Morgunblaðið - 29.12.2011, Blaðsíða 34

34 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 29. DESEMBER 2011
Vibeke Nørgaard Nielsen
vibe.nn@fibermail.dk
Einn af þeim stöðum sem ég hef unun af að heim-
sækja þegar leið mín liggur til Reykjavíkur er
Listasafn Sigurjóns Ólafssonar. Safnið er á ein-
stökum stað á Laugarnestanga, rétt við sjóinn í úti-
vistar- og náttúrsvæði með frábært útsýni. Þar er
og mikið fuglalíf og fjöldi fornminja. Listaverk Sig-
urjóns falla inn í náttúruna umhverfis safnið og
skapa samhengi milli arkitektúrsins, listarinnar og
náttúrunnar í anda hans.
Ég heyrði Birgittu Spur fyrst getið og Sigurjóns
Ólafssonar eiginmanns hennar 1994 í fyrirlestri
Júlíönu Gottskálksdóttur í Norræna húsinu um
frumherja í íslenskri myndlist. Allt frá þeirri
stundu hef ég gert mér far um að kynnast betur ís-
lenskri og danskri myndlist og hinu nána sambandi
sem hefur verið á milli listamanna landanna
tveggja. 1995 fór ég til Íslands með litlum hópi í því
skyni og með fyrstu verkum okkar var að heim-
sækja listamanninn Pál Ólafsson á Húsafelli. Einn
ferðafélaga minna var Lilli Sigfusson fiðluleikari,
sem leikið hafði með borgarhljómsveit Árósa, en
hún var þá um áttrætt. Tengdafaðir hennar var
hinn kunni dómorganisti og tónskáld Sigfús Ein-
arsson og Lilli langaði til að leggja blómsveig að
gröf hans í gamla kirkjugarðinum við Suðurgötu.
Þegar við komum að gröfinni varð ég gagntekin af
bronslágmyndinni sem skreytti legsteininn, en á
henni er mynd af Sigfúsi Einarssyni innrömmuð af
orgelpípum.
Mér var sagt að höfundur myndarinnar væri Sig-
urjón Ólafsson og að listasafn hans væri á Laugar-
nestanga. Allur hópurinn hélt því í safnið og þar tók
á móti okkur stofnandi safnsins og stjórnandi Birg-
itta Spur sem sagði okkur frá safninu og frá manni
sínum listamanninum Sigurjóni Ólafssyni. Hún
sagði okkur meðal annars frá því að á hverju ári
væri ungum listamanni boðið að sýna verk sín með
verkum Sigurjóns og þetta ár var gesturinn einmitt
Páll Guðmundsson frá Húsafelli, sem við heimsótt-
um skömmu áður, á sýningu sem hét Vættatal.
Verk Páls féllu vel að verkum Sigurjóns, kannski
vegna þess að afstaða þeirra til náttúrunnar var
áþekk. Páll átti sinn „helga“ klett í Bæjargili, sem
er skammt frá heimili hans á Húsafelli, og Sigurjón
átti sér áþekkan stað á æskuslóðum sínum á Eyr-
arbakka á suðurströndinni.
Í samtali sem birt er í bókinni Rundt om en fjord
segir Sigurjón dönskum vini sínum, Otto Gelsted,
frá því að skammt frá æskuheimili hans sé lítil hæð,
heilagur dulúðugur staður þar sem sauðfé mátti
ekki bíta og ekki mátti heyja. Hann færði hæðinni
fórnir, skeljar, bein og ámóta. Á þessari sandströnd
við óravíddir Atlantshafsins hafði hann fundið efni-
við í listaverk og risti sínar fyrstu teikningar í sand-
inn. Birgitta sagði okkur frá þessu á meðan hún
leiddi okkur um safnið og sýndi okkur listaverkin,
dularfullar verur í hrókasamræðum sín á milli.
Birgitta skýrði okkur einnig frá því að helstu
granítverk Sigurjóns, tveir risaskúlptúrar sem
vega hálft áttunda tonn hvor, eru á ráðhústorginu í
Vejle sem er bær skammt frá heimili mínu, verk
sem ég hef oft staðnæmst við og dáðst að.
Frá því ég komst á snoðir um Listasafn Sig-
urjóns Ólafssonar í fyrsta sinn 1995 hef ég oft heim-
sótt þetta einstaka safn í Laugarnesinu og alltaf
hefur Birgitta Spur tekið á móti mér af mikilli gest-
risni. Birgitta er fædd 28. desember árið 1931 á
Fjóni og nam höggmyndalist hjá Luckow-Nielsen
1950 til 1952 og við höggmyndadeild Konunglegu
Listakademíunnar í Kaupmannahöfn 1952 til 54.
Hún flutti til Íslands með eiginmanni sínum Sig-
urjóni Ólafssyni árið 1956 og tveimur áratugum síð-
ar hóf hún nám í dönsku og íslensku við Háskóla Ís-
lands og lauk BA-prófi árið 1980. Hún kenndi við
framhaldsskóla og stundaði einnig nám í listasögu
við Háskóla Íslands og Kaupmannahafnarháskóla
til ársins 1985. Skömmu eftir fráfall Sigurjóns 1982
beittu Birgitta og fjölskylda hennar sér fyrir því að
opnað yrði safn með verkum hans á Laugarnes-
tanga og eftir stækkun og endurbætur á vinnustofu
hans var safnið vígt 21. október 1988, en þann dag
hefði listamaðurinn orðið áttræður.
