Milli mála - 01.01.2011, Blaðsíða 99

99
maðurinn Ditlev Thomsen var henni mikil hjálparhella og hefur án
efa leyst úr mörgum málum sem upp komu. Ina von Grumbkow
lærði ensku og dönsku áður en hún hélt til landsins en einnig
nokkuð í íslensku þó að hún hefði ekki alltaf erindi sem erfiði þegar
að því kom að tala eða skilja íslenskuna hér á landi eins og ljóst er
af eftirfarandi dæmi: „Þrátt fyrir kappsamt nám í Berlín mátti ég
reyna það, að ung íslensk kona, sem var mér samskipa frá
meginlandinu á Ceres og ég ávarpaði á íslensku, spurði mig
íhugandi: ‘But this was not German?’ Eftir það lét ég mér nægja að
hlusta.“12 Henni þótti einnig miður að kona Árna prófasts á Skútu-
stöðum „sem gat ekki talað ensku og aðeins lítið eitt í dönsku, gat
því miður ekki tekið mikinn þátt í samtali okkar.“13 Hún lýsir því
ennfremur hvernig hún misskilur íslenskuna: „Sigurður hafði oftast
orðið og byrjaði þá gjarnan á orðinu ‘heldur’, sem mér varð því
miður á að misskilja hrapallega, þegar ég svaraði spurningum
íslenskra vina minna og sagði: ‘Nýji (sic) fylgdarmaðurinn okkar
heitir Heldur og býr þar og þar o.s.frv.“14 Seinna gerði Ina sér grein
fyrir því að um miðstigið af orðinu ‘gjarna’ var að ræða. Þegar
Sigurður ræddi á ferðalaginu við bóndann í Holti eru það orðin ‘ha’
og ‘heldur’ sem Ina von Grumbkow hefur orð á að hún heyrði oft í
samtali þeirra.15 Það tekur á þýska ferðalanga að hafa íslenskt ‘ha’ í
eyrunum: „Og þó að þeir allir þrír séu háværir, virðast þeir eiga
bágt með að skilja hver annan, því að í sífellu klingir við ‘ha, ha’,
sem kvað þýða ‘hvað’. Þetta tekur á taugarnar, og við reyndum að
láta eins og við heyrðum það ekki.“16 Á einum stað getur hún þess
að „fylgdarmaðurinn skildi ekki orð í þýsku og gat ekki lesið á
umbúðirnar, svo allt fór í stökustu bendu.“17
Ida Pfeiffer bjó hjá Tönnes Bernhöft bakarameistara í Reykjavík
og var mjög ánægð með þá ráðstöfun. Bernhöft var frá Holtsetalandi
og kunni því þýsku og var Ida því afar fegin að geta talað móðurmál
sitt við hann. Hann tók sér stundum frí til að fylgja henni í sumar
ferða hennar og hjálpaði í hverju því sem hann gat, t.d. við plöntu-
12 Sama rit, bls. 56.
13 Sama rit, bls. 128.
14 Sama rit, bls. 56.
15 Sama rit, bls. 75.
16 Sama rit, bls. 184.
17 Sama rit, bls. 59.
ODDNÝ G. SVERRISDÓTTIR