Sveitarstjórnarmál - 01.03.1997, Síða 21

HEILBRIGÐISMÁL
Víðtækar forvarnir í sveitarfélögum
Einar Gylfi Jónsson, deildarstjóri forvamadeildar Samtaka áhugafólks
um áfengis- og vímuefnavandann (SAA)
Forvamadeild SÁÁ er um þessar
mundir að hefja samstarf við fimm
sveitarfélög um verkefni í vímu-
vörnum, sem í fyrstu atrennu mun
vara út þetta ár. Sveitarfélögin eru:
Akraneskaupstaður, Egilsstaðabær,
Húsavíkurkaupstaður, Mosfellsbær
og Vestmannaeyjabær. Þrjú önnur
sveitarfélög hafa lýst áhuga á hlið-
stæðu samstarfi frá næstu áramótum
og væntanlega munu fleiri bætast í
hópinn.
Allir leggi forvörnum lið
Verkefnið beinist að vímuefna-
neyslu unglinga á grunnskólaaldri
og er leitast við að efla sem flesta
þætti sem talið er að dragi úr líkun-
um á neyslu unglinga á áfengi og
öðrum vímuefnum. Sveitarfélögin
munu marka sér vímuvarnastefnu
og lykilaðilar í forvömum í sveitar-
félögunum munu leggja fram sinn
skerf. Leitast verður við að virkja
sem flesta aðila í hverju sveitarfé-
lagi undir þeim formerkjum að allir
geti lagt vímuvömum lið. Forsvars-
menn stofnana og félagasamtaka
munu fá fræðslu um ástand mála og
leiðir í forvamastarfi ásamt ráðgjöf
við að marka sér stefnu í þeim mál-
um. Sérstaklega verður athyglinni
beint að foreldrum, kennurum,
íþróttaþjálfurum og starfsfólki
heilsugæslu að ógleymdum ungl-
ingunum sjálfum.
Jákvæóir þættir í lífi
unglinga
Auk fræðslu og aðgerða sem
spoma gegn vímuefnaneyslu ungl-
inga verður lögð áhersla á jákvæða
þætti eins og íþróttamót, listvið-
burði o.fl. Þetta er gert vegna þess
að við teljum að stundum sé gengið
of langt í að draga upp dökku hlið-
amar og beina athyglinni að því sem
miður fer. Nauðsynlegt er að beina
athyglinni einnig að því jákvæða
sem er að gerast í lífi unglinga og
samskiptum þeirra við fullorðna og
styrkja þessa þætti.
Forvarnir til framtíðar á
faglegum grunni
Árangur verkefnisins verður met-
inn og sér Félagsvísindastofnun Há-
skóla Islands um þann þátt. Mat á
árangri mun ekki einungis beinast
að vímuefnaneyslunni sjálfri, heldur
einnig ýmsum öðrum þáttum sem
vitað er að hafa áhrif á líðan og að-
stæður unglinga. Það er orðið mjög
brýnt að meta árangur forvarna-
starfs. Hingað til hefur um of tíðkast
að fara af stað með „eitthvað“ sem
menn telja af hyggjuviti sínu að hafi
forvamagildi. Ekki er reynt að meta
árangurinn, heldur er ætlast til að
viljinn sé tekinn fyrir verkið og hver
og einn sem kann að bjargast sé
ómaksins virði. Þótt vissulega sé
eitthvað til í þessu og ætla megi að
flestir tilburðir til forvama geri eitt-
hvert gagn fyrir einhverja, hlýtur
það að vera skylda þeirra sem sinna
forvörnum að leitast við að bæta
vinnubrögð sín í því skyni að ná
sem bestum árangri.
Þótt hér sé í fyrstu lotu um eins
árs átak að ræða verður engu að síð-
ur lögð áhersla á að byggja upp for-
vamir til framtíðar í sveitarfélögun-
um fimm. Ef takast á að snúa við
öfugþróun undanfarinna ára er mik-
ilvægt að öflugt og markvisst for-
varnastarf sé sífellt í gangi og sé
endurskoðað í ljósi fenginnar
reynslu.
Samstarf margra aöila
Auk sveitarfélaganna fimm og
Félagsvísindastofnunar munu fleiri
aðilar taka þátt í verkefninu með
ýmsum hætti. Forvamasjóður styrk-
ir verkefnið og Fræðslumiðstöð í
fíknivömum (FRÆ), Rauði kross Is-
lands og Bamaheill munu taka þátt í
einstökum þáttum þess. Þessi sam-
vinna er okkur mikið fagnaðarefni,
því eigi forvarnir að skila árangri
þurfa þeir sem að þeim starfa að
stilla saman strengi sína.
Á næstu mánuðum mun forvama-
deild SÁÁ verða í nánu samstarfi
við fjölda einstaklinga í sveitarfé-
lögunum fimm. Það er von okkar að
það samstarf skili þeim árangri sem
til er sáð, þ.e. að þessi sveitarfélög
móti og framfylgi vímuvamastefnu
sem skilar árangri.