Nú, skömmu fyrir áramót, varð Birgitta svo átt-
ræð. Sigurjón Ólafsson maður hennar var braut-
ryðjandi í óhlutbundinni list í Danmörku og á Ís-
landi og sem portrettlistamaður er hann með helstu
listamönnum Norðurlanda. Birgitta Spur er sjálf
brautryðjandi í kynningu á myndlist. Hún hefur
komið að fjölda merkilegra listsýninga í Danmörku
á undanförnum árum og æviverk hennar, Listasafn
Sigurjóns Ólafssonar á Laugarnestanga, er perla í
miðju Reykjavíkur. Frá Dan-
mörku sendi ég henni hjart-
anlegar hamingjuóskir og
þakkir fyrir fjölmargar
auðgandi stundir.
Vibeke Nørgaard Nielsen
er danskur kennari á eft-
irlaunum sem hreifst af Íslandi í
heimsókn til dóttur sinnar í
Reykjavík 1990. Hún setti
upp sýningu um Íslands-
ferðir þeirra Daniels
Bruuns og Johannes F.
Kleins 1898 og Johannes
Larsens 1927 og 1930 á síð-
asta ári.
Morgunblaðið/ÞÖK
Brautryðjandi Listasafn Sigurjóns Ólafssonar, æviverk Birgittu Spur, á Laugarnestanga, er perla í miðju Reykjavíkur.
Sigurjónssafn er æviverk
 Birgitta Spur, stofnandi og stjórnandi Listasafns Sigurjóns Ólafssonar, varð átt-
ræð í gær  Hún er brautryðjandi í kynningu á myndlist
Elektra Ensemble býður upp á ár-
lega flugeldasýningu í tali og tónum
á Kjarvalsstöðum á föstudaginn kl.
20. Á efnisskrá tónleikanna bregður
fyrir ýmsum dansformum úr verk-
um eftir meðal annarra Dvorák,
Tchaikovsky og Piazzolla auk þess
sem hópurinn frumflytur verk eftir
Björgvin Þ. Valdimarsson. Sér-
stakur gestur á tónleikunum er
Gunnhildur Einarsdóttir hörpuleik-
ari en hún kemur reglulega fram
með fjölmörgum kammerhópum og
sem einleikari víða um heim.
Elektra Ensemble skipa Ástríður
Alda Sigurðardóttir píanóleikari,
Emilía Rós Sigfúsdóttir flautuleik-
ari, Helga Björg Arnardóttir klarín-
ettuleikari, Helga Þóra Björgvins-
dóttir fiðluleikari og Margrét
Árnadóttir sellóleikari.
Tónleikarnir eru samstarfsverk-
efni Elektra Ensemble og Lista-
safns Reykjavíkur.
Flugelda-
sýning í
tali og
tónum
 Elektra Ensemble
á Kjarvalsstöðum
Morgunblaðið/Heiddi
Flugeldasýning Elektra Ensemble
leikur á Kjarvalsstöðum.
Að þessu sinni þarf
Holmes að glíma við
erkifjanda sinn, Moriarty
prófessor. 39
»
Seinni jóla-
tónleikar Mót-
ettukórs Hall-
grímskirkju
verða haldnir í
Hallgrímskirkju í
kvöld og hefjast
kl. 20. Einsöngv-
ari er Þóra Ein-
arsdóttir sópr-
ansöngkona, Daði
Kolbeinsson leik-
ur á óbó, Áshildur Haraldsdóttir á
flautu og orgelleikari er Björn Stein-
ar Sólbergsson. Stjórnandi er Hörð-
ur Áskelsson. Erlendir kórfélagar
leggja til jólalög frá sínum heima-
löndum, flutt verður ný jólatónlist
eftir Hreiðar Inga Þorsteinsson,
Halldór Hauksson og Martin J.
Cieslinski og jólalög eftir Áskel
Jónsson, Sigvalda Kaldalóns, Hörð
Áskelsson o.fl.
Seinni jólatón-
leikar Mótettu-
kórsins í kvöld
Þóra
Einarsdóttir
2006 -2007
Hraunblóm/Lavaens blå blomst
Carl-Henning Pedersen og Else Alfelts Mu-
seum, Herning maí 2006
Norðurbryggja, Kaupmannahöfn 2. nóvember
2006-15. janúar 2007.
Carl-Henning Pedersen, Else Alfelt, Svavar
Guðnason og Sigurjón Ólafsson
Sýning á vatnslitamyndum og olíukrítar- og
tússverkum dönsku COBRA-listamannanna
Else Alfelt og Carl-Henning Pedersen sem
þau hjónin gerðu er þau dvöldu hér á landi
sumarið 1948. Einnig voru sýnd verk Svavars
Guðnasonar og Sigurjóns Ólafssonar frá
sama tíma.
2008
Portrett Sigurjóns
Friðriksborgarhöll á Sjálandi
Det Nationalhistoriske Museum på Freder-
iksborg Slot, 26. september - 31. desember.
Sýning á 26 andlitsmyndum eftir Sigurjón í
hinu þekkta safni í Friðriksborgarhöll í Hill-
erød á Sjálandi. Samhliða sögulegri sýning
um tengsl Danmerkur og Íslands.
2011
Íslenskir módernistar og Kai Nielsen
Í Listasafninu í Svendborg á Fjóni, 11.
september - 23. október.
Valin verk eftir myndhöggvarana
Kai Nielsen og Sigurjón Ólafsson,
vatnslitamyndir eftir Hafstein Aust-
mann og Björgu Þorsteinsdóttur og
málverk eftir samtímamenn Sig-
urjóns, Þorvald Skúlason, Nínu
Tryggvadóttur, Guðmundu Andr-
ésdóttur og Kristján Davíðsson.
Nýlegar sýningar í
Danmörku
MENNINGARTENGSL
Sigurjón
Ólafsson