðuatriði í hreinlæti,
bamauppeldi og annað sem léttir þeim störf innan veggja heimilsins.35
Litið er á kirkjuna á staðnum sem þróunaraðstoð sem ætlað er að mæta
þörfum heimamanna, óháð trú og uppmna þeirra.36
Höfundur greinar innti Skúla að lokum eftir því hvort aðrar stofnanir
en kristilegar væm með þróunaraðstoð á svæðinu og þá í hvaða mynd.
Skúli svaraði að svo væri en þær væm ekki margar. Flestar þeirra sinna
aðeins neyðaraðstoð.
Aðrar hjálparstofnanir
Rauði krossinn tekur þátt í þróunarverkefnum þó að hann sé aðallega
þekktur fýrir að sinna neyðaraðstoð. Markmið Rauða krossins em
eftirfarandi:
• Þróunarverkefni em unnin í samstarfi við Rauða kross
félagið i viðkomandi landi.
• Verkefnin hafa að markmiði að byggja upp
landsfélögin og efla heilsugæslu.
• Innri uppbygging felst í því að styrkja starfsemi Rauða
kross félaga svo að þau geti staðið á eigin fótum.
• Rauði kross íslands styður einnig verkefni á sviði
heilsugæslu þar eð slæmt heilsufar er undirrót annarra
vandamála.37
Þegar markmið Rauða krossins em skoðuð i samhengi við starfshætti
kristniboðanna í Kenýu er athyglisvert að sjá samsvömn í takmarki
þeirra um að virkja heimamenn til að standa á eigin fótum og að vinna
með félögum í viðkomandi landi, hvort heldur er um evangelísk-lútersku
kirkjuna að ræða eða Rauða kross félagið í Kenýu. Það má telja meiri
líkur á því að íbúar samþykki aðstoð af öllu tagi þegar áhersla er lögð á
að aðstoða þá við gmnnþarfir mataröflunar, menntunar og heilsugæslu.
Sem dæmi um þetta má nefna að á fyrstu mánuðum ársins 2006 vora
miklir þurrkar í Kenýu. I janúa sama ár sendi Alþjóða Rauði krossinn
neyðarbeiðni til landsfélaga um að safna ríflega 900 milljónum króna
til að aðstoða 329 þúsund manns í norðurhluta landsins sem vom
aðþrengdir sökum þurrka og hungurs. Starf Rauða krossins í Kenýu
felst að mestu leyti í því að mæta mikilli þörf fyrir mat og vatn án þess
að skerða sjálfsvirðingu fólksins. Unnið er með Sameinuðu þjóðunum
og stjómvöldum í Kenýu.38
Fleiri hjálparsamtök eiga í samstarfi við stjómvöld í Kenýu. Þar
má nefna Bamahjálp Sameinuðu þjóðanna, UNICEF, sem og samtök
óháð stjómvöldum, t.d. Action Against Hunger. Aðstoð þeirra felst í að
útvega matarbirgðir handa hundmðum vannærða bama, bamshafandi
konum og konum með böm á brjósti. Einnig sjá þau um neyðarbirgðir
af vatni. I mars 2006 má ætla að um ein milljón manna fái aðstoð, m.a. í
Wajir-héraði í norðaustur hluta landsins. Þó að stofnanir sem þessar séu
að leggja sitt af mörkum er hjálpin eins og dropi í hafi miðað við þörfina,
að mati Osman Yusuf fulltrúa héraðsins.39 Skýrt kemur fram að þörfin
getur verið mikil á erfiðum tímum. Hér sést enn á ný að Kenýumenn em
mjög opnir fyrir utanaðkomandi aðstoð.
Action Against Hunger, sem minnst var á hér að ofan, heldur uppi
næringaráætlun í Kenýu. Markmiðið er að bjarga alvarlega vannærðum
bömum. Settar em upp meðferðarmiðstöðvar sem sjá um að meðhöndla
bömin. Einnig hjálpar stofnunin við að koma í veg fýrir vannæringu
bama með því að fýlgjast með uppvexti þeirra, og mennta almenning
um mikilvægi næringarríkrar fæðu. Gmnnur að íhlutun stofnunarinnar í
neyðaraðstæðum er að útvega nærringarrík matvæli og að farið sé eftir
reglum sem settar em af næringarráði stofnimarinnar.40 Þróunar- og
neyðaraðstoð í Kenýu er blanda af kristniboðsstarfi og aðstoð stofnana,
sem eru óháðar trúmálum, eins og Rauða krossins og Action Against
Hunger. Það er enginn vafi á því að fólk er hjálpar þurfi víðs vegar í
Kenýu og því er mikilvægt að geta veitt ýmiss konar stuðning, hvort sem
hann er á andlega sviðinu eða við aðstoð á sviði ræktunar, heilsugæslu
og fæðuöflunar.
Lokaorö
Heimildir um árangur kristniboðsstarfs em aðallega skráðar af
kristniboðum. Það setur gagnrýninni umfjöllun nokkrar skorður.
Þrátt fyrir það veita heimildimar innsýn í störf kristniboða og áhrif
á samfélagslegar breytingar. Að loknum athugunum á tengslum
kristniboðs og menningar í Kenýu dreg ég þá ályktun að heimamönnum
sé í sjálfsvald sett hvort þeir taka nýja trú og þiggja utanaðkomandi
hjálparaðstoð. Það er einnig á valdi heimamanna hvort þeir hætta á að
menning þeirra taki breytingum með komu kristniboða.
Heimildir
1 Kjartan Jónsson: Lifandi kirkja. Um kristniboðsköllun kirkjunnar.
Reykjavík, 1998, bls. 66.
2 Guðmundur Óli Ólafsson: „Samband íslenzkra kristniboðsfélaga.
Fáeinir þættir úr sextíu ára sögu.“ Lifandi steinar. Afmælisrit
Sambands íslenskra kristniboðsfélaga 1929-1989. Ritstjóri Þórarinn
Bjömsson, Reykjavík 1989, bls. 56-57.
3 General history of Africa VII. Africa under colonial domination
1880-1935. Ritstjóri A. Adu Boahen, Califomia 1985, bls. 513.
4 The Cambridge history of Africa. 1870-1905. 6. bindi, Ritstjórar
Roland Oliver og G.N. Sanderson. Cambridge 1985, bls. 579.
5 General history ofAfrica. VII. Africa under colonial domination
1880-1935, bls. 513-514.
6 General history of Africa. VII. Africa under colonial domination
1880-1935, bls. 514.
7 General history of Africa. VII. Africa under colonial domination
1880-1935, bls. 519.
8 A. Adu Boahen: African perspectives on colonialism. Baltimore
1989, bls. 104.
9 Kjartan Jónsson: Lifandi kirkja, bls. 48-50.
10 Gunnar J. Gunnarsson: „Að bjarga lífi eins bams er kraftaverk út
af fyrir sig. Rætt við Jónas Þórisson framkvæmdastjóra Hjálparstarfs
kirkjunnar." Bjarmi 94 (2000), bls. 13.
11 Sigurður Grétar Sigurðsson: „Islenskt hjálparstarf erlendis." Bjarmi
90 (1996), bls. 18-19.
12 Skúli Svavarsson: „Fyrstu árin í Kenýu.“ Lifandi steinar. Afmœlisrit
74 - Sagnir